Osiemdziesięciu pięciu męczenników Anglii i Walii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Geneza męczeństwa: powstane Desmondów to powstanie irlandzkie - inne przykłady
m tematem listy nie jest historia reformacji w Anglii, WP:WER
Linia 57:
 
== Geneza męczeństwa ==
ReformacjaPodłożem prześladowań katolików w Angliiokresie rozpoczęła[[reformacja|reformacji]] siębyły oduregulowania Aktuprawne Supremacjiwynikające naz mocy[[Akt któregoSupremacji|Aktu monarchaSupremacji]], angielskiktóre stałczyniły sięmonarchę jedynąangielskiego głową [[anglikanizm|Kościoła Anglii]]. Pierwsi katoliccy męczennicy ponieśli śmierć za panowania Henryka VIII, jednak później doszło do rekatolicyzacji kraju za panowania jego córki [[Maria I Tudor|Marii Tudor]] (1553–1558) i w tym okresie straconoskazano blisko [[Męczennicy królowej Marii|300 męczenników protestanckich]]. Z kolei [[Elżbieta I Tudor|Elżbieta I]] była wychowywana w wierze protestanckiej i po jej wstąpieniu na tron Parlament angielski uchwalił w 1559 roku drugi Akt Supremacji, a także dalsze reformy religijne zmierzające do zachowania w Królestwie Anglii jednej religii - anglikanizmu. Katolickie praktyki religijne zostały formalnie zakazane, jednak w praktyce początkowo tolerowano je, jeśli odbywały się one w prywatnych domach. Nieprzestrzeganie prawa w tym zakresie było wtedy zagrożone jedynie grzywną<ref>{{cytuj książkę|autor=Gerard Noel|tytuł=Występni papieże Renesansu|wydawca=Amber|miejsce=Warszawa|/data=2007|strony= 303|isbn=978-83-241-2984-3}}</ref>.
 
Zmiana stanowiska rządu angielskiego nastąpiła po promulgacji w kwietniu 1570 bulli [[papież|papieża]] [[Pius V|Piusa V]] [[Regnans in Excelsis]] ekskomunikującej zarówno Elżbietę jak i każdego jej poddanego, który ośmieliłby się wykonywać jej rozkazy, a także serii buntów i spisków wynikłych w rezultacie tej bulli (m. in. spisek Ridolfiego w 1570/71). Rząd angielski zaczął podejmować surowe środki przeciwko jezuitom, i wkrótce po wykryciu kolejnych spisków (m.in. spisku Babingtona w 1586),, a następnie wybuchu wojny hiszpańsko-angielskiej (1585-1604) Parlament angielski uchwalił ustawę "przeciwko jezuitom, kapłanom seminaryjnym i innym podobnym niesposłusznym ludziom" ("against Jesuits, seminary priests and other such like disobedient persons"). Odtąd odbywanie katolickich praktyk religijnych groziło surowymi represjami, polegającymi m.in. na [[konfiskata|konfiskacie majątków]] i [[Pozbawienie wolności|więzieniu]]. Część spośród represjonowanych katolików faktycznie była uwikłana w antykrólewską działalność polityczną (np. przygotowania do [[Wielka Armada|Wielkiej Armady]], [[spisek prochowy]] w 1605), jednak część z nich stracono jedynie za takie czyny jak np. starania o papieską dyspensę na zawarcie małżeństwa<ref name="EB"/>. Na religijny charakter prześladowań wskazuje zdaniem części autorów fakt, że wielu katolikom formalnie oskarżonym o zdradę oferowano łaskę w zamian za przejście na anglikanizm<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/15026b.htm Burton, Edwin. "Accusations of Treason." The Catholic Encyclopedia. Vol. 15. New York: Robert Appleton Company, 1912] [dostęp 23 kwietnia 2011]</ref>.
Linia 63:
Kościół katolicki uważa za męczenników około połowę spośród blisko 600 katolików straconych w XVI i XVII-wiecznej Anglii pod zarzutem zdrady<ref name="EB"/>, w tym czterdziestu za panowania [[Henryk VIII Tudor|Henryka VIII]] w latach 1535–1547, stu osiemdziesięciu dziewięciu straconych za [[Elżbieta I Tudor|Elżbiety I]] między rokiem 1570 a 1603, dwudziestu siedmiu za rządów [[Jakub I Stuart|Jakuba I]] w latach 1603–1618, a także dwadzieścia cztery ofiary z lat 1628–1649, tj. z okresu panowania [[Karol I Stuart|Karola I]], dwie z okresu rządów [[Oliver Cromwell|Cromwella]] i dwudziestu pięciu straconych w latach 1678–1681 za [[Karol II Stuart|Karola II]]<ref name="FS"/><ref>[http://www.newadvent.org/cathen/05474a.htm Pollen, John Hungerford. "English Confessors and Martyrs (1534-1729)." The Catholic Encyclopedia. Vol. 5. New York: Robert Appleton Company, 1909] [dostęp 23 kwietnia 2011]</ref>.
 
Przywrócenie pamięci o katolikach straconych w latach 1535 - 1679męczennikach zapoczątkowane zostało w XIX wieku dzięki emancypacji katolików angielskichpowrotowi ido wprowadzeniuzasad tolerancji religijnej. Część katolików straconych w tym okresie zostało [[beatyfikacja|beatyfikowanych]] przez [[papież]]a [[Leon XIII|Leona XIII]] w 1886 (pięćdziesiąt cztery osoby), 1895 roku ten sam papież aprobował kult dziewięciu kolejnych męczenników, następną grupę trzydziestu sześciu ofiar prześladowań beatyfikował [[Pius XI]] w 1929 roku, a w 1935 roku dokonał [[kanonizacja|kanonizacji]] [[Jan Fisher|Jana Fishera]] i [[Thomas More|Tomasza More]], indywidualnie też beatyfikowani byli [[Oliver Plunkett]] w 1920 r. i [[Jan Ogilvie]] w 1929 r. [[kanonizacja|kanonizowani]] przez [[Paweł VI|Pawła VI]] w 1975 i 1976 roku<ref name="FS"/>.
 
== Lista ==