Wersja z 16:57, 3 paź 2010 edytuj Dodsosk (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 16 820 edycji uzupełn nt terminu "Kraj Przywiślański" ← poprzednia edycja		Wersja z 23:21, 13 lut 2011 edytuj anuluj edycję Gungir1983 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 18 074 edycje poprawa linków, drobne merytoryczne następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Privisl.jpg\|thumb\|300px\|Mapa Kraju Nadwiślańskiego (''Karta Priwislinskago kraja'')]] '''Kraj Nadwiślański''' ([[język rosyjski\|ros.]] Привислинский край, ''Priwislinskij kraj'') – półoficjalna nazwa [[Królestwo Kongresowe\|Królestwa Polskiego]] używana po zniesieniu przez władze [[Imperium Rosyjskie\|~~Cesarstwa~~Imperium Rosyjskiego]] jego autonomii instytucjonalnej. Nazwa ta nigdy nie zastąpiła całkowicie określenia "Królestwo Polskie", lecz była stosowana obok niego. W polskim piśmiennictwie spotyka się także termin "Kraj Przywiślański", będący [[kalka (językoznawstwo)\|kalką językową]] z [[język rosyjski\|języka rosyjskiego]]<ref>Por. np. M. Czapliński, ''Słownik encyklopedyczny: historia'', Wydawnictwo Europa, 2007, str. 199 [http://books.google.pl/books?id=fZqfAAAAMAAJ&q=%22Kraj+Przywi%C5%9Bla%C5%84ski%22&dq=%22Kraj+Przywi%C5%9Bla%C5%84ski%22&hl=pl&ei=rpeoTMapKtjNjAfHwsHiDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CDQQ6AEwAw]</ref>. == Rys historyczny == Po upadku [[~~powstanie~~Powstanie styczniowe\|powstania styczniowego]] władze rosyjskie przystąpiły do likwidacji autonomii Królestwa. W [[1866]] r. przeprowadzono reorganizację administracji, tworząc 10 [[gubernia\|guberni]] bezpośrednio podporządkowanych władzom [[Imperium ~~Rosyjskie\|Cesarstwa~~ Rosyjskiego]]. W [[1867]] r. zniesiono autonomię instytucjonalną Królestwa Polskiego – zlikwidowano m.in. [[Rada Stanu Królestwa Polskiego\|Radę Stanu]] i [[Rada Administracyjna\|Radę Administracyjną]]. Wycofano też z użycia odrębny herb Królestwa, a polskiego orła pozostawiono tylko jako jeden z wielu elementów w herbie całego Imperium. Od [[1874]], po zniesieniu urzędu [[~~namiestnicy~~Namiestnicy Królestwa Polskiego\|~~cesarskiego~~carskiego namiestnika]], obszar Królestwa Polskiego zaczęto również określać jako '''generał-gubernatorstwo warszawskie'''. Nazwa "Kraj Nadwiślański" miała jeszcze bardziej podkreślać zespolenie Królestwa z ~~Cesarstwem~~Imperium Rosyjskim. == Zakres użycia nazwy == Określenie "Kraj Nadwiślański", początkowo całkowicie potoczne, w [[~~lata~~Lata 80. XXXIX wieku\|latach 80. XIX w.]] bez szczególnej podstawy prawnej zaczęło się pojawiać także w dokumentach oficjalnych.▼ ▲Określenie "Kraj Nadwiślański", początkowo całkowicie potoczne, w [[lata 80. XX wieku\|latach 80. XIX w.]] bez szczególnej podstawy prawnej zaczęło się pojawiać także w dokumentach oficjalnych. Jako datę pierwszego pojawienia się tej nazwy w akcie urzędowym często podaje się rok [[1888]]. W wydanym 11 czerwca ''zdaniu Rady Państwa'' pierwszy raz użyto określenia "gubernie Kraju Nadwiślańskiego"<ref name="bardach">{{Cytuj książkę \| autor = [[Wojciech Bartel]] i in. \|tytuł = Historia państwa i prawa Polski \| inni = [[Juliusz Bardach]] i Monika Senkowska-Gluck (red.) \| data = 1981 \| wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe \| miejsce = Warszawa \| tom = III \| tytuł tomu = od rozbiorów do uwłaszczenia \| isbn = 83-01-02658-8 \| strony = 67 }}</ref>. Linia 15 ⟶ 14: Jednak jeszcze wcześniej nazwy "Kraj Nadwiślański" użył car [[Aleksander III Romanow\|Aleksander III]]. 29 kwietnia [[1883]] r. imperator nadał [[order św. Aleksandra Newskiego]] kuratorowi warszawskiego okręgu szkolnego, [[Aleksandr Apuchtin\|Aleksandrowi Apuchtinowi]]. W wydanym z tej okazji reskrypcie carskim pojawiło się określenie ''Priwislinskij kraj''<ref>{{cytuj książkę \| nazwisko = Szwarc \| imię = Andrzej \| autor link = Andrzej Szwarc \| tytuł = Od Wielopolskiego do Stronnictwa Polityki Realnej zwolennicy ugody z Rosją, ich poglądy i próby działalności politycznej (1864-1905) \| wydawca = Wydział Historyczny UW \| miejsce = Warszawa \| data = 1990 \| strony = 208-209 }}</ref>. Później nazwę "Kraj Nadwiślański" coraz częściej wprowadzano do oficjalnych dokumentów, czyniono to jednak niekonsekwentnie<ref>Na przykład: [http://civil.consultant.ru/reprint/books/172/331.html akt dotyczący administracji guberni Królestwa Polskiego opublikowany w 1892 r.] zawiera także wprowadzone w późniejszej poprawce określenie ''Priwislinskij kraj'' (pkt 2.10). Z kolei np. w [http://www.kodeks.ru/noframe/free-duma?d&nd=723101789&prevDoc=723102566 regulacji dotyczącej wyborów do Dumy Państwowej z 1907 r.] używane jest tylko określenie ''Carstwo Polskoje'' (art. 3).</ref>. Nazwa "Królestwo Polskie" nie została nigdy uchylona<ref name="bardach"/>, ~~cesarze~~[[car]]owie Rosji zachowali też w swojej tytulaturze tytuł "królów polskich". == Podział administracyjny == Linia 44 ⟶ 43: \|[[Gubernia suwalska]]\|\|Сувалкская губерния\|\|[[Suwałki]]\|\|12,4\|\|629 \|} == Oświata == W 1897 41% mieszkańców umiało czytać i pisać przy średniej w Rosji europejskiej 30% (w [[Gubernia petersburska\|Guberni petersburskiej]] 62%, [[Gubernia moskiewska\|moskiewskiej]] 49%) <ref>[http://www.otrok.ru/teach/enc/index.php?n=4&f=95 Грамотность]</ref>. {{Przypisy}}

Kraj Nadwiślański: Różnice pomiędzy wersjami