Wybory parlamentarne w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

Dotychczasowe wybory parlamentarne w Polsce wskazują na istotne zróżnicowanie poziomu frekwencji pomiędzy różnymi regionami kraju oraz znaczącą polaryzację poparcia dla poszczególnych sił politycznych. Frekwencja w wyborach parlamentarnych bywa największa w największych miastach i spada wraz z wielkością miejscowości. Natomiast, jeśli chodzi o poziom frekwencji na terenie poszczególnych województw, to najniższa frekwencja ma z reguły miejsce w województwach Mazowieckimmazowieckim, Małopolskimmałopolskim i Pomorskimpomorskim, a często także Wielkopolskimw wielkopolskim. Niska frekwencja występuje przede wszystkim na terenie ziem poniemieckich, zwłaszcza w Województwiewojewództwie Opolskimopolskim oraz Warmińskowarmińsko-Mazurskimmazurskim, a także na niektórych obszarach Lubuskiegowojewództwa lubuskiego i Zachodniopomorskiegozachodniopomorskiego. Niska frekwencja występuje też w województwie Świętokrzyskimświętokrzyskim, wschodniej części Lubelskiegowojewództwa lubelskiego oraz pogranicza województw mazowieckiego i Kujawskokujawsko-Pomorskiegopomorskiego. Jeśli chodzi o dysproporcje w poparciu dla poszczególnych partii, to należy wskazać na pewne prawidłowości. Poparcie dla partii lewicowych i postkomunistycznych jest największe w zachodniej Polsce, zwłaszcza w województwie lubuskim, zachodniopomorskim i kujawsko-pomorskim. Najwyższe jednak poparcie w skali poszczególnych powiatów występuje w okolicach Białegostoku, na których mieszka ludność wyznająca prawosławie o korzeniach białoruskich i ukraińskich oraz we wschodniej części województwa śląskiego (Zagłębie Dąbrowskie). Wysokie poparcie dla SLD, które jest głównym reprezentantem poglądów lewicowych w Polsce, charakterystyczne jest tez wysokietakże w Wielkopolsce, na Warmii i Mazurach, w Łodzi i okolicach, zachodniej części Dolnego Śląska oraz niekiedy w województwie Świętokrzyskimświętokrzyskim oraz okolicach Chełma. Z kolei partie wywodzące się z bardziej liberalnego nurtu "Solidarności", w szczególności Unia Wolności, a potem Platforma Obywatelska, największe poparcie osiągały w największych miastach oraz nieco mniejsze w całej zachodniej i północnej Polsce na terenach byłych ziem niemieckich oraz zaboru pruskiego. Najmniejsze poparcie dla tych formacji występowało bądź występuje na rolniczych i wiejskich obszarach byłego zaboru austriackiego, aoraz, w szczególności, rosyjskiego. Poparcie dla Partiipartii związanych z rolnictwem, agrarnych i populistycznych (PSL, Samoobrona) jest największe w byłym zaborze rosyjskim, w szczególności w województwach Świętokrzyskim i Lubelskimlubelskim. Znaczne wpływy tych formacji występują także w Wielkopolsce, na Kujawach, na Warmii i Mazurach oraz na Pomorzu Środkowym (okolice Słupska i Koszalina), a także w województwie podkarpackim (dotyczy to tylko PSL). Na koniec, jeśli chodzi o ugrupowania, które eksponują swą ideologicznaideologiczną prawicowość, przywiązanie do religii i tradycji, a także do dziedzictwa "Solidarności", takie jak wcześniej AWS, będące związkiemsojuszem wyborczym kilkunastu partii oraz obecnie PiS, należy powiedzieć, że obie formacje osiągały największy sukces w dawnym zaborze austriackim oraz na pograniczu województw Mazowieckiegomazowieckiego i Podlaskiegopodlaskiego. Na tym kończy się "wspólność terytorialna" obu formacji. mimoMimo odwoływania się częściowo do zbliżonej antykomunistycznej i konserwatywnej ideologicznie retoryki pewne kwestie powodują, ze inny jest rozkład poparcia dla obu formacji poza wymienionymi wyżej regionami. AWS najwyższe poparcie, pozapomijając dawną GalicjaGalicję, PodlasiemPodlasie i MazowszemMazowsze, miałmiała w Trójmieście i na Kaszubach. PiS jest w tych regionach znacznie osłabiony w stosunku do AWS, co prawdopodobnie wynika z bardziej niechętnegoniechętnej Niemcom zachowaniaretoryki tej partii (Kaszubi emigrowaliznaczna przezczęść latamieszkańców dotamtego Niemiec,rejonu ama znacznarodzinę ichw część ma tam rodzinęNiemczech), przejścia wielu prominentnych działaczy pomorskiego AWS do Platformy Obywatelskiej oraz wywodzenia się wielu polityków PO z tamtego rejonu (szczególnie dotyczy to obecnego premiera Donalda Tuska mającego kaszubskie korzenie i związanego z Trójmiastem). Z kolei Prawo i Sprawiedliwość zdobyłoprzechwyciło znaczny elektorat o charakterze ludowym, mieszkający na wsi, na terenie takich województw, jak Lubelskie, Świętokrzyskie czy wiejskiew terenymniejszej województwamierze ŁódzkiegoŁódzkie, które zawsze charakteryzowały się silnym poparciem dla PSL, a później także dla Samoobrony. Słabsza pozycja cechuje tezteż PiS na obszarze Górnego Śląska w porównaniu do AWS.poparcia Prawdopodobniedla jestAWS towynika takżeprawdopodobnie wynikiemz wielu wypowiedzi krytykujących Niemcy przez polityków tej partii., co z powodu silnych związków wielu tamtejszych ludzi z Niemcami (historycznych, rodzinnych, gospodarczych, emigracyjnych) wpływać może na znacznie słabsze poparcie, niż miało tam AWS. Na Zachodzie Polski, jako bastion poparcia dla Prawa i sprawiedliwości, wyróżnia się Zagłębie Miedziowe z ośrodkami w Głogowie, Lubinie i Polkowicach,. wMoże którymto PiS zdobywa także duże poparcie, zapewnewynikać z powodu obaw mieszkańców związanychobawiających zsię prywatyzacjąprywatyzacji górnictwa miedzi. Oprócz tego, w Zagłębiu Miedziowym tradycyjnie wysokie wyniki osiąga SLD.

