Katedra św. Mikołaja w Elblągu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Organy: lit. Znacznik: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) |
Powiększenie rubryki ''Organy'', poprawki ortograficzne, językowe |
||
Linia 38:
Podczas zdobywania Elbląga przez Armię Czerwoną (26.01–10.02.1945) katedra została w dniu święta [[Matka Boża Gromniczna|Matki Boskiej Gromnicznej]] - 2 [[luty|lutego]] [[1945]] roku doszczętnie wypalona.
W dniu 7 maja [[1948]] proboszcz parafii św. Mikołaja ks. [[Wacław Hipsz]] zorganizował Komitet Odbudowy Zabytkowego Kościoła św. Mikołaja w Elblągu, którego zadaniem była odbudowa katedry. [[25 lipca]] [[1948]] rozpoczęto odgruzowywanie świątyni. W kościele ułożono szyny, po których wagonikami wywieziono około 7000 metrów sześciennych gruzu. Codziennie społecznie pracowało po około 25 osób, pomagali uczniowie szkół podstawowych nr 4 i 6, gimnazjum i Liceum Handlowego. Pracowała również młodzież ze [[Powszechna Organizacja "Służba Polsce"|Służby Polsce]]. Z funduszów państwowych wykonano prace przygotowawcze do szalowania pod płytę betonową, która miała w przyszłości stanowić strop katedry. W 1950 zabetonowano strop i uszczelniono go papą bitumiczną. Ważnym wydarzeniem tego roku było zamontowanie trzech dzwonów z uszkodzonego [[Kościół św. Anny w Elblągu|kościoła św. Anny w Elblągu]] w wyremontowanej konstrukcji stalowej wieży kościoła św. Mikołaja. Otynkowano również w tym roku 1/3 wnętrza tego kościoła. Niestety, w dniu [[13 lutego 1951]] został wysiedlony przez władze komunistyczne proboszcz parafii św. Mikołaja - ks. Hipsz. Prace zostały przerwane.
Następcą księdza Hipsza został ksiądz Gracjan Rudnicki, który nie czuł się w Elblągu dobrze i w maju [[1954]] roku parafię objął ks. [[Gedymin Pilecki]]. Od razu po jej objęciu rozpoczął gromadzenie funduszy na dalszy etap odbudowy kościoła. Z pisma wystosowanego w dniu 8.11.1954 roku do [[Ministerstwo Kultury i Sztuki|Ministerstwa Kultury i Sztuki]] wynika, że pragnie odbudować dach na świątyni, ''przywrócić dawną sylwetkę szacownego zabytku'', co wpłynie dodatkowo na wygląd miasta, a ponadto sprawi, że dotychczasowy wkład finansowy państwa w dzieło odbudowy tego kościoła nie ulegnie zaprzepaszczeniu. W związku z tym ks. Pilecki prosi o przydział materiałów budowlanych na sumę 198 620 ówczesnych złotych. Dzień 17.01.1955 roku przyniósł niespodziewaną klęskę budowlaną kościoła św. Mikołaja. Szalejąca w tym dniu wichura spowodowała wyrwanie trzech okien kościoła, wytłuczenie wielu szyb w innych oknach i zerwanie dachu nad zakrystiami wyposażonymi w oryginalne gotyckie sklepienia.
Linia 56:
=== Organy ===
Pierwsze [[organy]] kościół otrzymał w [[1397]] roku. W [[1404]] były już dwa instrumenty organowe w staromiejskiej świątyni. Następna wzmianka o nich pochodzi z roku [[1453]]. Organista otrzymał wynagrodzenie za grę na dwu instrumentach - ''dużym i małym''. Przez kilkaset lat organy były przebudowane i zapewne były chlubą głównego kościoła staromiejskiego.
O [[organy|organach]] w katedrze przed [[1777]] rokiem nie wiadomo nic. W [[1926]] roku firma organomistrzowska Bruno Göbel z [[Kaliningrad|Królewca]] zbudowała nowy instrument na miejscu starszego. [[Organy]] wyposażono w 53 głosy, trzy [[Organy#Klawiatury|manuały]] i pedał.▼
Organy te zostały zniszczone podczas pożaru katedry 2 lutego 1945. W [[1955]] ks. Pilecki zlecił firmie Zygmunta Pietrzaka z [[Włocławek|Włocławka]] rekonstrukcję organów, których szczątki otrzymał z kościoła w Nowem. W listopadzie 1955 komisja rzeczoznawców uznała, że organy zostały wykonane zgodnie z zaleceniami. Instrument posiada [[Traktura|trakturę]] pneumatyczną, jeden [[miech]] (tremulant działa na całość organów), dwa [[Organy#Klawiatury|manuały]] i pedał i 26 głosów. Skala manuałów: C-f3. Skala pedału: C-d1. ▼
Wiadomo, że w [[1777]] spłonęły w pożarze kościoła. Po katastrofie zbudowano mały prowizoryczny instrument. W [[1803]] ówczesny proboszcz kościoła św. Mikołaja - Valentinus Ganswindt pragnąc zbudować nowe organy, sprzedał wiele cennych części wyposażenia kościoła ukrytych w skarbcu. Prawdopodobnie do budowy nowych organów nie doszło. Dopiero następny proboszcz Andreas Rehaag począł starania o nowsze i lepsze organy. Pierwotnie próbowano nabyć organy z rozbieranego właśnie kościoła pojezuickiego w [[Braniewo|Braniewie]], lecz odstąpiono od tej koncepcji zamawiając w [[Gdańsk|Gdańsku]] u Arendta nowe 35 - głosowy instrument. Prace nad budową trwały od [[1818]] do [[1821]] roku. Finansowała je kasa kościelna, lecz i społeczność całego miasta [[Elbląg|Elbląga]], która w formie zbiórki uzbierała 993 talary. Protestancki kupiec Gottfried Schiplick ofiarował na ten cel ogromną sumę 2000 talarów. Dzięki temu proboszcz Rehaag mógł w dniu 21.10.1821 uroczyście poświęcić nowe organy.
▲
▲Organy te zostały zniszczone podczas pożaru katedry 2 lutego 1945. W [[1955]] ks. Gedymin Pilecki zlecił firmie Zygmunta Pietrzaka z [[Włocławek|Włocławka]] rekonstrukcję organów, których szczątki otrzymał z kościoła w Nowem. W listopadzie 1955 komisja rzeczoznawców uznała, że organy zostały wykonane zgodnie z zaleceniami. Instrument posiada [[Traktura|trakturę]] pneumatyczną, jeden [[miech]]
W latach [[1979]] - [[1987]] organistą katedry św. Mikołaja był Henryk Gwardak.
== Zobacz też ==
* [[Lista najwyższych kościołów na świecie]]
* [[Lista najwyższych kościołów w Polsce]]
{{Przypisy}}
Linia 67 ⟶ 74:
== Źródła ==
{{Bibliografia start}}
#
# M. Józefczyk: ''Elbląg 1772 - 1850 Kościoły chrześcijańskie na przełomie dwóch epok'', s. 100 - 101, 112 - 114, 124 - 125
# W. Zawadzki: ''Historia Elbląga Tom III, część 2 (1851 - 1920)'', s. 215 - 216
# M. Józefczyk: ''Historia Elbląga Tom IV (1918 - 1945)'', s. 126 - 127, 170 - 178
# M. Józefczyk: ''Elbląg i okolice 1937-1956'', s. 165 - 169
{{Bibliografia stop}}
== Linki zewnętrzne ==
| |||