Urszula z Kolonii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: ksh:Hillije Ursula |
WP:SK , drobne redakcyjne, drobne merytoryczne, źródła/przypisy, infobox+commons |
||
Linia 1:
{{Święty infobox
| Imię = Święta Urszula
| imię oryginalne =Ursula von Köln
| Tytuły = [[dziewictwo#Dziewictwo w kulturze|dziewica]]<br /> [[męczennik|męczennica]]
| Portret = Carlo Crivelli 041.jpg
| zdjęcie podpis =[[Poliptyk]] ze św. Urszulą w katedrze św. Emigdiusza w [[Ascoli Piceno]] ([[Carlo Crivelli]]).
| Data_urodzenia = ?
| Data_śmierci = ok. [[383]]
| Miejsce_urodzenia =[[Kornwalia]]
| Miejsce_śmierci =[[Kolonia (Niemcy)]]
| Kościół = [[Kościół katolicki]]
| Data_beatyfikacji =
| Miejsce_beatyfikacji =
| Beatyfikowany_przez =
| Beatyfikowana_przez =
| Data_kanonizacji =
| Miejsce_kanonizacji =
| Kanonizowany_przez =
| Kanonizowana_przez =
| Wspomnienie = [[21 października]]
| Atrybuty =strzała, bandera z krzyżem, statek
| Patron =
| Patronka = Kolonii, Anglii<br />w Polsce: m.in. parafii rzymsko-katolickiej w [[Soborzyce|Soborzycach]], [[Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego|Zgromadzenia USJK]], Kolonii, uniwersytetów, młodzieży i nauczycieli oraz wychowawców i sukienników
| Miejsce_kultu = [[katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii]]
| commons =Category:Saint Ursula
| quote =
}}
[[Plik:StaUrsulaCepleanu.jpg|thumb|240px|Męczeństwo św. Urszuli (niemiecka szkoła z XVI w.).]]
'''Urszula z Kolonii, Święta Urszula''', [[język angielski|ang.]] ''Saint Ursula'', [[język niemiecki|niem.]] ''Ursula von Köln'', zwana ''małą niedźwiedzicą'' [niem. ''kleine Bärin''] lub ''małym koniem wojny'' [niem. ''kleines Schlachtross''] (ur. w [[Kornwalia|Kornwalii]]?, zm. ok. [[383]] w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]]) – [[Anglia|brytyjska]] [[męczennik|męczennica]], [[dziewictwo#Dziewictwo w kulturze|dziewica]] i [[święty|święta]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]].
== Żywot świętej ==
Według legendy była rzymsko-brytyjską księżniczką, która na prośbę swojego ojca, króla Donauta z [[Kornwalia|Kornwalii]], wyruszyła w podróż do swojego przyszłego męża, Conana Meriadoca. Towarzyszyło jej rzekomo jedenaście służek-dziewic. W czasie podróży tajemniczy sztorm zniósł ją do portu [[Galia|galijskiego]]. Urszula ślubowała, że przed poślubieniem Conana wyruszy w pielgrzymkę po Europie. Jednak razem z jedenastoma dziewicami została zamordowana w [[383]] przez [[Hunowie|Hunów]] w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], gdzie też została pochowana. ▼
=== Źródło historyczne ===
Według badań historyka niemieckiego W. Levisona u źródeł kultu Urszuli znajduje się inskrypcja, pochodząca z IV lub V wieku zachowana do dzisiejszego dnia. Wynika z niej, że możny, ale bliżej nie znany Klemacjusz na miejscu męczeństwa (martyrium) jakichś chrześcijańskich dziewic odbudował bazylikę ku ich czci. Inskrypcja nie wymienia ich liczby i nie podaje żadnych imion. Nie wiadomo również kiedy męczeństwo miało miejsce<ref name="deon"/>.
=== Legenda ===
Czasem pojawiają się podania o 11 tysiącach dziewic towarzyszących Urszuli - wynika to prawdopodobnie z pomyłki w tłumaczeniu łacińskiego skrótu XI M V, gdzie M tłumaczone było jako ''milia'' (tysiące), a nie ''martyres'' (męczennice), jak być powinno<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/15225d.htm Catholic Encyclopedia], "St. Ursula and the Eleven Thousand Virgins".</ref>. Nie istnieją dziś niezbite dowody na faktyczne istnienie Urszuli, jednak jej legenda była przez długi okres źródłem inspiracji, i tak [[Krzysztof Kolumb]] nazwał odkryte przez siebie wyspy [[Wyspy Dziewicze|"dziewiczymi"]] na cześć świętej. ▼
▲Według
Barbarzyńcy, jak głosi legenda, pod wpływem wizji wstępujących do nieba zastępów dziewic odstąpili spod murów miasta. Mieszkańcy z czcią pogrzebali ciała pomordowanych i na miejscu męczeństwa zbudowali kościół.
