Liber chronicarum: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków, WP:SK
MBi (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne, wikizacja
Linia 1:
[[Plik:Schedelsche Weltchronik d 122.jpg|thumb|Fragment ''Kroniki'']]
'''Liber cronicarum''' – [[inkunabuł]] wydany w 1493 r. w norymberskiej oficynie wydawniczej [[Anton Koberger|AntoniaAntona Kobergera]] z drzeworytniczymi ilustracjami pochodzącymi z pracowni [[Michael Wolgemut|Michała Wolgemuta]] i tekstem napisanym przez [[Hartmann Schedel|Hartmanna Schedla]]. Słowa ''Liber cronicarum'' to popularny i będący w użyciu skrót od nieco przydługiego tytułu pełnego: ''Liber cronicarum cum figuris ymaginibus ab inicio mundi''. W Polsce w dość powszechnym użyciu są również określenia: '''Kronika Świata''', '''Kronika Schedla''' lub '''Kronika norymberska'''.
 
== Inicjatywa wydawnicza ==
Linia 27:
Jak się szacuje, pierwsze wydanie liczyło ok. 1400 egzemplarzy wydrukowanych po łacinie [[antykwa|antykwą]] (''Antiqua Rotunda'') i ok. 700 egzemplarzy wydrukowanych po niemiecku [[szwabacha|szwabachą]] (''Bastarda Schwabacher'').
Książka była rozprowadzana w kilku wersjach: kolorowanej ręcznie [[akwarela]]mi w warsztacie Wolgemuta i oprawnej w deski obite skórą (cena 8 guldenów), zszytej niekolorowanej (5 guldenów) oraz jako składanka z luźnych kartek do oprawienia i pokolorowania we własnym zakresie (2 guldeny). Wiadomo też, że zainteresowanym sprzedawano pojedyncze kartki oraz większe fragmenty książki. W 1509 r. doszło do rozliczeń między wspólnikami i okazało się, że na składzie było jeszcze 47 składanek oraz 524 egzemplarze oprawne, wg innej wersji zostało 539 egzemplarzy w języku łacińskim oraz 60 po niemiecku.
Kronika Świata jest najbardziej ilustrowaną książką XV w. Wszystkie drzeworyty przygotowano w pracowni Wolgemuta. Nie są [[sygnatura|sygnowane]], dlatego nie można jednoznacznie określić ich [[autor]]ów. Można się spodziewać, że wśród ilustracji wykorzystano część prac Albrechta Dürera, które pozostały po okresie jego praktyki w warsztacie (w tym czasie artysty nie było w Norymberdze). Prawdopodobnie autorem widoków [[Nysa|Nysy]] oraz Wrocławia[[Wrocław]]ia jest Wilhelm Pleydenwurff (przed powstaniem Kroniki przebywał na Śląsku i na pewno był we Wrocławiu). Wzory czerpano też z cudzych publikacji. Widok [[Wenecja|Wenecji]] zaczerpnięto z ''Perigrinationes Sanctae'' Reuwicha Erharda wydanej w 1486 r. zaś [[Florencja|Florencji]] z [[miedzioryt]]u wykonanego przez Włocha Rosselli Francesco.
Kronika Świata zawiera ok. 1809 drzeworytów, różnej wielkości, o różnej tematyce. Oprócz dwóch map: świata i Europy znajduje się w niej ok. 100 widoków miast, przedstawieni są bogowie i sceny biblijne, postacie historyczne i fantastyczne, drzewa genealogiczne, itp. Tylko 645 ilustracji jest niepowtarzalnych. Pozostałe mogą się powtarzać i mimo że identyczne, zaopatrzone są w różne podpisy. To znaczy, że ta sama postać raz mogła występować jako król, innym razem jako rycerz. Dzięki takiej praktyce 25 rysunków wystarczyło do pokazania 226 [[papież]]y. Postacie przedstawiono w ubiorach i realiach ówczesnej Norymbergi.
Szacuje się, że do dziś zachowało się około 400 egzemplarzy Kroniki w języku łacińskim oraz 300 w języku niemieckim. Zachowane inkunabuły często są obciążone celowym brakiem: mianowicie w kronice zamieszczono, prawdopodobnie XIII-wieczną, historię o [[Papieżyca Joanna|papieżycy Joannie]]. Kościół temu zaprzeczył i temat potępił więc w wielu egzemplarzach jej rysunek oraz opis wycięto, ewentualnie zaklejono.