Wikipedia

Wymowa i transkrypcja języka francuskiego: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Xqbot (dyskusja | edycje)
Boty
327 495 edycji
m robot poprawia: pt:Fonologia do francês
m Popups: Ujednoznacznienie linku z MAF na Międzynarodowy alfabet fonetyczny, WP:SK
Linia 1:
== Wymowa ==
{{Main|Język francuski}}
Do graficznego zapisu wymowy stosuje się znaki [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|międzynarodowego alfabetu fonetycznego]] (MAF), umieszczane między nawiasami kwadratowymi <ref>wg Henryk Łebek, Zarys gramatyki francuskiej, PWN Warszawa 1967, s. 15-98; wg Kazimierz Kupisz, Bolesław Kielski, Podręczny Słownik Francusko-Polski, Wiedza Powszechna, 1971, wyd II, s. XVIII-XXVIII; [http://www.lexilogos.com/francais_langue_dictionnaires.htm słowniki w Internecie]; wg Le Nouveau Petit Robert, wyd. Dictinnaires Lerobert, Paryż, 1994, s. XXII; [http://www.lexilogos.com/francais_langue_dictionnaires.htm słowniki w Internecie].</ref> <br />Uwaga 1. W języku francuskim [[akcent wyrazowy|akcent toniczy]] pada zawsze na ostatnią sylabę. <ref>W transkrypcji ogólnej czasem stawia się przed nią znak [']. Podawanie tego oznaczenia w języku francuskim nie jest obowiązkowe a nawet może być mylące, ponieważ postawiony za literą oznacza [[Spółgłoska zwarta ejektywna dwuwargowa|spółgłoskę ejektywną]], np. [pʼ] i graficznie przypomina znak ['].</ref>. <br />Uwaga 2. Dwukropek po literze oznacza jej wydłużenie, np. âne [ɑ:n] - ''osioł''.<br />Uwaga 3. Dla oznaczenia podziału na sylaby stosuje się kropkę (np. Amérique [a.me.ʀik]).<br />
Wzór wymowy można znależć na różnych witrynach internetowych, np. tu: [http://www.youtube.com/watch?v=RJVxe4inqyg], a całych wyrazów tu: [http://swac-collections.org/?lang=fra]<ref>W witrynie [http://swac-collections.org/?lang=fra]należy wpisać dowolne słowo, np. wskazane w tym artykule</ref><br /> Artykuł [[Klasyfikacja spółgłosek]] omawia spółgłoski w przekroju międzynarodowym, a [[Klasyfikacja samogłosek]] omawia samogłoski w przekroju międzynarodowym, odsyła do przykładów w kilku językach<ref>Brak wzorów wymowy czysto francuskiej, ale przybliżenie jest wystarczająco bliskie standardów francuskich, co można zauważyć przez porównanie z [http://www.youtube.com/watch?v=RJVxe4inqyg] lub inną prezentacją w Internecie</ref>.
 
== Transkrypcja języka francuskiego według [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|MAF]] ==
* a – wymowa [a] , występuje częściej niż [ɑ] <ref>wg. Kazimierz Kupisz, Bolesław Kielski, Podręczny Słownik Francusko-Polski, Wiedza Powszechna, 1971, wyd II, s. XVIII</ref>np. – avoir [avwa:ʀ] - ''mieć'', bal [bal] - ''bal''
** a – [ɑ], np. bas - [bɑ] lub [ba]<ref>Wzor wymowy: [http://swac-collections.org/?lang=fra] Frank Denis wymawia [ɑ], natomiast Vion Nicolas - [ba]</ref> - ''niski'', [bɑ:s] - ''niska'', patte [pat] - ''łapa (zwierzęcia)''
** à – [a], np. voilà [vwala] - ''oto''
Linia 17:
** au – [ɔ] ("o" [[Samogłoska półprzymknięta tylna zaokrąglona|półotwarte]] ), np. auto [ɔtɔ] - ''auto'', lub [o] ("o" [[Samogłoska półprzymknięta tylna zaokrąglona|półprzymknięte]]), np. baume [bo:m] - ''maść (balsam)''
** ay – [ɛ], [εi], [ei], [ɛj], np. saynète [sεnεt] - ''skecz'' (lub ''scenka''), pays [pei] lub [pεi] - ''kraj'', crayon [kʀɛjɔ̃] - ''ołówek<br/br>
* b – [b] <ref> [[spółgłoska dwuwargowa]]</ref>, Barbie [baʀbi] - ''(lalka) Barbie''
* c – [k] - przed a, o, u, spółgłoską i na końcu wyrazu<ref> wyjątkowo wymawia się -ct końcowe [kt], np. correct [kɔ(r)rεkt] - ''poprawny''</ref>, np. cave [ka:v] - ''piwnica'', code [kɔd] - ''kod'', culte [kylt] - ''kult'', nocturne [nɔktyʀn] ''nokturn'', bloc [blɔk] - ''blok (bryła nieforemna)''
** c – [s] - przed e, é, è, i, y, np. mécène [mesɛn] - ''mecenas''
Linia 28:
** e – [e], zawsze w krótkich słowach, gdy e poprzedzone jest spłógłoską, np. je [ʒə] - ''ja'', le (rodzajnik określony męski), de [də] - (przyimek), me [mə] - ''mnie, mi'' itd.