W [[XVI wiek]]u z inicjatywy [[Aniela Merici|Anieli Merici]] powstał [[Urszulanki Unii Rzymskiej|Zakon urszulanek]]. ▼
▲Czasem pojawiają się podania o 11 tysiącach dziewic towarzyszących Urszuli - wynika to prawdopodobnie z pomyłki w tłumaczeniu łacińskiego skrótu XI M V, gdzie M tłumaczone było jako ''milia'' (tysiące), a nie ''martyres'' (męczennice), jak być powinno<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/15225d.htm Catholic Encyclopedia], "St. Ursula and the Eleven Thousand Virgins".</ref>. Nie istnieją dziś niezbite dowody na faktyczne istnienie Urszuli, jednak jej legenda była przez długi okres źródłem inspiracji
== Kult ==
Kult św. Urszuli i Towarzyszek był żywy w średniowieczu i u progu czasów nowożytnych. Obecnie zmalał, nawet w swym tradycyjnym ośrodku - Kolonii<ref name="deon">[http://www.deon.pl/imieniny/imie,3241,urszula.html Święta Urszula] na DEON.pl (''Portal społecznościowo-informacyjny - inicjatywa [[jezuici|SJ]] i Wydawnictwa WAM'').</ref>.
Początki [[kult religijny|kultu]] św. Urszuli i jej Towarzyszek sięgają IV wieku. Z tego czasu pochodzi krypta, odkryta w Kolonii, gdzie w [[katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii|katedrze św. Piotra i NMP]] znajdują się [[relikwie]] Świętej.
O ciągłości kultu świadczą zapiski w [[średniowiecze|średniowiecznych]] księgach liturgicznych, literatura hagiograficzna, różne formy pobożności, dzieła malarzy i rzeźbiarzy. Imieniem św. Urszuli nazywano uniwersytety i nowo odkrywane ziemie. [[Krzysztof Kolumb]] nazwał odkryte przez siebie wyspy [[Wyspy Dziewicze|"dziewiczymi"]] na cześć św. Urszuli.
▲W [[
=== Patronat ===
; W Polsce
{{Zobacz kategorię|parafie pod wezwaniem św. Urszuli}}
W [[Kościół katolicki w Polsce|Polsce]] jest m.in. [[patron (chrześcijaństwo)|patronką]]:
* parafii rzymsko-katolickiej w [[Soborzyce|Soborzycach]]<ref>[http://www.katolik.pl/parafie/index.php?mode=szukaj Katalog parafii (Soborzyce)] na katolik.pl</ref>,
* [[Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego|Zgromadzenia USJK]]<ref>[http://www.sjk.pl/page.php?nr=hist/hist.php&doc=003 Św. Urszula męczennica] na stronie [[Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego|USJK]]</ref>,
* kościoła św. Urszuli i 11 Tysięcy Dziewic w [[Strońsko|Strońsku]] (z przełomu XII/XIII w.)
* [[Kościół św. Urszuli w Gwizdanowie|kościoła w Gwizdanowie]].
; Na świecie
Jest patronką:
* Kolonii, w [[herb Kolonii|herbie]] której widnieje jedenaście płomieni, jako symbol jedenastu męczennic,
* uniwersytetów: w Kolonii, [[Wiedeń|Wiedniu]] i [[Coimbra]], bazyliki w Kolonii.
Patronuje młodym pannom, młodzieży, nauczycielom, wychowawcom i [[sukiennictwo|sukiennikom]].
Wierni modlą się za [[modlitwa za wstawiennictwem świętego|wstawiennictwem świętej]] dla dobra małżeństwa i cichej śmierci, przed chorobami wieku dziecięcego i męki czyśćcowej.
=== Dzień obchodów ===
[[Wspomnienie liturgiczne]] w Kościele katolickim obchodzone jest, za martyrologiami, [[21 października]].
=== Przysłowia ===
* ''Urszula jaka, cała zima taka'',
* ''Po świętej Urszuli trudno wyjść w samej koszuli'',
* ''Święta Urszula perły szronu rozsnuła, miesiąc wiedział, nie powiedział, słońce wstało, pozbierało. ''<ref>[http://wrzesnia.w.interia.pl/przyslowia/9.htm Przysłowia na każdy dzień (21 października)]</ref>,
* ''Po świętej Urszuli chłop się kożuchem otuli''<ref>[http://www.styl.pl/mama/ksiega-imion/imie-urszula,id,265909 Urszula] - ''Księga imion''</ref>.
== Zobacz też ==
{{Portal|Święci|grafika=SaintIcon.PNG}}
{{Portal|Chrześcijaństwo|grafika=ChristianitySymbolWhite.PNG}}
* [[kult świętych]]
* [[męczennicy chrześcijańscy]]
* [[święci i błogosławieni Kościoła katolickiego]]
* [[Urszula Ledóchowska|św. Urszula Ledóchowska]]
* [[Urszula]] - inne znane postaci o tym imieniu
{{Przypisy|2}}
==
{{bibliografia start}}
* [http://www.heiligenlexikon.de/BiographienU/Ursula_von_Koeln.htm Ursula von Köln] - ''Ökumenisches Heiligenlexikon'' {{lang|de}}
* [http://www.newadvent.org/cathen/15225d.htm St. Ursula and the Eleven Thousand Virgins] - ''Catholic Encyclopedia'' {{lang|en}}
[[Kategoria:Męczennicy chrześcijańscy]]
[[Kategoria:Święci katoliccy]]
[[Kategoria:Zmarli w
[[bg:Урсула]]
| |||