Izydora Dąmbska: Różnice pomiędzy wersjami

'''Izydora Dąmbska''' (ur. 3 stycznia [[1904]] we [[Lwów|Lwowie]], zm. 18 czerwca [[1983]] w [[Kraków|Krakowie]]) - [[Polska|polska]] [[filozofia|filozof]], [[logika|logik]], [[epistemologia|epistemolog]]. Uczennica i współpracowniczka [[Kazimierz Twardowski|Kazimierza Twardowskiego]], przedstawicielka filozoficznej [[Szkoła lwowsko-warszawska|szkoły lwowsko-warszawskiej]].

 

 

W tym samym roku rozpoczęła studia filozoficzne na [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytecie Jana Kazimierza]] we Lwowie pod kierunkiem profesora Kazimierza Twardowskiego - wychowawcy wielu pokoleń polskich filozofów. W czasie studiów słuchała również wykładów [[Mścisław Wartenberg|Mścisława Wartenberga]] - z historii filozofii, [[Kazimierz Ajdukiewicz|Kazimierza Ajdukiewicza]] - z logiki, [[Juliusz Kleiner|Juliusza Kleinera]] - z historii literatury, oraz [[Roman Ingarden|Romana Ingardena]]. Doktorat uzyskała 26 lutego 1927 roku w [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytecie Jana Kazimierza]] we Lwowie na podstawie rozprawy ''Teoria sądu E. Goblota'', napisanej pod kierunkiem Twardowskiego. Równocześnie po złożeniu egzaminu państwowego i uzyskaniu odpowiednich uprawnień rozpoczęła pracę w lwowskich szkołach średnich - ogólnokształcących i pedagogicznych - jaka nauczycielka języka polskiego i propedeutyki filozofii.

 

 

Po powrocie I. Dąmbska pracowała w lwowskich szkołach średnich, utrzymując jednocześnie ścisły kontakt z Uniwersytetem Jana Kazimierza. Współpracowała z lwowskim środowiskiem filozoficznym, działając aktywnie w [[Polskie Towarzystwo Filozoficzne|Polskim Towarzystwie Filozoficznym]] (m.in. w latach 1931-1939 była członkiem Komitetu Redakcyjnego Biblioteki Filozoficznej PTF oraz od 1937 roku została członkiem Zarządu PTF i przewodniczącą sekcji teorii poznania). Brała również aktywny udział w zjazdach filozoficznych krajowych i zagranicznych. W czerwcu 1936 roku wyjechała do Kopenhagi, gdzie uczestniczyła w II Międzynarodowym, Kongresie dla Jedności Nauki zorganizowanym przez Koło Wiedeńskie, a we wrześniu tego samego roku na odbywającym się w Krakowie III Polskim Zjeździe Filozoficznym wygłosiła referat ''Czy intersubiektywne podobieństwo wrażeń zmysłowych jest niezbędnym założeniem nauk przyrodniczych''. W latach 1937-1940 pracowała jako psycholog w Instytucie Psychotechnicznym we Lwowie.

Szczególnie bolesnym wstrząsem dla Izydory Dąmbskiej, podobnie jak dla wielu uczniów Kazimierza Twardowskiego, była śmierć ich ukochanego Mistrza i Nauczyciela, w lutym 1938 roku. Dąmbska do końca swego życia żarliwie broniła jego pamięci i stawiała za wzór cnót moralnych i obywatelskich. Po jego śmierci razem z [[Daniela Gromska|Danielą Gromską]] przejęła Redakcję założonego przez Kazimierza Twardowskiego „[[Ruch Filozoficzny|Ruchu Filozoficznego]]".

 

 

W maju 1939 roku, wobec zagrożenia wojennego, I. Dąmbska, która wyniosła z domu głęboką miłość i przywiązanie do Ojczyzny, zgłosiła się do odbycia kursu sanitarnego, a następnie w czasie kampanii wrześniowej pracowała ochotniczo jako sanitariuszka w szpitalu wojennym. Po zakończeniu działań wojennych pracowała (do czasu likwidacji w 1940 r.) w Instytucie Psychotechnicznym, a następnie w bibliotece Instytutu Przeciwgruźliczego (w latach 1940-1941) oraz w Bibliotece [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakładu Narodowego im. Ossolińskich ]](w latach 1941-1945). Włączyła się również w nurt walki z okupantem. Aktywnie działała w szeregach Armii Krajowej i dużą część swego wysiłku poświęcała pracy informacyjnej na rzecz tej organizacji. Poza tym już od lipca 1940 roku I. Dąmbska razem z Fryderyką Jarzębińską przystąpiła do organizowania we Lwowie tajnego nauczania. Gdy w rok później przybył tam z Warszawy delegat Czesław Wycech z zadaniem zorganizowania tajnego nauczania, zastał we Lwowie 20 działających już pod ich kierunkiem cztero- i sześcioosobowych kompletów. Do tej pracy Dąmbska przywiązywała wielką wagę, a w kilkadziesiąt lat później jedna z jej byłych uczennic napisała we wspomnieniu: „Na lekcji polskiego czytała czasem fragmenty wierszy - cicho, spokojnie, a tak, że niejednokrotnie się pobeczeliśmy, a potem gotowi byliśmy strzelać i ginąć, choć przecie nie powiedziała nigdy: strzelaj, bij się, giń z honorem. Nie używała wielkich słów, nie cierpiała patosu. [...] uczyła przede wszystkim odróżniać dobro od zła, podłość od uczciwości i nie tylko odróżniać - uparcie, właśnie uparcie trwać i bronić najcenniejszych wartości, jakie tkwią w człowieku - nawet za cenę własnego życia" . I. Dąmbska, w porozumieniu z prof. Kazimierzem Ajdukiewiczem, organizatorem studiów filozoficznych w podziemnym Uniwersytecie Jana Kazimierza, prowadziła również od 1940 roku wykłady z „Głównych pojęć i zagadnień nauk filozoficznych" oraz z "Zarysu historii filozofii greckiej" . Mimo całego dramatyzmu lat okupacji I. Dąmbska, podobnie jak wielu innych polskich filozofów, nie zaniedbywała w tym okresie pracy naukowej. Szczególnie bliskie stosunki naukowe i przyjacielskie łączyły ją nadal z W. Witwickim, który korzystał z jej pomocy przy pisaniu pracy o Platonie-pedagogu. Dąmbska, która jeszcze przed wojną pod wpływem Witwickiego zainteresowała się bliżej Platonem, przygotowała obszerną bibliografię i zebrała wiadomości o Platonie w Polsce, na podstawie których powstała później jej praca poświęcona recepcji pism Platona w Polsce. U schyłku mrocznych lat okupacji (1944-1945) powstało jej obszerne studium ''Stosunek człowieka do śmierci i jego rola w kształtowaniu się kultury'', w którym śledziła zmagania się ducha ludzkiego - jednostek i grup ludzkich - z lękiem przed śmiercią.