** e – niewymawiane, niemal niewymawiane lub [ə]<ref>Usta ułożyć do "a", wymówić "e"</ref>, w sylabie nieakcentowanej, między spółgłoskami, np. petit [pəti] lub [p'ti]<ref>Forma krótsza występuje najczęściej w wyrazach złożonych lub mowie potocznej</ref> - ''mały'', roulement [ʀulmɑ̃] - ''obrót'', attachement [ataʃmɑ̃] - ''przywiązanie''
** e – [e] lub [ɛ] przed podwojoną spółgłoską <ref>[e] przed podwojoną spółgłoską np. "c", "f", "r" itd.: effet [e.fε] - ''skutek'', Cebbala [sebala] - miasto w [[Tunezja|Tunezji]], terrasse [teʀas] - ''taras''; ale przed podwojonym "r" czasem obowiązuje wymowa [ε], np. terre [tεʀ] - ''ziemia'', a nawet mogą wystąpić obie wymowy: terrible [tεʀibl], [teʀibl; przed podwojonym "t" zawsze [ɛ], np. muette [mɥεt] lub [myεt] - ''niema'' (przymiotnik). Wg. Kazimierz Kupisz, Bolesław Kielski, Podręczny Słownik Francusko-Polski, Wiedza Powszechna, 1971, wyd II, s. XX</ref>
** é – [e], zawsze wymawiane, np. allée [ale] - ''aleja'', orienté [ɔʀjɑ̃te] - ''skierowany'', parlé [paʀle] - ''mówiony''
** è – [ɛ], zawsze wymawiane, np. photosphère [fotosfɛʀ] - ''[[fotosfera]]'', accès [aksε] - ''dostęp''
Linia 47:
** g – [ʒ] , przed e, i, y - géant [ʒeɑ̃] - ''ogromny'', ''gigantyczny'', tige [tiʒ] - ''łodyga'', gymnastique [ʒimnastik] - ''gimnastyka''
** gn – [ɳ], magnifique [maɳifik] - ''cudowny'', Pologne [poloɳ] - ''Polska''
* h – nie wymawiane<ref>"h nieme" podlega łączeniu międzywyrazowemu, co można podkreślić w transkrypcji znakiem ‿, np. les hommes [lez‿ɔm]; "h przydechowe" nie dopuszcza takiego łączenia ani elizji, np. le héros [le eʀo] - ''bohater''; wg. Henryk Łebek, Zarys gramatyki francuskiej, PWN Warszawa 1967, s. 77 </ref>
* i – [i] w funkcji sylabicznej: np. ici [i.si] - ''tutaj'' oraz w sylabie akcentowanej, gdy jest fonetycznie końcowe, np. vie [vi] - ''życie'', préavis [pʀe.a.vi] - ''wymówienie'', ''zawiadomienie (z góry)''
** i – [j] w funkcji niesylabicznej lub przed samogłoską, np aïeul [ajœl] - ''przodek''
** i, ï – [j] bez względu na położenie, jeśli pisane jest przed samogłoską, np. miel [mjεl] - ''miód'', hiérarchie [je.ʀaʀ.ʃi]
** i – [ij] gdy jest poprzedzone grupą liter zakończoną "l" lub "r", oublier [ublije] - ''zapomnieć'', trier [tʀije] - ''układać'' (coś wg. kategorii)
** ill – [ij] po spółgłosce lub przed samogłoską, np. million [miljɔ̃] - ''milion'', tilleul [tijœl] - ''lipa (roślina)'', rouille [ʀuj] - ''rdza'' <ref>Francuski zna trzy wyjątki od tej zasady: mille, ville, tranquille [mil], [vil], [tʀɑ̃kil] - ''tysiąc'', ''miasto'', ''spokojny''</ref>
** ill – [il] na początku wyrazu, np. illusion [ilyziɔ̃] - ''złudzenie''
** im, in – [ε̃] końcowe lub przed spółgłoską, np. impôt [ε̃po] - ''podatek'', cumin [kymε̃] - ''[[kmin rzymski]]''
Linia 76:
* t – [t], sottise [sɔti:z] - ''głupota''
** tion [sjɔ̃], np. émotion [emosjɔ̃] - emocja
* u – [y]<ref> wymowa zbliżona do niemieckiego ü, wzór wymowy wg [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|MAF]] dżwięku [y:] tutaj [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ea/Close_front_rounded_vowel.ogg]</ref> <ref>W serwisie [http://swac-collections.org/?lang=fra] można wpisać dowolne słowo zawierające "u", np. "menu", "amuser", "accusation"</ref>
** ui – [ɥ], np. nuire [nɥi:ʀ] ''szkodzić''<ref>W serwisie [http://swac-collections.org/?lang=fra] można wpisać dowolne słowo zawierające "ui", np. "puisque", "huit"</ref>
** um, un – [œ̃] [paʀfœ̃] [bʀœ̃]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wymowa_i_transkrypcja_języka_francuskiego”