Leon I (cesarz bizantyński): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{Władca-Cesarz bizantyjski}} jest redirectem {{Władca-Cesarz bizantyński}} + WP:SK
m WP:SK link
Linia 1:
{{Cesarz rzymski infobox|
| Cesarz=Leon I|
| Grafika=[[Plik:Leo I Louvre Ma1012 n2.jpg|300px]]|
| Imiona=Flavius Valerius Leo|
| Panował=Imperator Caesar Flavius Valerius Leo Augustus|
| Poczet=|
| Panowanie=[[7 lutego]] [[457|457 r.]] - [[18 stycznia]] [[474|474 r.]]|
| Dynastia=[[Dynastia leońska]]|
| Urodziny=ok. [[401|401 r.]]|
| Śmierć=[[18 stycznia]] [[474|474 r.]] - [[Konstantynopol]]|
| Poprzednik=[[Marcjan]]|
| Następca=[[Leon II]]|
| Moneta=[[Plik:Solidus-Leo I-RIC 0605.7.jpg|290px|]]|
}}
 
'''Leon I''' (''Imperator Caesar Flavius Valerius Leo Augustus'') (ur. ok. [[401]] w [[Tracja|Tracji]] - zm. [[18 stycznia]] [[474]]), [[cesarze bizantyjscy|cesarz wschodniorzymski]] od [[457]].
 
[[Trakowie|Trak]] z pochodzenia. Nie miał żadnego wykształcenia. Służył w armii pod dowództwem [[Flawiusz Ardaburiusz Aspar|Aspara]], mającego przemożny wpływ na rządy w [[cesarstwo Bizantyńskie|cesarstwie]] (dzięki niemu [[cesarz]]em został w [[450]] r. [[Marcjan (cesarz bizantyjski)|Marcjan]]). Leon awansował do rangi trybuna (''comes et tribunus Mattiariorum''). Był także zarządcą dóbr Aspara. W chwili śmierci Marcjana, Leon był dowódcą garnizonu w [[Silivri|Selimbrii]]. Wezwany przez Aspara przybył do [[Konstantynopol|Konstantynopola]]a, gdzie [[7 lutego]] obwołano go [[august (tytuł)|augustem]]. Sam Aspar odmówił tronu. Liczył na to, że jego protegowany będzie marionetkowym władcą, uległym woli protektora. Leon był pierwszym [[cesarz]]em, który przyjął [[diadem]] cesarski z rąk [[patriarcha Konstantynopola|patriarchy Konstantynopola]]. Zapoczątkował [[Dynastia Leońska|dynastię Leońską]].
 
Próbując się uwolnić spod wpływu Aspara, Leon opierał się na żołnierzach z [[Izauria|Izaurii]] (górskiej krainy w południowej [[Anatolia|Anatolii]]), mających być przeciwwagą dla germańskich, złożonych głównie z [[Ostrogoci|Ostrogotów]], oddziałów Aspara. Do całkowitego zerwania doszło w [[466]] r., cesarz pozbawił syna Aspara, Ardaruba, urzędu dowódcy wojsk w Azji (''[[magister militum]] per Orientem)''. Kilka mięsięcy później wydał swoją córkę [[Ariadna (cesarzowa)|Ariadnę]] za wodza Izauryjczyków, [[Zenon Izauryjczyk|Tarasikodissę-Zenona]] i uczynił go w [[467]] r. dowódcą wojsk w Tracji (''magister militum per Thracias''), a rok później dowódcą wojsk azjatyckich.
 
Leon starał się utrzymać wpływ na sprawy [[cesarstwo zachodniorzymskie|cesarstwa zachodniorzymskiego]]. Po wstąpieniu na tron uznał cesarza [[Majorian|Majoriana]]a, a po jego usunięciu i zabiciu ([[461]]), po powrocie z nieudanej wyprawy przeciwko [[Wandalowie|Wandalom]], przez [[Rycymer|Rycemera]], faktycznego władcę ''Zachodu'', odmówił uznania marionetki germańskiego wodza, [[Libiusz Sewer|Libiusza Sewera]]. W [[467]] r. mianował cesarzem zachodu [[Antemiusz|Antemiusza]]a. Rycymer zgodził się na ten wybór, otrzymując za żonę córkę Antemiusza.
 
Władcy wspólnie podjęli decyzję o kolejnej wyprawie przeciwko Wandalom w [[Afryka Północna|Afryce Północnej]]. Podobnie jak poprzednia, za Majoriana, ta również zakończyła się klęską i tragicznym końcem cesarza zachodniorzymskiego, którego po niepowodzeniu, Rycymer, tak jak Majoriana, usunął i zabił. Leon zgromadził flotę, która według bizantyjskich historyków liczyła 1 113 okrętów, na które wsiadło 100 000 ludzi. Głównym błędem było powierzenie dowództwa nieudolnemu [[Bazyliskus|Bazyliskosowi]], szwagrowi Leona. Wytrawny wódz, król Wandalów [[Genzeryk]], zniszczył flotę. Skutkiem ogromnego wysiłku finansowego było praktyczne bankructwo skarbu cesarstwa wschodniorzymskiego.