Podsumowując, należy wskazać na dużą polaryzacje partyjną poszczególnych części Polski. Byłe Ziemie Niemieckie najczęściej charakteryzują się wysokimi wskaźnikami poparcia dla partii lewicowych (w tym tych postkomunistycznych) oraz liberalnych i -umiarkowanych partii postsolidarnosciowych. Również w byłym zaborze pruskim wysokie jest poparcie dla partii lewicowych, natomiast poparcie dla partii liberalnych jest nieco mniejsze i spadające wraz z przesuwaniem się na wschód. Zarówno na ziemiach będących przez długi czas częścią Niemiec lub w zaborze pruskim istnieje na ogół niskie poparcie dla partii konserwatywnych ideologicznie. Wyjątkami są okolice Wrocławia i Legnicy oraz Pomorze Gdańskie. Wyróżnikiem byłego zaboru rosyjskiego jest duże poparcie dla partii o charakterze ludowym (PSL) bądź agrarno-populistycznympopulistycznych (samoobronaSamoobrona RP), z wyjątkiem dużych miast. Od 2007 roku większość powiatów na tym terenie (szczególnie w jego wschodniej części)wschodniej części) cechuje się także dużym poparciem dla sił ideologicznie konserwatywnych i antykomunistycznych ( w ostatnich latach jest to przede wszystkim partia Prawo i Sprawiedliwość). Natomiast wyróżnikiem byłego zaboru austriackiego jest silne poparcie dla partii konserwatywnych i podkreślających związek z katolicyzmem. Stąd wysokie poparcie kolejno dla AWS, LPR i PiS. Ciekawą charakterystyką zachowań wyborczych cechuje się też województwo śląskie. Obszary wchodzące w skład województwa były częścią zarówno Niemiec, Austrii, jak i Rosji. Na obszarach będących częścią Niemiec, należy wyróżnić dwie podgrupy: obszary będące pod zwierzchnością Niemiec do 1922 (i od tego czasu polskie) oraz obszary będące częścią Niemiec do 1945 roku. Na obszarach będących polskimi od 1922 roku na terenie miast silne są przede wszystkim partie o charakterze liberalnym, natomiast w jej części bardziej podmiejsko-wiejskąwiejskiej partie ideologicznie konserwatywne (powiat wodzisławski, rybnicki, pszczyński, lubliniecki, mikołowski,bieruńsko-lędziński). W części będącej niemiecką siledo roku 1945 silne są tylko formacje o liberalnym charakterze, a wcześniej obecna tu takzetakże Mniejszośćkomitet Niemieckawyborczy mniejszość niemieckiej ( duże sympatie dla komitetu wyborczego mniejszości niemieckiej oraz dla partii liberalnych występują we wschodniej części województwa opolskiego). Wyróżnikiem części należącej dawniej do Rosji jest wysokie poparcie dla postkomunistycznej lewicy, reprezentowanej przez SLD, a szczególnie w dużych miastach na tym terenie, będących częścią tak zwanego Zagłębia Dąbrowskiego). Tereny będące natomiastdawniej pod władzą Austrii są natomiast podzielone pod względem preferencji politycznym. Na byłym Śląsku Cieszyńskim, gdzie na dużym obszarze dominują wyznawcy protestantyzmu i które prze wieki pozostawały poza Polską, opinie są przechylone w kierunku lewicowym lub liberalnym. Natomiast w powiecie żywieckim oraz częściowo bielskim, będącymi pod względem wyznaniowym zdominowanymi przez rzymski katolicyzm, a także wchodzącewchodzącymi w skład właściwego zaboru austriackiego, postawy polityczne są przechylone ku ideologicznemu konserwatyzmowi. Generalnie, wna południowo-wschodniwschodnim biegunbiegunie Polski skupia najwięcej zwolenników partii ideologicznie prawicowych oraz ludowych, zaś północno-zachodni zakątekbiegun Polski jest epicentrum poglądów liberalnych (jakkolwiek rozumianych) oraz lewicowych. Przyczyny te mają podłoże zarówno historyczne (zmiany granic),jak i wynikają z odmiennego rozłożenia się takich cech, jak osiadłość ludności, religijność, zachowania dotyczące obyczajowości, rodzaj własności użytków rolnych. Na przykład, południowo-wschodnia Polska ma wysokie wskaźniki religijności, zasiedzenia, zaś niskie choćby liczby urodzeń poza małżeństwem czy gospodarstw rolnych o własności państwowej lub spółdzielczej. Północno-zachodnia Polska cechuje się natomiast najniższą w skali religijnością oraz zasiedzeniem ludności, a także najwyższymi wskaźnikami urodzeń pozamałżeńskich i najwyższym udziałem gospodarstw państwowych i spółdzielczych.