Wikipedia

MRNA: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Dinamik-bot (dyskusja | edycje)
20 560 edycji
m robot poprawia: sv:Budbärar-rna
przeredagowanie definicji, drobne redakcyjne, wikizacja, poprawa linków
Linia 1:
{{małą literą}}
[[Plik:Dojrzale mRNA.svg|400px|right|thumb|Dojrzały eukariotyczny mRNA składa się z [[Czapeczka (genetyka)|czapeczki]] na 5'-końcu, 5'-obszaru nieulegającego translacji ([[5'UTR]]), [[otwarta ramka odczytu|sekwencji kodującej]], 3'-obszaru nieulegającego translacji ([[3'UTR]]) i [[poliadenylacja|ogona poli-A]]]]
'''mRNA, matrycowy (lub informacyjny) [[Kwasy rybonukleinowe|RNA]]''' (z [[Język angielski|ang.]] ''messengerRNAmessenger RNA'') -– cząsteczkirodzaj [[Kwasy rybonukleinowe|kwasu rybonukleinowego]] zawierające(RNA), przepisanąktórego zfunkcją [[gen]]ów,jest zakodowanąprzenoszenie [[informacja genetyczna|informacjęinformacji genetycznągenetycznej]] o [[Sekwencja aminokwasów|sekwencji]] poszczególnych [[peptydy|polipeptydów]] z [[gen]]ów do aparatu translacyjnego.
 
Cząsteczki temRNA po przyłączeniu się do [[rybosom]]ów stanowią matrycę -do syntezy polipeptydów, w której kolejne trójki [[Nukleotydy|nukleotydów]] mRNA (tzw. [[kodon]]y) są rozpoznawane przez odpowiednie fragmenty (tzw. [[antykodon]]y) cząsteczek transportujących [[aminokwasytRNA]] (transportujących [[tRNAaminokwasy]]), dzięki czemu w procesie [[translacja (genetyka)|translacji]] powstaje właściwa sekwencja [[Peptydy|peptydu]].
 
mRNA u [[prokariotyProkarionty|prokariotów]] ma od końca 5' niekodujące sekwencje liderowe (mogące brać udział w regulacji ekspresji genów), kodon AUG ([[metionina]]- aminokwas zapoczątkowujący każdą biosyntezę białka), inicjujący syntezę białek, a następnie rejon kodujący (kodony) zakończony kodonem terminacyjnym STOP (UAA, UAG, UGA - nie kodują żadnego aminokwasu).
 
mRNA u [[JądrowceEukarionty|eukariotów]] powstaje podczas [[transkrypcja (genetyka)|transkrypcji]] [[DNA]] jako heterogenne hnRNA ([[pre-mRNA]]), a następnie ulega '''[[obróbka posttranskrypcyjna|obróbce posttranskrypcyjnej]]''', podczas której dodawana jest ''[[Czapeczka (genetyka)|czapeczka]]'', wycinane są [[intron]]y ([[splicing]]), i dodawany jest [[poliadenylacja|ogon poli-A]]. Dojrzała cząsteczka mRNA składa się zatem z czapeczki na [[koniec 5'-|końcu 5']], 5'-obszaru nieulegającego translacji ([[5'UTR]]), sekwencji kodującej, 3'-obszaru nieulegającego translacji ([[3'UTR]]) i ogona poli-A na [[koniec 3'|końcu 3']].
 
Niepotrzebne lub uszkodzone mRNA jest degradowane przez [[rybonukleazy]]. Regulacja czasu półtrwania mRNA w komórce jest jednym z poziomów kontroli [[ekspresja genu|ekspresji genu]]. U bakterii czas półtrwania cząsteczki mRNA wynosi od kilku sekund do ponad godziny. U ssaków czas półtrwania cząsteczki mRNA wynosi od kilku minut do dni. Cząsteczka mRNA może zawierać sekwencje, które wpływają na jej stabilność poprzez wiązanie specyficznych białek. Na stabilność mRNA wpływa także obecność modyfikacji post-transkrypcyjnych ([[Czapeczka (genetyka)|czapeczka]], [[poliadenylacja|ogon poli-A]]). Również związanie się cząsteczki mRNA z [[siRNA]] lub [[miRNA]] może być sygnałem do jej degradacji.
 
==== mRNA mono- i policistronowe ====
Cząsteczka '''monocistronowego mRNA''' mRNA to taka, która zawiera informację genetyczną tylko o jednym białku. Jest to sytuacja dla większości mRNA [[jądrowceEukarionty|eukariota]]. Z kolei ''mRNA '''policistronowe''' zawiera na pojedynczej nici informację o kilku białkach, które podlegają normalnej [[Translacja (genetyka)|translacji]]. Takie mRNA jest powszechne u [[bakterie|bakterii]] i ''[[Archeowce|archeaArcheonyarchea]]''<ref name="Kozak_1983">{{Cytuj pismo | autor=Kozak M | tytuł=Comparison of initiation of protein synthesis in procaryotes, eucaryotes, and organelles. | rok=1983 | czasopismo=Microbiol Rev | doi= | wolumin=1 | oznaczenie=<nowiki/>Mar;47 | pmid= 6343825 | strony=1-45}}</ref>. mRNA policistronowe jest m.in. efektem [[Transkrypcja (genetyka)|transkrypcji]] genów wchodzących w skład jednego [[Operon (biologia)|operonu]].
 
W przypadku nici mRNA kodującej dokładnie dwa białka, używa się czasem terminu ''mRNA dicistronowe''.
 
{{przypisy}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/MRNA”