Ksantyna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (robot dodaje: mk:Ксантин
m WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Związek chemiczny infobox
| Nazwa = Ksantyna
| grafika1 = Xanthin_Xanthin -_Xanthine Xanthine.svg
| grafika1_opis =
| grafika2 = Xanthine-3D-balls.png
Linia 14:
| Masa molowa = 152,111
| Wygląd = białe ciało stałe
| Numer CAS = {{CAS|69-89-6}}
| PubChem = 1188
| DrugBank =
Linia 41:
| Moment dipolowy =
| Zewnętrzne dane MSDS = http://www.sciencelab.com/xMSDS-Xanthine-9925444
|Źródło zagrożeń = <!-- Wstaw wg wzoru: {{RL|podaj numer CAS związku| data dostępu = }} -->
|Piktogram = {{Piktogram ostrzegawczy|Xi}} <!-- Wstaw symbole wg wzoru: {{Piktogram ostrzegawczy|C|E|F|F+|N|O|T|T+|Xn|Xi|?|brak}} -->
| Palność = 1
Linia 62:
| minerał =
}}
'''Ksantyna''' (''2,6-dihydroksypuryna'') - organiczny [[związki chemiczne|związek chemiczny]], jedna z zasad purynowych, bezpośredni prekursor [[kwas moczowy|kwasu moczowego]]. Pochodnymi ksantyny są [[kofeina]], [[teobromina]] i [[teofilina]].
 
Obecność ksantyny została wykryta w [[Murchison (meteoryt)|meteorycie Murchison]]. Badania wykluczyły ziemskie pochodzenie cząsteczek<ref>Martins Z. et al., Extraterrestrial nucleobases in the Murchison meteorite, Earth and Planetary Science Letters 270 (2008) 130–136 [http://astrobiology.gsfc.nasa.gov/analytical/PDF/Martinsetal2008.pdf {format pdf)] (en)</ref>.
'''Ksantyna''' (''2,6-dihydroksypuryna'') - organiczny [[związki chemiczne|związek chemiczny]], jedna z zasad purynowych, bezpośredni prekursor [[kwas moczowy|kwasu moczowego]]. Pochodnymi ksantyny są [[kofeina]], [[teobromina]] i [[teofilina]].
 
Obecność ksantyny została wykryta w [[Murchison (meteoryt)|meteorycie Murchison]]. Badania wykluczyły ziemskie pochodzenie cząsteczek<ref>Martins Z. et al., Extraterrestrial nucleobases in the Murchison meteorite, Earth and Planetary Science Letters 270 (2008) 130–136 [http://astrobiology.gsfc.nasa.gov/analytical/PDF/Martinsetal2008.pdf {format pdf)] (en)</ref>.
 
== Kliniczne znaczenie pochodnych ksantyny ==
Pochodne ksantyny, nazywane '''ksantynami''', to grupa [[alkaloidy|alkaloidów]] powszechnie używanych ze względu na ich łagodny efekt [[stymulanty|stymulujący]] i rozkurczający oskrzela co jest wykorzystywane w leczeniu objawów [[astma|astmy]]. W przeciwieństwie do bardziej silnych stymulantów ksantyny inhibitują mechanizmy senności indukowanej [[adenozyna|adenozyną]] czyniąc je mniej efektywnymi stymulantami niż [[aminy]] sympatomimetyczne. Szeroki wpływ ustrojowy sprawia że zakres terapeutyczny '''ksantyn''' jest wąski, czyniąc je raczej drugorzędnymi środkami leczenia astmy. Poziom terapeutyczny wynosi 10-20 μg/ml w krwi; oznakami poziomu toksycznego jest drżenie rąk, nudności, mdłości, zdenerwowanie, [[tachykardia]] i [[zaburzenia rytmu serca|arytmia]].
 
[[Metylowanie|Metylowanymi]] pochodnymi ksantyny są [[kofeina]], [[paraksantyna]], [[teofilina]] i [[teobromina]]. Te związki [[inhibitor|inhibitują]] [[fosfodiesteraza|fosfodiesterazę]] i jest antagonistą receptora [[adenozyna|adenozyny]].
 
[[Plik:Methylxanthin (R1, R2, R3).svg‎svg|thumb|250px|left|thumb|Kofeina: R<sub>1</sub> = R<sub>2</sub> = R<sub>3</sub> = CH<sub>3</sub><br />Teobromina: R<sub>1</sub> = H, R<sub>2</sub> = R<sub>3</sub> = CH<sub>3</sub><br />Teofilina: R<sub>1</sub> = R<sub>2</sub> = CH<sub>3</sub>, R<sub>3</sub> = H]]
 
{{-}}
Linia 79 ⟶ 78:
!Nazwa!!R<sup>1</sup>!!R²!!R³!![[Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej|Nomenklatura IUPAC]]!!Występowanie
|-
|[[kofeina]]||[[grupaGrupa metylowaalkilowa|CH<sub>3</sub>]]||CH<sub>3</sub>||CH<sub>3</sub>||1,3,7-trimetylo-1H-puryno-2,6(3H,7H)-dion||[[kawa]], [[paulinia guarana|guarana]], [[yerba mate]], [[herbata]]
|-
|[[teobromina]]||H||CH<sub>3</sub>||CH<sub>3</sub>||3,7-dihydro-3,7-dimetylo-1H-puryno-2,6-dion||[[czekolada]], yerba mate
Linia 99 ⟶ 98:
 
{{Stymulanty}}
 
 
[[Kategoria:Ksantyny| ]]