Limpieza de sangre: Różnice pomiędzy wersjami

'''Limpieza de sangre''' ([[Język hiszpański|hiszpański]]) i '''Limpeza de sangue''' ([[Język portugalski|portugalski]])- obydwa terminy oznaczają czystość krwi. Były one używane w królestwach iberyjskich. gdzie podział społeczeństwa na "starych [[Chrześcijaństwo|chrześcijan]]"(a więc "czystych") i "nowych" (potomków nawróconych [[Islam|muzułmanów]] i [[Żydzi|żydów]]) był bardzo ważny i odegrał znaczną rolę w nowożytnej historii tych państw.

== Po rekonkwiście ==

Po zakończeniu [[Rekonkwista|rekonkwisty]], czyli procesu zdobywania muzułmańskich ziem [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]] przez chrześcijan, ziemie chrześcijańskich królestw zamieszkiwała liczna rzesza muzułmanów i żydów. Muzułmanów zwano [[Mudejarowie|mudejarami]], zaś żydów [[Sefardyjczycy|sefardyjczykami]]. Chrześcijanie odnosili się do nich bardzo nieufnie i z wrogością, pamiętając krwawe walki. Innowiercy zaczęli przyjmować chrześcijaństwo, bardzo często pod przymusem. Nie zmniejszyło to jednak wrogości, konwertytom zarzucano dalsze, potajemne praktykowanie religii przodków i działanie na szkodę chrześcijan. Konwertytów, zależnie od korzeni, nazywano conversos, [[Marrani|marranos]] lub [[Moryskowie|moriscos]] (moryskowie). Dwoma pierwszymi terminami nazywano ludzi z korzeniami żydowskimi, zaś mianem morysków określano osoby mające muzułmańskich przodków. Wielu badaczy uważa iż religia w tym wypadku stanowiła tylko tło dla konfliktu etnicznego. Pierwszy statut dotyczący czystości krwi został wydany w [[Toledo (Hiszpania)|Toledo]] w roku [[1449]]. Zabraniał on konwertytom i ich potomkom obejmowania większości urzędów publicznych. Początkowo przepisy te były potępiane przez kościół i władzę królewską. Jednak w [[1496]] papież [[Aleksander VI]] przystał na zakaz przyjmowania do zakonu [[Hieronimici|Hieronimitów]] osób nie spełniających wymagań czystości krwi<ref name=autonazwa1>[http://pachami.com/Inquisicion/LimpiezaSangre.html Limpieza de sangre ([[Język hiszpański|hiszpański]])]</ref>.

Ten podział oznaczał dyskryminację "nowych chrześcijan" i dominację starych. Przejawiało się to na przykład w życiu gospodarczym, wojskowym czy religijnym. Tylko starzy chrześcijanie mieli prawo do wstępowania do gildii, cechów, zakonów religijnych i wojskowych. Represje dotykały nowych chrześcijan także ze strony portugalskiej i hiszpańskiej [[Inkwizycja|inkwizycji]]. Jej członkowie poświęcali o wiele więcej czasu tropieniu konwertytów i badaniu ich działalności niż na przykład sprawom o czary, czy o [[Herezja|herezję]]. Było to między innymi podyktowane tym że domniemanych czarowników uważano raczej za osoby chore psychicznie a nowe prądy religijne takie jak [[Protestantyzm|protestantyzm]] były niszczone w zarodku. Nowi chrześcijanie żyjący we wrogim im społeczeństwie radzili sobie poprzez przekupywanie urzędników i fałszowanie swojej [[Genealogia|genealogii]], chcąc ukryć swoje pochodzenie. Wielu decydowało się także na emigrację. Oprócz problemów prawnych byli także odrzucani przez społeczeństwo, wiele rodzin przed ślubem żądało potwierdzenia czystości krwi przez rodzinę przyszłego małżonka.

