Synagoga w Bydgoszczy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Grafika
uzupełnienie wiadomości
Linia 17:
=== Historia ===
[[Plik:BYDGOS~1.JPG|thumb|200px|left|Rozbiórka synagogi w 1940 r.]]
Pierwsza [[Stara Synagoga w Bydgoszczy|synagoga]] w Bydgoszczy powstała w [[1834]] r. przy ul. Pod Blankami. Po kilkudziesieciu latach użytkowania nie mogła ona już zaspokoić potrzeb społeczności żydowskiej w mieście. W tej sytuacji zarząd [[Bydgoszcz|bydgoskiej]] gminy żydowskiej podjął decyzję o budowie nowej, wielkiej i murowanej bożnicy na miejscu poprzedniej. W [[1867]] r. zakupiono parcelę w [[Śródmieście (Bydgoszcz)|Śródmieściu]], ale z powodów finansowych nie przystąpiono do realizacji projektu. Dopiero w [[1882]] r. rozpoczęto budowę nowej synagogi. Projekt budowli wykonał gdański architekt [[Alfred Muttray]]. [[Kamień węgielny]] pod budowę nowej [[Synagoga|synagogi]] położono [[21 sierpnia]] [[1882]] r. Budowa synagogi trwała dwa lata, ukończono ją we wrześniu [[1884]] r., a w październiku tego roku odprawiono pierwsze uroczyste [[nabożeństwo]]. Synagoga miała 482 miejsca siedzące w sali mężczyzn i ok. 400 miejsc w części przeznaczonej dla kobiet.
 
Wkrótce, w [[1898]] r., za synagogą z inicjatywy Louisa Aronsohna powstała [[Szkoła (oświata)|Szkoła]] żydowska.

Przez niemal cały okres międzywojenny rabinem bydgoskiej gminy żydowskiej był powszechnie szanowany (również ze strony wyznawców innych religii) dr Efraim Sonnenschein, posiadający biuro przy ul. Jana Kazimierza 4/7.
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[14 września]] [[1939]] r., [[Prezydenci Bydgoszczy|nadburmistrz Bydgoszczy]] Werner Kampe ogłosił na łamach „Deutsche Rundschau” przetarg na rozbiórkę synagogi i innych budynków należących do gminy żydowskiej. Przetarg wygrał Herbert Matthes, właściciel fabryki mebli przy ul. Garbary. Obecnie po synagodze pozostał pusty plac oraz kilka zdobionych [[cegła|cegieł]] znajdujących się w bydgoskim [[muzeum]].
 
=== Architektura ===
 
Synagoga była monumentalną budowlą, o imponującej wielkości oraz wystroju. Główne wejście dla mężczyzn znajdowało się pod 3 [[łuk]]ami, zaś wejście dla kobiet znajdowało się po bocznych stronach, za którymi znajdowały się schody prowadzące na znajdujący się na piętrze [[babiniec]]. Bożnica była budowlą jednonawową. Z zewnątrz wchodziło się do mniejszej sali, w której odbywały się codzienne modły, a z niej wchodziło się do głównej sali (świątyni właściwej).
 
Na środku sali głównej znajdowało się 8 filarów podtrzymujących [[kopuła (architektura)|kopułę]] w kształcie [[baldachim]]u, z niej zwisała szlachetna zasłona przykrywająca drzwi, za którymi znajdowało się niezwykle bogato zdobione srebrem i złotem [[Aron ha-kodesz]]. Przed arką znajdowała się [[bima]]. Synagoga posiadała bardzo bogate wyposażenie - [[złoto|złote]] naczynia liturgiczne i płonące bez przerwy przed arką [[menora|menory]]. W narożnikach po zachodniej stronie znajdowały się 2 wieże z kopułkami, zaś na środku, nad salą główną, znajdowała się wielka okazała kopuła.