Wersja z 11:16, 11 sty 2011 edytuj Selso (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 188 492 edycje przeredagowanie, uzupełnienie opisu, wydzielenie podsekcji, poprawa linków ← poprzednia edycja		Wersja z 12:25, 11 sty 2011 edytuj anuluj edycję Selso (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 188 492 edycje uzupełnienie opisu następna edycja →
Linia 4: [[Plik:Dolina Jaworzynki a2.jpg\|thumb\|Wschodnie odgałęzienie – Dolina Jaworzynka]] [[Plik:Dolina Goryczkowa a1.jpg\|thumb\|Dolina Goryczkowa]] [[Plik:Zawracik i Zawrat Kasprowy T.58.1.JPG\|thumb\|Dolina Goryczkowa i Kasprowa]] {{commonscat\|Dolina Bystrej}} '''Dolina Bystrej''' – [[Dolina walna\|walna dolina]] w polskich [[Tatry\|Tatrach]] [[Tatry Zachodnie\|Zachodnich]], ograniczona u ujścia stokami [[Nosal]]a i [[Krokiew (Tatry)\|Krokwi]]. Linia 15 ⟶ 17: ==== Opis ogólny ==== Dolina Bystrej ma długość około 6 km i powierzchnię ok. 17 km². Zbudowana jest zarówno ze [[skały osadowe\|skał osadowych]], jak i [[skały krystaliczne\|krystalicznych]]. Modelowana była w różnych miejscach przez pokrywające ją lodowce jak i przez procesy [[kras (geologia)\|krasowe]]. Wynikiem procesów krasowych są liczne jaskinie, groty i wnęki skalne. Najbardziej z nich znane to: [[Jaskinia Magurska]] i [[Jaskinia Kasprowa Niżnia]]. Wskutek porowatości wapiennego podłoża znaczna część doliny jest sucha, wody płyną bowiem podziemnymi przepływami, a stałe potoki istnieją głównie w dolnych częściach dolin. Miejscami woda wypływa z podłoża dużymi [[wywierzysko\|wywierzyskami]]. Największe z nich to: [[Wywierzysko Bystrej]], [[Goryczkowe Wywierzysko]], [[Kasprowe Wywierzysko]]. Dnem doliny płynie potok [[Bystra (dopływ Zakopianki)\|Bystra]], który tworzą potoki: [[Goryczkowy Potok\|Goryczkowy]] i [[Kasprowy Potok\|Kasprowy]]. Dolina Bystrej ma długość około 6 km i powierzchnię ok. 17 km2. Dnem doliny płynie potok [[Bystra (dopływ Zakopianki)\|Bystra]], który tworzą potoki: [[Goryczkowy Potok\|Goryczkowy]] i [[Kasprowy Potok\|Kasprowy]]. Zbudowana jest zarówno ze [[skały osadowe\|skał osadowych]], jak i [[skały krystaliczne\|krystalicznych]]. Modelowana była w różnych miejscach przez pokrywające ją lodowce jak i przez procesy [[kras (geologia)\|krasowe]]. Dolina Bystra znana jest z silnych wiatrów. Na osi [[Dolina Cicha Liptowska\|Dolina Cicha]] – Dolina Bystra tworzy się silna dysza aerodynamiczna, skutkiem której są duże wiatrołomy. W wyniku kilkusetletniej eksploatacji doliny ([[Pasterstwo w Karpatach\|pasterstwo]], górnictwo, hutnictwo) nastąpiło znaczne zniszczenie lasów, ogołocenie części zboczy z kosodrzewiny i sztuczne obniżenie jej górnej granicy, a nawet całkowita erozja niektórych zboczy. Zaniechano tej działalności już od kilkudziesięciu lat i przyroda znacznie się zregenerowała. Mimo to skutkuje to nadal dość sporymi lawinami schodzącymi w wielu miejscach Doliny Bystrej. ==== Historia ====▼ Wylot doliny dawno już został zagospodarowany i zabudowany. Dawniej istniały: dwór Homolaczów, kuźnie, huty, sanatorium dziecięce. Obecnie istnieją: dolna stacja [[Kolej linowa Kasprowy Wierch\|kolejki linowej na Kasprowy Wierch]], punkt informacyjny [[Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe\|TOPR]], domy mieszkalne, hotel Jaworzynka, sklepy, bary, [[Klasztor Albertynów na Śpiącej Górze\|klasztor Albertynów]], [[Klasztor Albertynek na Kalatówkach\|klasztor Albertynek]], [[hotel górski PTTK Kalatówki]]. Do Kuźnic kursują busy, a same Kuźnice są jedną z głównych baz wypadowych w wyższe partie gór. ▼ ▲==== Historia i czasy współczesne ==== Z powodu bliskości do Zakopanego rejon doliny był dawniej intensywnie eksploatowany przez pasterstwo, górnictwo i nadmierną eksploatację lasów. W dolinie istniały 4 [[hale tatrzańskie\|hale]]: [[Hala Jaworzynka]], [[Hala Kasprowa]], [[Hala Goryczkowa]], [[Hala Kondratowa]] i [[Hala Kalatówki]]. Duże szkody dla roślinności poczyniło zbieractwo i niszczenie roślin przez liczne rzesze turystów. W zimie jest zatłoczona przez narciarzy (rejon Doliny Goryczkowej). Obecnie cała dolina znajduje się na obszarze [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)\|Tatrzańskiego Parku Narodowego]], a większa jej część to'' obszar ochrony ścisłej Kondratowa, Goryczkowa, Kasprowa, Mała Jaworzynka''<ref name=Polkart/>.▼ ▲Wylot doliny dawno już został zagospodarowany i zabudowany. Dawniej istniały: dwór Homolaczów, kuźnie, huty, sanatorium dziecięce. Obecnie istnieją: dolna stacja [[Kolej linowa Kasprowy Wierch\|kolejki linowej na Kasprowy Wierch]], punkt informacyjny [[Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe\|TOPR]], domy mieszkalne, hotel Jaworzynka, sklepy, bary, [[Klasztor Albertynów na Śpiącej Górze\|klasztor Albertynów]], [[Klasztor Albertynek na Kalatówkach\|klasztor Albertynek]], [[hotel górski PTTK Kalatówki]]. Do Kuźnic kursują busy, taksówki, samochody mieszkańców, a same Kuźnice są jedną z głównych baz wypadowych w wyższe partie gór. ▲Z powodu bliskości do Zakopanego rejon doliny był dawniej intensywnie eksploatowany przez pasterstwo, górnictwo i nadmierną eksploatację lasów. W dolinie istniały 4 [[hale tatrzańskie\|hale]]: [[Hala Jaworzynka]], [[Hala Kasprowa]], [[Hala Goryczkowa]], [[Hala Kondratowa]] i [[Hala Kalatówki]]. Duże szkody dla roślinności poczyniło zbieractwo i niszczenie roślin przez liczne rzesze turystów. W zimie jest zatłoczona przez narciarzy (rejon Doliny Goryczkowej). Działają wyciągi narciarskie: [[Kolej krzesełkowa Goryczkowa]] i dwa orczykowe [[wyciągi narciarskie Kalatówki]]. Obecnie cała dolina znajduje się na obszarze [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)\|Tatrzańskiego Parku Narodowego]], a większa jej część to'' obszar ochrony ścisłej Kondratowa, Goryczkowa, Kasprowa, Mała Jaworzynka''<ref name=Polkart/>. ==== Szlaki turystyczne ==== Linia 52 ⟶ 56: ==== Linki zewnętrzne ==== {{Bibliografia start}} *# [http://www.zakopane.z-ne.pl/s,doc,pol,zakopane,1298,0,21780,4,1298,,,.html Spacery po Zakopanem – część 4 i 5 ze zdjęciami dolnej części Doliny Bystrej i opisem] {{Bibliografia stop}} {{Doliny walne w Tatrach}}

Dolina Bystrej: Różnice pomiędzy wersjami