Czystość krwi zaczęła tracić na znaczeniu w [[XIX wiek|XIX wieku]]u. Coraz rzadziej wymagano dowodów na odpowiednie pochodzenie przy zawieraniu małżeństw czy obejmowaniu stanowisk w kościele czy sektorze państwowym. Zmieniało się również nastawienie państwa, np. w [[1804]] król [[Ferdynand VII Hiszpański|Ferdynand VII]] wydał zarządzenie które pozwalało żenić się szlachcie bez zaświadczeń<ref>Codigos Españoles Tom X. S 225.</ref>

Za rządów [[Francisco Franco|Franco]] działającego pod hasłem budowy jednego narodu (w Hiszpanii silne były regionalizmy), wyznającego jedną religię nie wpłynęło w żaden sposób na sytuację prawną potomków conversos. W niektórych regionach częściowa dyskryminacja utrzymała się aż do [[XX wiek|XX wieku]]u, na przykład na [[Majorka|Majorce]], gdzie nie dopuszczano [[Xueta]] (potomkowie konwertytów na [[Baleary|Balearach]]) do eksponowanych stanowisk kościelnych aż do lat [[Lata 60. XX wieku|60. XX wieku]]<ref>Los judíos en España, Joseph Pérez. Marcial Pons. Madryt (2005).</ref>.

== Wpływ na "błękitną krew" ==

"To [[Hiszpanie]] odpowiedzialni są za powstanie poglądu iż krew prawdziwych arystokratów jest błękitna a nie czerwona. Hiszpańska szlachta zaczęła wyodrębniać się około [[IX wiek|IX wieku]]u jako oddzielny stan, którego życie wypełnia służba wojenna. Swoje ziemie zdobywali na [[Maurowie|Maurach]], odbierając im kawałek po kawałku półwysep Iberyjski. Dla zademonstrowania iż szlachta jest czystego pochodzenia starali się utrzymać bladość swojej skóry, dzięki czemu widać było na niej niebieskie żyły- w przeciwieństwie do często ciemnoskórych muzułmanów."

== Hiszpańskie kolonie<ref>Yelvington, Kevin A. (2005). Understanding Contemporary Latin America. Boulder, Colorado: Lynne Rienner. s. 246.</ref> ==

Idea Limpieza de sangre była także bardzo ważna wśród hiszpańskich kolonistów osiadających w Amerykach. [[Prawa Indii]] stanowczo zabraniały conversos, ich potomkom oraz osobom mającym problemy z inkwizycją na osiedlanie się w koloniach. Zasada ta była potem powtarzana w innych ustawach, co pozwala mniemać iż zakaz był nieskuteczny<ref name=autonazwa1/>. Podział na "starych" i "nowych" w Hiszpanii wpłynął znacząco również na kształt społeczeństwa kolonialnego, w którym starano się utworzyć różne warstwy do których przynależność była efektem pochodzenia. Jak skomplikowane były te podziały obrazuje podział społeczeństwa [[Nowa Hiszpania|Nowej Hiszpanii]] w [[XVIII wiek|XVIII wieku]]u. Na liście zawarto pochodzenie rodziców i grupę do której zalicza się ich dziecko:

* Metys i Hiszpan = Castizo (75% Biały i 25% Rdzenny Amerykanin)

Ta lista zawiera tylko niektóre kategorie etniczne istniejące w obrębie społeczeństwa kolonii. Wszystkie one funkcjonowały jednak w jednym celu- ustaleniu jak blisko lub daleko jest komuś do czystej krwi "starych chrześcijan" i jakie w związku z tym należą mu się prawa i pozycja społeczna. Każda kolonia miała swoje własne kategorie- i mimo iż władze nie zabraniały europejskim osadnikom mieszać się z ludnością tubylczą i niewolnikami, to dla ich potomstwa istniały określone kategorie decydujące jakie prawa będą mu przyznane. Był to w zasadzie [[System kastowy|system kastowy]]- o pozycji społecznej decydowało urodzenie. Ciekawostką może być fakt iż Hiszpanie w koloniach też nie byli grupą jednorodną- istniał tam podział na [[Półwyspiarze|peninsulares]] (półwyspiarze), [[Kreole|kreoli]] i [[Isleño|isleños]] (wyspiarze). Każda z tych grup również różniła się w posiadanych prawach i przywilejach, mimo 100% europejskiej krwi.

== Źródła ==

* [http://pachami.com/Inquisicion/LimpiezaSanMartin.html| Limpieza de Sangre de Justo Rufino de San Martín] ([[Język hiszpański|hiszpański]])

* [http://books.google.com/books?id=MrgCAAAAYAAJ&pg=PA225&dq=limpieza+de+Sangre&as_brr=1#v=onepage&q=limpieza%20de%20Sangre&f=false| Los codigos españoles concordados y anotados, Tom 10] ([[Język hiszpański|hiszpański]])

* [http://books.google.com/books?id=kMs2AAAAIAAJ&pg=RA3-PA1237&dq=Primer+Semestre+de+1870&as_brr=1#PPA1,M1| Colección legislativa de España] ([[Język hiszpański|hiszpański]])