Marsz na Rzym: Różnice pomiędzy wersjami

'''Marsz na Rzym''' ([[język włoski|wł.]] ''Marcia su Roma'') - określenie [[faszyzm|faszystowskiego]] [[zamach stanu|zamachu stanu]] w [[1922]] roku, w wyniku którego we [[Włochy|Włoszech]] zdobył władzę [[Benito Mussolini]]. "Marsz na Rzym" polegał na koncentracji członków faszystowskich bojówek w stolicy Królestwa Włoch. Zamach miał miejsce w dniach 27 - 29 października 1922 r.

W obliczu groźby rewolty [[komunizm|komunistycznej]] Mussolini, stojący na czele ruchu faszystowskiego (''fasci''), jawił się jako mąż opatrznościowy. Umiarkowana [[lewica]] ceniła go za społeczny [[radykalizm]]. Nacjonalistom odpowiadały jego [[patriotyzm]] i [[militaryzm]]. Kościół i konserwatyści traktowali go jako mniejsze zło.

Częścią ruchu faszystowskiego były tzw. [[Milicja Faszystowska|Czarne Koszule]] (''Squadristi''). W sierpniu 1920 r. ta formacja milicyjna została użyta do złamania strajku[[strajk]]u w fabryce [[Alfa Romeo]] w [[Mediolan]]ie. W październiku 1920 r., po zabójstwie prawicowego radnego w [[Bolonia|Bolonii]], Czarne Koszule rozpoczęły walki z ruchem socjalistycznym (w którym spore znaczenie miało skrzydło [[anarchosyndykalizm|anarchosyndykalistyczne]]) w dolinie [[Pad (rzeka)|Padu]]. [[Związek zawodowy|Związki zawodowe]] były rozwiązywane, a lewicowi burmistrzowie rezygnowali ze swoich funkcji. Faszyści znaleźli się na liście wyborczej Unii Narodowej [[Giovanni Giolitti|Giovanniego Giolittiego]] w wyborach w maju 1921 r., wprowadzając do parlamentu 36 posłów. Wówczas Mussolini wycofał swe poparcie dla Giolittiego i zawarł tymczasowy rozejm z socjalistami w lecie 1921 r., znany jako "pakt pacyfikacyjny". To doprowadziło do konfliktu z najbardziej fanatycznym skrzydłem ruchu faszystowskiego i jego przywódcami, nazywany ''rasami''. W lipcu 1921 r. Giolitti spróbował rozwiązać ''Squadristi'', jednak bezskutecznie. W ten sposób jego stosunki z faszystami zostały zerwane, a listopadzie 1921 r. Mussolini zaadaptował większość nacjonalistycznego i konserwatywnego programu, tworząc [[Narodowa Partia Faszystowska|Narodową Partię Faszystowską]], która już w lipcu 1922 r. liczyła 700 tys. członków. W sierpniu rozpoczął się antyfaszystowski [[strajk generalny]], który został jednak zdławiony. Gdy Mussolini dowiedział się, że premier [[Luigi Facta]] polecił [[Gabriele d'Annunzio]] zorganizowanie dużej demonstracji w dniu 4 listopada 1922 r. w związku z rocznicą zwycięstwa w wojnie światowej, zdecydował się na podjęcie radykalnych działań, aby przejąć władzę i pozbyć się potencjalnej konkurencji.