Województwo poznańskie (I Rzeczpospolita): Różnice pomiędzy wersjami

{{disambigR|województwa poznańskiego I Rzeczypospolitej|[[województwo poznańskie (ujednoznacznienie)|województwo poznańskie]]}}

}}

 

'''Województwo poznańskie''' (Wielkopolska Zachodnia) wraz z [[Województwo kaliskie (I Rzeczpospolita)|województwem kaliskim]] (Wielkopolska Wschodnia) i Kujawami stanowiło pierwotną ziemię [[Polanie|Polan]]. [[Ziemia poznańska]] miewała oddzielnych [[wojewoda|wojewodów]] za czasów [[Bolesław Chrobry|Bolesława Chrobrego]]. Po założeniu biskupstwa poznańskiego, w [[968]] r., [[Poznań]] stał się siedzibą biskupów Polski.

 

W czasie [[Polska w okresie rozbicia dzielnicowego|rozbicia dzielnicowego]] dzielnica poznańska stanowiła księstwo poznańskie. [[Przemysł II]] wskrzesił tytuł królów polskich, w roku [[1295]]. [[Władysław I Łokietek|Władysław Łokietek]] w [[1314]] włączył dzielnicę poznańską do składu Korony, w której stała się województwem.

 

Król układem w Namysłowie roku [[1346]] odzyskał na książętach śląskich [[ziemia wschowska|ziemię wschowską]], która od książąt głogowskich miała nadane prawo bicia własnej monety, i przyłączył ją do województwa. [[Władysław II Jagiełło|Władysław Jagiełło]], potwierdzając prawo bicia monety, zastrzegł, aby była bita pod znakiem królewskim, (orłem), mającym obok siebie znak miejski, czyli herb miasta i ziemi, którym był podwójny krzyż.

 

Województwo poznańskie stanowiło zachodnią część [[Wielkopolska|Wielkopolski]]. Rozciagało się na 294 mile², posiadało 4 [[powiat]]y: poznański (162 mil²), kościański (92 mil²), wałecki za [[Noteć|Notecią]] (30 mil²) i ziemię wschowską (9 mil²). Miało 9 [[senat]]orów, w tym 3 krzesłowych, (których krzesła stały w senacie podług zawarowanego uchwałami [[urzędy sentorskie|porządku i miejsca]]). Byli to: [[biskup]], [[wojewoda]] i [[kasztelan]] poznańscy. Powiatowych, (potocznie nazywanych drążkowymi) było 6, a mianowicie kasztelanowie: międzyrzecki, rogoziński, śremski, przemęcki, krzywiński i santocki. W województwie były trzy [[starostwo|starostwa]] grodowe: poznańskie, wschowskie i wałeckie. Starosta poznański był zarazem Generałem Wielkopolskim, mającym pod swoją jurysdykcyą grody województwa i 7 grodów pierwotnej Wielkopolski: poznański, kaliski, gnieźnieński, kcyński, koniński, kościański i pyzdrski. Ziemia wschowska, oprócz starosty grodowego miała własnych [[urzędy ziemskie|urzędników ziemskich]], m.in. [[podkomorzy|podkomorzego]].

 

[[Sejmiki ziemskie]] województwo poznańskie odbywało razem z [[województwo kaliskie|województwem kaliskim]] w [[Środa Wielkopolska|Środzie]], gdzie oba województwa obierały 12 posłów na sejm obojga narodów i 4 deputatów na [[Trybunał Koronny|Trybunał]], po połowie z każdego województwa. [[Sejm konwokacyjny (1764)|Sejm konwokacyjny]] z [[1764]] r. postanowił, że Trybunał Koronny prowincji [[Wielkopolska (prowincja Korony Polskiej)|Wielkopolski]], zasiadający w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]], będzie zjeżdżał na jedną kadencję do Poznania. Popisy [[pospolite ruszenie|pospolitego ruszenia]] odbywała szlachta województwa pod Poznaniem.

Herbem województwa był orzeł biały bez korony w czerwonym polu, czyli pierwotny herb [[Piastowie|Piastów]]. Gdy na sejmie [[1776]] uchwalono dla posłów mundury wojewódzkie, poznańskie wybrało sobie jasnoszafirowy [[kontusz]] z wyłogami szkarłatnymi i biały [[żupan (ubranie)|żupan]].

 

 

* [http://univ.gda.pl/~literat/glogre/0017.htm Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski]

 

{{Podział I RP}}