Łat: Różnice pomiędzy wersjami

| symbol = Ls -– łat <br /> s -– santim

| mennica =

[[Plik:20 latu Latvia 1935 avers.png|thumb|right|245px|Awers banknotu 20-łatowego Łotewskiego Ministerstwa Finansów z 1935 r.]]

[[Plik:20 latu Latvia 1935 revers.png|thumb|right|245px|Rewers banknotu 20-łatowego Łotewskiego Ministerstwa Finansów z 1935 r.]]

[[Plik:Latvia 50lati.jpg|thumb|right|245px|Awers banknotu 50-łatowego Banku Łotwy z 1934 r. z wizerunkiem [[Kārlis Ulmanis|prezydenta Ulmanisa]]]]

'''Łat''' ([[język łotewski|łot.]]: ''Lats'') – [[Waluta|jednostka monetarna]] używana na [[Łotwa|Łotwie]]. Dzieli się na 100 [[santim|santimów]]ów. Kod walutowy wg [[ISO 4217]]: ''LVL''.

W okresie bezpośrednio po ogłoszeniu niepodległości przez [[Łotwa|Łotwę]] (18 listopada 1918) w kraju panował chaos na rynku walutowym spowodowany pogarszającą się sytuacją wojenną, rosnącą inflacją i wieloma innymi czynnikami. W tym okresie na terytorium Łotwy, które nadal znajdowało się pod okupacją niemiecką, a częściowo również i bolszewicką, oficjalną walutą była tzw. [[ostmarka]], czyli pieniądz wprowadzony przez Niemców dla terenów okupowanych na wschodzie (Ober-Ost), obejmujących kraje bałtyckie i północno-wschodnie kresy późniejszej [[DrugaII Rzeczpospolita|II RP]]. Oprócz marki okupacyjnej w obiegu krążyły również marki [[Cesarstwo Niemieckie|Rzeszy Niemieckiej]], kilka rodzajów rubla (m. in. tzw. „kierenki”) oraz pieniądz zastępczy emitowany przez szereg łotewskich miast, m. in. przez [[Ryga|Rygę]], [[Lipawa|Lipawę]], [[Jełgawa|Mitawę]], [[Windawa (miasto)|Windawę]]. Ponadto w północnej Łotwie w obiegu znajdowały się [[marka estońska|marki estońskie]], a w Mitawie swój pieniądz emitowała także [[Zachodnia Armia Ochotnicza|armia generała Bermondta-Awałowa]]. Jednym z pierwszych zadań stojących przed rządem łotewskim była likwidacja chaosu walutowego i wprowadzenie własnego, narodowego pieniądza, który Łotwa pilnie potrzebowała. W dniu 11 grudnia 1918 r. łotewski minister finansów ustalił oficjalny kurs wymiany znajdujących się w obiegu walut obcych, uznając je tym samym za oficjalny środek płatniczy kraju. 22 marca 1919 r. rząd tymczasowy Republiki Łotewskiej upoważnił ministra finansów do puszczenia w obieg pierwszej serii banknotów łotewskich. Nowa waluta została nazwana [[Rubel łotewski|rublem łotewskim]] równym 100 kopiejkom łotewskim. Pomimo wprowadzenia rubla łotewskiego do obiegu, ciągle posługiwano się jeszcze [[Marka niemiecka|walutami Niemiec]] i [[Rubel|Rosji]]. Dopiero 18 marca 1920 rubel łotewski został ustanowiony jedynym środkiem płatniczym kraju i pozostał w obiegu do całkowitego wycofania w 1925 r.

3 sierpnia 1922 r. Rada Ministrów Łotwy zaaprobowała regulacje finansowe kraju, na podstawie których wprowadzono do obiegu walutę narodową łat równy 100 santimom. W tym celu [[Sejm (Łotwa)|Sejm łotewski]] powołał do życia w dniu 7 września 1922 r. [[Bank Łotwy]] (Latvijas Banka), który otrzymał prawo emitowania banknotów i monet w nowej walucie. Na początku do obiegu wprowadzono prowizoryczny banknot 500-rublowy z nadrukiem nowej wartości w łatach (10 łatów). Ogółem w latach 1923-1940 do obiegu wprowadzono banknoty o nominałach<ref>Ivar Leimus i inni: ''Money in Estonia, Latvia and Lithuania 1915-1940'', str. 25</ref>:

* 10 łatów (prowizorium, 1922)

* 20 łatów (1925)

* 25 łatów (1928, 1938)

* 50 łatów (1924, 1934)

* 100 łatów (1923, 1939)

| 2 łaty

| 5 łatów

17 czerwca 1940 r. Łotwa została okupowana przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], a 5 sierpnia zaanektowana. 10 października 1940 r. Bank Łotwy został zlikwidowany, a jego aktywa zostały przejęte przez Bank Państwowy ZSRR. 25 listopada 1940 r. do obiegu na terytorium Łotwy wszedł rubel sowiecki, którego wymieniano na łata w stosunku 1:1. Okres dwuwalutowy trwał do 25 marca 1941 r., kiedy to łat został z obiegu wycofany i zastąpiony całkowicie rublem ZSRR. Po wejściu Niemców latem 1941 r. Bank Łotwy został reaktywowany, ale bez prawa emisji pieniądza. Okupanci niemieccy wprowadzili do obiegu nową walutę, reichsmarki, które wymieniano na ruble w stosunku 1:10. Po ponownym wkroczeniu armii sowieckiej na Łotwę w 1944 r. działalność Banku Łotwy została zawieszona na dobre.

| 2 łaty

| 2 łaty (bimetal)

| 10 łatów z okazji 75. lecia niepodległości Łotwy

| 100 łatów, 2 monety różniące się rewersem <small>''(jakkolwiek monety te zostały zakwalifikowane przez Bank Łotwy jako obiegowe, to w rzeczywistości nie są w obiegu spotykane ze względu na swój stosunkowo wysoki nominał oraz kruszec, z którego zostały wykonane)''<small>

Od [[1 stycznia]] [[2005]] kurs łata został sztywno związany z kursem [[euro]] i ustalony w wysokości 1 EUR = 0,702804 LVL.

{{Commonscommonscat|Category:Banknotes of Latvia|Banknoty}}

{{Commonscommonscat|Category:Coins of Latvia|Monety}}