Brzetysław I: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m lit.
Linia 29:
Był synem [[Oldrzych (zm. 1034)|Oldrzycha]] i jego drugiej żony [[Bożena (księżna czeska)|Bożeny]]. Data urodzenia Brzetysława I nie jest znana. Kronikarz [[Kosmas z Pragi]] opisał je pod rokiem [[1002]], ale pod tą datą opisał zdobycie [[Praga|Pragi]] przez Polaków oraz oślepienie [[Bolesław III Rudy|Bolesława III Rudego]]. Czeski historyk Vaclav Novotny datował narodziny Brzetysława I na rok [[1005]]; inni badacze skłaniają się do około [[1012]] roku<ref>M.in. G. Labuda, ''Brzetysław I'', s. 167.</ref>.
 
Podczas rządów swego ojca, księcia [[Oldrzych (zm. 1034)|Oldrzycha (Udalryka)]], władał [[Morawy|Morawami]] w latach [[1025]]–[[1031]]. Wykorzystał sytuację wewnętrzną Polski i panujące bezkrólewie w [[1038]] r. zbrojnie najechał Polskę, rabując ogromne bogactwa. Złupił on Wielkopolskę niszcząc [[Biskupstwo|siedziby biskupie]] w [[Poznań|Poznaniu]], [[Kruszwica|Kruszwicy]]. Ze zdewastowanej stolicy kraju - [[Gniezno|Gniezna]], wywiózł do [[Praga|Pragi]] relikwie [[św. Wojciech]]a i [[Radzim Gaudenty|Gaudentego]] i pięciu eremitów, krzyż złoty ofiarowany przez [[Mieszko I|Mieszka I]] który ważył trzy razy tyle co on sam, złote tablice wysadzane klejnotami i wiele innych kosztowności. Jak pisał [[Gall Anonim]]: "I tak długo wspomniane miasta pozostawały w opusczeniuopuszczeniu, że w kościele św. Wojciecha Męczennika i św. Piotra Apostoła dzikie zwierzęta znalazły legowiska." Ponadto żołnierze czescy zburzyli budowle sakralne w [[Poznań|Poznaniu]], które zostały wzniesione przez [[Mieszko I|Mieszka I]] na uroczystość [[chrzest Polski|chrztu Polski]], a także splądrowali grobowiec tego władcy, czego dowodem była m.in. czeska moneta odnaleziona w ruinach. Brzetysław zrujnował również zamek oraz kościół kamienny na wyspie [[Jezioro Lednica|Jeziora Lednickiego]] w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]]. Z [[Giecz]]a, którego ludność poddała się bez walki, przesiedlił licznych rzemieślników do [[Czechy|Czech]], do miejscowości zwanej odtąd [[Hedčany]] (od czeskiej nazwy Giecza – ''Hedeč'')<ref>''Kosmasa Kronika Czechów'', Warszawa 1968, s. 206; M. Matla-Kozłowska, ''Pierwsi Przemyślidzi i ich państwo (od X do połowy XI wieku). Ekspansja terytorialna i jej polityczne uwarunkowania'', Poznań 2008, s. 464, przyp. 353.</ref>. W drodze powrotnej przyłączył do [[Czechy|Czech]] [[Śląsk]] i [[Małopolska|Małopolskę]]. Dwa lata później został pokonany przez cesarza [[Henryk III (cesarz niemiecki)|Henryka III]] i zmuszony oddać Polsce Małopolskę, zapewne część Śląska<ref>''Kosmasa Kronika Czechów'', Warszawa 1968, s. 154 przyp. 18, podaje, że Czechom pozostała jedynie część Śląska po lewej stronie Odry; z kolei T. Jurek: ''Ryczyn biskupi'', Roczniki historyczne 1994, s. 40-44, uważa, że już w 1041 Polska odzyskała cały Śląsk oprócz ziemi Golęszyców</ref> oraz część zrabowanych dóbr. Podjął próbę utworzenia niezależnej organizacji kościelnej dla Czech, ale wpływ cesarza i skargi polskiego episkopatu unicestwiły jego zamiary. W [[1050]] r. książę Polski [[Kazimierz I Odnowiciel]] odebrał Czechom prawie cały Śląsk.
 
W [[1031]] (lub wg innych w [[1029]]) poślubił porwaną przez siebie [[Judyta ze Schweinfurtu|Judytę ze Schweinfurtu]] (czes. Jitka ze Svinibrodu), córkę Henryka, hrabiego Schweinfurtu z dynastii [[Ludolfingowie|Ludolfingów]]. Miał z nią pięciu synów: [[Spitygniew II|Spitygniewa II]], [[Wratysław II Przemyślida|Wratysława II]], [[Konrad I Przemyślida|Konrada I]], [[Jaromir Gebhart|Jaromira]] i [[Otto I Piękny|Ottona I Pięknego]]. Dawniej sądzono, że po śmierci Brzetysława Judyta wyszła za mąż za [[władcy Węgier|króla Węgier]] [[Piotr Orseolo|Piotra Orseolo]]. Obecnie przyjmuje się jednak, że małżeństwo to jest wymysłem kronikarza [[Kosmas z Pragi|Kosmasa]] tym bardziej, że Piotr zmarł prawdopodobnie w [[1046]].