Superpozycja (okrętownictwo): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
uzupełnienia i ulepsz.
Linia 1:
[[File:ORP Blyskawica - dziala1.jpg|thumb|250px|Artyleria w superpozycji na rufie niszczyciela [[ORP Błyskawica]] (na przedłużeniu pokładu nadbudówki, między działami - osłona przeciwpodmuchowa)]]
[[File:Brassey's1912 South-Carolina.png|thumb|250px|Schemat rozmieszczenia uzbrojenia w superpozycji na pancernikach typu [[pancerniki typu South Carolina|''South Carolina'']]]]
[[Plik:Royal Oak.jpg|thumb|HMS "[[HMS Royal Oak (1916)|Royal Oak]]" z wieżami artylerii głównego kalibru ustawionymi w superpozycji]]
'''Superpozycja''' – ustawienie [[armata okrętowa|dział]] lub [[wieża artyleryjska|wież artyleryjskich]] na [[okręt|okręcie]] w taki sposób, że drugie działo lub wieża umieszczone jest na podwyższeniu za pierwszym działem (wieżą) i może strzelać ponad nim<ref name=klim>T. Klimczyk, ''Pierwsze...'', s.52-55</ref>.
 
Termin ten używany jest najczęściej w stosunku do wież lub dział tego samego [[kaliber broni|kalibru]], umieszczonych w płaszczyźnie symetrii kadłuba, stanowiących [[Artyleria okrętowa|artylerię]] główną okrętu. Rozmieszczenie dział w superpozycji ma kilka zalet, przede wszystkim umożliwia większej liczbie dział strzelanie w kierunku burt ([[salwa burtowa]]), jak i w kierunku dziobu lub rufy okrętu. Tym samym pozwala na zmniejszeniebardziej liczbyracjonalne wykorzystanie dział lub zmniejszenie ich liczby bez redukcji mocy bojowej okrętu. Ponadto umożliwia skrócenie długości okrętu w stosunku do układu, w którym wszystkie wieże dział umieszczone są w osi podłużnej na jednym poziomie. W przypadku dział w odkrytych lub półodkrytych stanowiskach zwykle zachodzi jednak potrzeba stosowania osłon, chroniących dolne stanowisko przed skutkami podmuchu wystrzału z górnego działa.
 
[[Plik:Royal Oak.jpg|thumb|left|HMS "[[HMS Royal Oak (1916)|Royal Oak]]" z wieżami artylerii głównego kalibru ustawionymi w superpozycji]]
Umieszczanie dział w superpozycji pojawiło sięwprowadzono przed I wojną światową, początkowo na pancernikach, następnie także na okrętach innych klas. Pierwszym okrętem z takim rozmieszczeniem artylerii na rufie, lecz dwóch kalibrów, był francuski pancernik "Henri IV"<ref name=klim/> wodowany w 1899<ref>Roger Chesneau, Eugène Kolesnik (red.): ''Conway's All the World's Fighting Ships, 1860-1905'', Conway Maritime Press, London, 1979, ISBN 0-85177-133-5, s.295</ref>. Testy takiego rozmieszczenia prowadzono w 1907 w USA na [[monitor (okręt)|monitorze]] USS "Florida", po czym pierwszymi okrętami z artylerią główną w superpozycji stały się amerykańskie [[pancerniki typu South Carolina]], projektowane od 1905 i wodowane w 1908 (pierwsze amerykańskie [[drednot]]y)<ref name=klim/>. PoUkład Itaki wojniebył światowejnastępnie układstosowany tenna stałlicznych sięinnych dominującyokrętach, w konstrukcji okrętów. Zanikł dopiero stopniowoa po III wojnie światowej, wraz ze zmniejszeniemstał się rolidominujący [[artyleriaw okrętowa|artylerii okrętowej]] i liczby działkonstrukcji na okrętachokrętów. Po raz pierwszy działa w superpozycji na niszczycielach zastosowano na dziobie na brytyjskich liderach typu ''Parker'' z 1916, a na dziobie i rufie na [[Niszczyciele typu V/W|typie V/W]] z 1917<ref>Robert Gardiner (red.), ''Conway's All the World's Fighting Ships: 1906-1921''. Annapolis: US Naval Institute Press, 1985, ISBN 0-87021-907-3, s. 80-82</ref>. Umieszczanie dział w superpozycji zaczęło stopniowo zanikać dopiero po II wojnie światowej, wraz ze zmniejszeniem się roli [[artyleria okrętowa|artylerii okrętowej]] i liczby dział na okrętach. Sporadycznie stosowano trzy wieże lub działa głównego kalibru w superpozycji, np. w krążownikach typu [[krążowniki lekkie typu Dido|''Dido'']].
 
Termin ten nie odnosi się do lżejszych dział umieszczonych na nadbudówce za wieżą artyleryjską, piętrowych układów dział, np. w [[kazamata]]ch, ani do sporadycznie stosowanych wież dział umieszczonych na dachu innej wieży.
 
{{Przypisy}}
Linia 11 ⟶ 14:
== Bibliografia ==
* Tadeusz Klimczyk, ''Pierwsze amerykańskie drednoty'', w: Morze, Statki i Okręty nr 9/2008, s.55
 
==Zobacz też==
*[[Artyleria okrętowa]]
 
[[Kategoria:Konstrukcja okrętów]]