Wikipedia

Pretorianie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ArthurBot (dyskusja | edycje)
200 812 edycji
m robot dodaje: simple:Praetorian Guard
merytoryczne, przypisy, bibliografia
Linia 1:
[[Plik:Praetorian GuardSoldiers basrelief med.jpg|thumb|250px|Pretorianie]]
'''Pretorianie''' ([[Łacina|łac.]] ''praetoriani'', ''Praetoriae Cohortes'') – strażkohorty przybocznapretoriańskie. cesarzyNazwa oddziałów pochodzi od słowa „praetorium”, oznaczającego namiot dowódcy w [[starożytnyobozie Rzym|starożytnym<ref>Wojciech Rzymie]Górczyk, Praefecti Praetorio - znaczenie i rola polityczna w Cesarstwie Rzymskim (cz. I)[http://histmag.org/?id=3330]</ref>.
 
W czasach republiki [[Kohorta (wojsko)|kohorta]] pretorianów, stworzonapo raz pierwszy została powołana przez Scypiona Afrykańskiego i stanowiła ochronę dowódcy armii rzymskiej<ref>Bingham Sandra Jean, The praetorian guard in the political and social life of Julio-Claudian Rome, Ottawa 1999.; Wojciech Górczyk, Praefecti Praetorio - znaczenie i rola polityczna w Cesarstwie Rzymskim (cz. I)[http://histmag.org/?id=3330]</ref> . Swoją straż przyboczną mieli również namiestnicy [[prowincje rzymskie|prowincji]].
 
Cesarz [[Oktawian August|August]] powołał pretorianów jako stałą formację. W epoce julijsko-klaudyjskiej, pretorianie często uczestniczyli w kampaniach wojennych towarzysząc cesarzowi<ref>Wojciech Górczyk, Praefecti Praetorio - znaczenie i rola polityczna w Cesarstwie Rzymskim (cz. I)[http://histmag.org/?id=3330]</ref>.
Cesarz [[Oktawian August|August]] zreorganizował formację tworząc z nich specjalne oddziały wojskowe o funkcjach policyjnych i służby bezpieczeństwa.
Pretorianie początkowo stacjonowali w Italii a Tyberiusz sprowadził do Rzymu wszystkie 9 kohort pretorianów <ref>I. Łuć, Oddziały pretorianów w starożytnym Rzymie, Lublin 2004; Wojciech Górczyk, Praefecti Praetorio - znaczenie i rola polityczna w Cesarstwie Rzymskim (cz. I)[http://histmag.org/?id=3330]</ref>
Miały pilnować porządku w sercu cesarstwa – w Rzymie i w Italii właściwej, stąd 3 kohorty stacjonowały w Rzymie, a pozostałe w ważniejszych miastach Italii.
Pretorianie stali się gwardią cesarską, którąPretorianami dowodził [[prefekt pretorianów]] (później dwóch prefektów).▼
 
▲Pretorianie stali się gwardią cesarską, którą dowodził [[prefekt pretorianów]] (później dwóch prefektów).
 
Mieli oni duży wpływ na politykę wewnętrzną Rzymu.
Linia 50 ⟶ 49:
* 243 n.e. – Prefekt [[Filip I Arab]] morduje cesarza [[Gordian I|Gordiana]] i sam zostaje cesarzem.
* cesarz [[Dioklecjan]] rozpoczął rozdzielanie władzy cywilnej od wojskowej. Podzielił imperium na 13 diecezji, każda diecezja miała swojego cywilnego namiestnika i wojskowego Vicarii praetories, czyli zastępcę prefekta pretorianów. Rozdzielenie administracji od wojska oznaczało w praktyce zmniejszenie roli wojskowych. Dioklecjan zmniejszył liczebność Pretorianów i pozbawił części przywilejów.
* Dzieła dokończył [[Konstantyn Wielki]], który podczas wielkiej reformy armii rozwiązał formację Pretorianów. Od tej pory do rangi gwardii cesarskiej pretendowały inne formacje: [[Protectores Domestici]] i [[Scholae Palatinae]].
 
 
 
{{Przypisy}}
 
 
 
 
== Zobacz też ==
Linia 56 ⟶ 62:
 
== Bibliografia ==
*Bingham Sandra Jean, The praetorian guard in the political and social life of Julio-Claudian Rome, Ottawa 1999.
*Campbell Brian, The Roman Army 31 BC-AD 337 - a Sourcebook, London & New York 1994.
*Wojciech Górczyk, Praefecti Praetorio - znaczenie i rola polityczna w Cesarstwie Rzymskim (cz. I)[http://histmag.org/?id=3330]
* Maria Jaczynowska, ''Historia starożytnego Rzymu'', PWN Warszawa 1986, ISBN 83-01-00268-9
*I. Łuć, Oddziały pretorianów w starożytnym Rzymie, Lublin 2004.
{{Link FA|ceb}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Pretorianie”