Apoptoza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, drobne techniczne
drobne techniczne
Linia 3:
[[Plik:Celldeath.jpg|thumb|200px|Niepełny podział na odrębne palce ([[syndaktylia]]) spowodowany niezajściem apoptozy.]]
[[Plik:Apoptosis stained.jpg|thumb|right|220px|Preparat mysiej wątroby z komórką wchodzącą w apoptozę (wybarwiona na pomarańczowo)]]
'''Apoptoza''' [(z ''gr''.]) w tłumaczeniu dosłownym ''opadanie liści'' – przenośnia oznaczająca w odniesieniu do biologii zaprogramowaną [[śmierć komórki]] w [[organizm wielokomórkowy|organizmie wielokomórkowym]] – dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone [[Komórka|komórki]]. Można ją przyrównać do zaplanowanego [[samobójstwo|samobójstwa]] komórki, mającego na celu dobro całego [[organizm]]u. W odróżnieniu od [[Martwica|martwicy]] (określanej także mianem [[Martwica|nekrozy]]), gdzie dochodzi do uszkodzenia jakimś zewnętrznym czynnikiem, apoptoza jest zjawiskiem naturalnym w rozwoju i życiu organizmów; mimo tego wykazano, że niektóre [[patogen]]y mogą wpływać na indukcję tego procesu, dotyczy to głównie [[Wirusy|wirusów]], a także niektórych [[Bakterie|bakterii]] takich jak np. ''[[Helicobacter pylori]]''. Termin apoptoza wprowadzono w [[1972]] roku.
 
Apoptoza, w odróżnieniu od [[Martwica|nekrozy]], polega na kurczeniu się komórki poprzez utratę wody. Po różnorodnie przebiegającej fazie inicjacji apoptozy zachodzi faza egzekucji zależna od [[enzymy proteolityczne|enzymów proteolitycznych]] z grup [[kaspazy|kaspaz]]. Szybkie zmiany w [[jądro komórkowe|jądrze komórkowym]] mają charakter zorganizowany – [[Chromatyna|chromatyna jądrowa]] ulega kondensacji, a [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] zostaje pocięte przez [[endonukleazy]]. DNA apoptycznej komórki dzieli się na fragmenty wielkości około 180 par zasad i ich wielokrotności. Następuje dezintegracja [[cytoszkielet]]u. Komórka apoptyczna zaokrągla się, traci kontakt z podłożem, rozwijają się na jej powierzchni liczne uwypuklenia. W procesie apoptozy [[organellum|organelle komórkowe]] pozostają jednak nienaruszone. Są one usuwane z komórki wraz z fragmentami chromatyny w tzw. ciałkach apoptycznych, [[pęcherzyk]]ach powstałych w wyniku zmian w strukturze [[błona komórkowa|błony komórkowej]]. W większości przypadków są one następnie [[fagocytoza|fagocytowane]] przez [[fagocyt|komórki żerne]]. Wyjątkiem są np. ciałka apoptyczne soczewki oka, które zawierają zamiast [[cytoplazma|cytoplazmy]] z organellami białko [[krystalina|krystalinę]]. Apoptoza nie wywołuje [[Zapalenie|stanu zapalnego]] i dotyczy pojedynczych komórek.