Wersja z 19:57, 31 gru 2010 edytuj KamikazeBot (dyskusja \| edycje) 550 479 edycji →‎Fenole jako środki dezynfekujące: Usunięcie zbędnego szablonu {{stub}} ← poprzednia edycja		Wersja z 01:26, 15 sty 2011 edytuj anuluj edycję AldraW (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 11 661 edycji poprawa linków do ujedn. i przek., WP:SK, int. następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Phenol chemical structure.svg\|thumb\|150px\|[[Fenol]] (hydroksybenzen) – najprostszy z fenoli]] '''Fenole''' -– [[Związek organiczny\|związki organiczne]] zawierające [[grupa hydroksylowa\|grupy hydroksylowe]] związane bezpośrednio z atomami [[węgiel (pierwiastek)\|węgla]] w pierścieniu [[~~związek~~Węglowodory ~~aromatyczny~~aromatyczne\|aromatycznym]] (w przeciwieństwie do alkoholi aromatycznych, np. [[alkohol benzylowy\|alkoholu benzylowego]], w których grupa hydroksylowa przyłączona jest do [[~~alkil~~grupa alkilowa\|alkilowego]]~~owego~~ atomu węgla). Wykazują znacznie większą kwasowość niż [[alkohole]] i mogą tworzyć z mocnymi [[zasady\|zasadami]] sole, [[fenolany]]. Najprostszym fenolem z jedną grupą hydroksylową jest [[fenol]]. Wzór ogólny: ArOH, gdzie Ar - [[grupa arylowa]], OH - [[grupa hydroksylowa]] Linia 6 ⟶ 7: == Właściwości chemiczne == Fenole wykazują odczyn lekko kwasowy w wyniku [[dysocjacja elektrolityczna\|dysocjacji elektrolitycznej]], w trakcie której rozpadają się na [[jon hydroniowy]] i fenolanowy. Reagują z aktywnymi metalami, [[zasady\|zasadami]] i tlenkami zasadowymi z wytworzeniem soli – [[fenolany\|fenolanów]], np.: : ArOH + [[wodorotlenek sodu\|NaOH]] → ArONa + H<sub>2</sub>O : 2ArOH + 2[[sód\|Na]] → 2ArONa + H<sub>2</sub>↑ Ulegają reakcji [[estryfikacja\|estryfikacji]] podobnie jak [[alkohole]] z wytworzeniem odpowiednich [[estry\|estrów]] arylowych (np. [[octan fenylu]]). Linia 13 ⟶ 14: : Ar-OH + HNO<sub>3</sub> → O<sub>2</sub>N-Ar-OH + H<sub>2</sub>O Szybko odbarwiają [[woda bromowa\|wodę bromową]], np.<ref name = RobertsCaserio>{{Cytuj książkę \| autor = J.D. Roberts, M.C. Caserio\| tytuł= Chemia organiczna \| data=1969 \| wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN\|PWN]]\| miejsce=Warszawa \| strony=920}}</ref>: : [[Plik:2,4,6-tribromophenol synthesis.PNG\|250px\|bromowanie fenolu]] Fenole są podatne na [[utlenianie]]. Na powietrzu tworzą barwne produkty utleniania i [[dimery]]zacji oraz [[trimery]]zacji<ref name = RobertsCaserio2>{{Cytuj książkę \| autor = J.D. Roberts, M.C. Caserio\| tytuł= Chemia organiczna. Uzupełnienie \| data=1970 \| wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN\|PWN]]\| miejsce=Warszawa \| strony=281}}</ref>. Utlenianie (do [[chinony\|chinonów]]) szczególnie łatwo zachodzi dla pochodnych dihydroksylowych: [[hydrochinon\|HO-C<sub>6</sub>H<sub>4</sub>-OH]] → [[~~chinon~~Benzochinon\|C<sub>6</sub>H<sub>4</sub>O<sub>2</sub>]] (katalizatorami mogą być [[dichromian(VI) sodu\|Na<sub>2</sub>Cr<sub>2</sub>O<sub>7</sub>]], [[kwas siarkowy(VI)\|H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>]]) Linia 22 ⟶ 23: == Metody otrzymywania fenoli == * [[Hydroliza]] chlorowcopochodnych [[~~Areny~~Węglowodory aromatyczne\|arenów]]. Reakcję tę trzeba przeprowadzać w wysokich temperaturach, gdyż chlorowcopochodne arenów ulegają hydrolizie dużo trudniej niż chlorowcopochodne alkanów (podczas hydrolizy których powstają alkohole). W przemyśle stosuje się jednak inne techniki, które są charakterystyczne dla poszczególnych fenoli. * [[Metoda kumenowa]] (z benzenu i propen-2-enu) Linia 46 ⟶ 47: {{Przypisy}} [[Kategoria:Fenole\| ]]

Fenole: Różnice pomiędzy wersjami