Zamek Krakovec: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Liebcher, Karel - Krakovec od severu I.jpg|thumb|right|Ruiny zamku od strony północnej, rycina z przełomu XIX i XX wieku]]

[[Plik:Krakovec.jpg|thumb|Widok na ruiny od strony południowo-wschodniej|thumb|right]]

[[Plik:Krakovec bridge.jpg|thumb|Widok od północy|thumb|right]]

Zamek Krakovec ([[Językjęzyk czeski|czes.]]''Červený zámek, Červený hrádek'' -– czerwony gród, czerwony zamek) był wspaniałym przykładem rozwoju architektury zamkowej w Czechach w XIV wieku. Obecnie to ruiny gotyckiego zamku, przebudowanego w stylu renesansowym. Znajdują się one na szerokim cyplu skalistym powyżej ujścia potoków Šípského i Krakowskiego (oba wpadają do rzeki Javornice ok. 2,5 km dalej na południe) w miejscowości o tej samej nazwie i niedaleko czeskiego [[Krakov|Krakova]]a (powiat Rakovník). Krakovec znajduje się około 15 km od miasta Rakovník, na granicy parku krajobrazowego (''chráněná krajinná oblast CHKO'') Křivoklátsko, który należy do [[Rezerwat biosfery|rezerwatu biosfery UNESCO]]. Budynek jest jednym z nielicznych ocalałych w Czechach przykładów budowli pośredniej pomiędzy grodem a zamkiem, a także jednym z niewielu zamków zbudowanych w czasach panowania króla [[Wacław IV Luksemburski|Wacława IV Luksemburskiego]].

== Historia ==

Budowę grodu Krakovec rozpoczęto prawdopodobnie w roku 1381, zaś ukończono w 1383 r., kiedy została konsekrowana kaplica. Stało się to za sprawą szlachcica Jíra z Roztok, křivoklátskiego [[BurgrabiaGraf (tytuł szlachecki)|burgrabiego]] i ulubieńca króla Wacława IV, który postanowił wybudować tę królewską rezydencję na niskim wzniesieniu skalnym w miejscowości Krakovec, a która to budowla pod wieloma względami wyprzedzała swoje czasy. Zmniejszono w niej liczbę elementów obronnych do minimum. Funkcje obronne spełniała jedna ogromna wieża, gdyż nacisk położono na maksymalną wygodę. Wszystko to sprawia, że Krakovec uważany jest za jeden z najważniejszych przykładów czeskiej architektury zamkowej XIV wieku, mimo iż sam Jíra nazwał go po prostu "Chalúpka". W roku 1410 zamek zakupił Jindřich Lefl z Lažan (Heinrich von Lazan), w tym też okresie zamek zapisał się w historii Czech jako miejsce ucieczki [[Jan Hus|Jana Husa]], który przebywał tu w latach 1413-14, przed wyjazdem do Konstancji. W rękach Lefla (w literaturze również pisownia Loffel lub Lessel) Krakovec przebywał do 1437, kiedy to przeszedł na własność husyckiego dowódcy Jana Bleha z Těšnic, a od 1447 został własnością rodu Kolowratów (czes. Kolovratové) na całe 100 lat, zaś od 1548 roku właścicielem zamku została rodzina [[Lobkovic|Lobkowiczów]] (czes. Lobkovicové). Obecnie zamek jest własnością państwową.

== Ciekawostki ==

"''Zamek Kraków (czyli Krakowiec), wybudowany przez owego czesko-polskiego Kroka (w obwodzie Rakownickim należący, dziś do baronów Hilprandtów de Ottenhausen, (po niemiecku Rothschloss teraz nazwany) był dawnem Werszowców dziedzictwem i tutaj knował ów potężny i przebiegły, a potem nieszczęśliwy [[Kochan Wrszowiec|Kochan Werszowiec]] ([[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]] powiernik i ulubieniec) ze swoją rodziną spisek przeciw [[Brzetysław I|Brzetysławowi I Achillesowi]] r 1038, za który z wielu swoimi wspólnikami straszną został ukarany śmiercią''<ref>Jan Prawosław Kaubek, ''Werszowcowie, Rejowie z Nagłowic'', [w:] "[http://books.google.pl/books?id=4pkAAAAAcAAJ&pg=PA54&lpg=PA54&dq#v=onepage&q=&f=false Sławianin]", Lwów 1839, s.54-55</ref>".

[[Aleksander Brückner]] uważał zaś, że [[Kosmas z Pragi|Kosmas]] urobił nazwy legendarnych postaci od nazw miejscowych, w tym Kroka od miejscowości Krakovec<ref>Aleksander Brückner, artykuł z 1904 r. ''Mądra [[Libusza (księżniczka)|Libusza]] -– mężczyzną'' [za:] Karel Krejčí, ''Praga. Legenda i rzeczywistość'', Warszawa 1974, s.41 </ref>.

{{przypisyPrzypisy}}

== Bibliografia ==