Skąposzczety: Różnice pomiędzy wersjami

{{Zwierzę infobox
|Nazwa zwyczajowa=Skąposzczety

|Łacińska=Oligochaeta

|Typ=[[pierścienice]]

|Gromada=[[siodełkowce]]

|Podgromada=skąposzczety

|Obrazek=Lumbricus.terrestris.jpg

|Opis_obrazka=Dżdżownica ziemna

|Wikispecies=Oligochaeta

|Commons=Category:Oligochaeta

[[ImagePlik:Oligochaeta anatomy.svg|thumb|300px|Schemat budowy wewnętrznej dwóch metamerów skąposzczeta:

|1 - światło jelita,<br />

2 - [[tyflosolis]],<br />

3 - szczecinki,<br />

4 - [[oskórek]],<br />

5 - naczynia krwionośne,<br />

6 - nabłonek,<br />

7 - mięśnie okrężne,<br />

8 - przegroda międzysegmentowa,<br />

9 - kanalik zakończony otworem wydalniczym,<br />

10 - [[metanefrydium]],<br />

'''Skąposzczety''' (Oligochaeta) -– podgromada [[zwierzęta|zwierząt]] należąca do typu [[pierścienice|pierścienic]]. Ewolucyjnie wywodzone od morskich [[wieloszczety|wieloszczetów]], zamieszkują środowisko lądowe i wody słodkie (ok. 200 gatunków nadal zamieszkuje morza). Zwłaszcza życie w glebie spowodowało głębokie zmiany, które widać wyraźnie np. na [[dżdżownica ziemna|dżdżownicy]]. Podczas drążenia korytarzy w stosunkowo twardym podłożu wszystkie delikatne wyrostki ciała byłyby narażone na zniszczenie, dżdżownice nie mają więc ani żadnych czułków ani parapodiów. Zachowały tylko pęki szczecinek, po 4 na segment. Odpowiednio do twardości podłoża [[Dżdżownicowate|dżdżownice]] mają szczecinki nieliczne, krótkie i grube, zaś [[rureczniki]], ryjące w miękkim mule zbiorników wodnych, mają szczecinki liczniejsze, cieńsze i dłuższe. Światło nie dociera w głąb gleby i mułu, więc skąposzczety w nich żyjące nie mają oczu. Ich naskórek jest w pewnym stopniu wrażliwy na światło, potrafią odróżniać miejsca jasne od zacienionych, co może mieć znaczenie życiowe, np. dla dżdżownicy zaskoczonej na powierzchni ziemi przez wschód słońca. Ze względu na ryjący tryb życia mają przód ciała zwężony i stożkowo zaostrzony. Jak wszyscy [[Detrytusożerca|mułożercy]], są ważnym składnikiem biocenoz. Grupy żyjące w glebie, czyli dżdżownice i ich miniaturki, centymetrowemniejsze, białe [[wazonkowce]], są ważne z innego jeszcze względu. Ryjąc korytarze spulchniają, przewietrzają i mieszają glebę, a konsumując szczątki roślin przyspieszają ich rozkład.

'''Układ rozrodczy''' skąposzczetów jest obojnaczy i w porównaniu z prostą budową zewnętrzną, dość skomplikowany. Większość tych komplikacji służy zapewnieniu zapłodnienia krzyżowego w środowisku, w którym plemniki nie mogą pływać swobodnie jak w środowisku wodnym. Charakterystyczną strukturą występującą u skąposzczetów i biorącą udział w rozmnażaniu jest [[clitellum|siodełko]] (klitellum), wytwarzające śluz sklejający osobniki. Rozwój jest w większości wypadków prosty, tzn. z jaja wylęga się młody osobnik podobny do postaci dojrzałej. Rozmnażanie przez podział jest mniej rozpowszechnione, niż wśród wieloszczetów i co za tym idzie, znacznie niższa jest zdolność do [[regeneracjaRegeneracja (biologia)|regeneracji]].

* [[Haplotaxida]]

* [[Lumbriculida]]

* [[Moniligastrida]]