Układ bodźcotwórczo-przewodzący serca: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dodanie innych nazw układu |
zaburzenia, histologia, bibliografia, drb red i inne |
||
Linia 1:
[[Plik:Heart conduct sinus.gif|thumb|right|Propagacja impulsów w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym]]
'''Układ bodźcotwórczo-przewodzący''' (układ bodźco-przewodzący serca; układ bodźcowo-przewodzący) – określona grupa [[komórka|komórek]] [[mięsień sercowy|mięśnia sercowego]], która ma zdolność do wytwarzania oraz rozprowadzania rytmicznych impulsów
Automatyzm serca to termin stosowany w [[fizjologia|fizjologii]], oznaczający
== Histologia ==
Komórki te różnią się od pozostałych [[miocyt]]ów nie tylko pod względem czynnościowym ale także [[morfologia|morfologicznym]]. Przede wszystkim nie mają poprzecznego prążkowania ale również zawierają więcej [[sarkoplazma|sarkoplazmy]] i są bogate w [[glikogen]].
* [[węzeł zatokowo-przedsionkowy]]▼
Komórki węzła zatokowo-przedsionkowego, tzw. '''komórki P''', są wrzecionowate, mniejsze od przeciętnych kardiomiocytów, o słabo kwasochłonnej cytoplazmie (stąd nazwa komórek P, od angielskiego pale, blady).▼
* [[węzeł przedsionkowo-komorowy]]▼
* [[Pęczek Hisa|pęczek przedsionkowo-komorowy]] (pęczek Hisa) ▼
Układają się w skupiska bezpośrednio pod wsierdziem (wg kolejności przechodzenia impulsu):
* odnogi pęczka Hisa▼
▲* [[węzeł zatokowo-przedsionkowy]] (węzeł Keitha-Flacka)
* szlaki międzywęzłowe (pęczki): przedni (pęczek bachmana i gałąź zstępująca), środkowy (pęczek Wenckebacha), tylny (pęczek Thorela)
▲* [[węzeł przedsionkowo-komorowy]] (węzeł AV, węzeł Aschoffa-Tawary)
▲* [[Pęczek Hisa|pęczek przedsionkowo-komorowy]] (pęczek Paladino-Hisa)
* odnogi pęczka Hisa: prawa i lewa (gałąź przednia i tylna)
* [[włókna Purkiniego]]
== Czynność układu ==
Skurcze mięśnia przedsionków i mięśnia komór są wywołane wyłącznie pobudzeniem powstającym w komórkach układu przewodzącego (komórki rozrusznikowe → patrz dalej). [[Komórki nerwowe]] ([[układ autonomiczny|układu autonomicznego]]) znajdujące się w samym sercu lub wysyłające swe [[akson]]y do serca nie uczestniczą w wyzwalaniu pobudzenia w sercu, uwalniają jedynie [[transmitter]]y przyspieszające lub zwalniające skurcze serca.
Źródłem pobudzeń elektrycznych w mięśniu sercowym, są wyspecjalizowane komórki rozrusznikowe, których [[potencjał spoczynkowy]] nie jest stały, tak jak w komórkach roboczych mięśnia sercowego, tylko ulega spontanicznie i samoistnie podwyższeniu (''powolna spoczynkowa [[Depolaryzacja (biologia)|depolaryzacja]]'', ''prepotencjał rozrusznika''). Dzieje się to na skutek nasilania się dokomórkowego prądu jonów wapniowych aż do osiągnięcia [[potencjał progowy|potencjału progowego]], przy którym wyzwala się [[potencjał czynnościowy]] (depolaryzacja). Z węzła zatokowo-przedsionkowego (który to nadaje rytm pracy w prawidłowo działającym sercu → ''rytm zatokowy'') depolaryzacja rozchodzi się na mięsień<!--prof. Traczyk w swojej książce pisze o ''mięśniu'', w liczbie pojedynczej--> przedsionków, dalej na węzeł i pęczek przedsionkowo-komorowy, komórki przewodzące serca i mięśnie komór. Następnie po repolaryzacji komórek cały cykl powtarza się.
Komórki węzła zatokowo-przedsionkowego pobudzają się w rytmie 60-100 razy na minutę średnio około 72/min., tj. 1,2 Hz). Pozostałe komórki układu przewodzącego pobudzają się samoistnie w rytmie wolniejszym, każde niższe piętro wolniej od wyższego (najmniejsza częstość jest we [[Włókna Purkiniego|włóknach Purkiniego]] oraz w [[kardiomiocyt]]ach). W związku z tym komórki węzła zatokowo-przedsionkowego narzucają swój rytm wszystkim pozostałym komórkom układu przewodzącego i komórkom całego mięśnia sercowego.
▲Komórki węzła zatokowo-przedsionkowego, tzw. '''komórki P''', są wrzecionowate, mniejsze od przeciętnych kardiomiocytów, o słabo kwasochłonnej cytoplazmie (stąd nazwa komórek P, od angielskiego pale, blady).
== Regulacja pracy układu ==
[[Acetylocholina]] uwolniona z zakończeń neuronów [[układ przywspółczulny|przywspółczulnych]] łączy się z receptorem muskarynowym M2 i zwiększa wypływ [[jon]]ów [[Potas|K]]<sup>+</sup> z komórek rozrusznika wydłużając czas trwania prepotencjału rozrusznika. W związku z tym stan czynny w komórkach układu przewodzącego występuje rzadziej i serce kurczy się wolniej.
[[Noradrenalina]] z zakończeń neuronów [[układ współczulny|wspołczulnych]] wiąże się z receptorami β-adrenergicznymi (których jest znacznie więcej w sercu niż receptorów α-adrenergicznych) zwiększa napływ jonów Ca<sup>2+</sup> do komórek rozrusznika. Wtedy czas trwania prepotencjału rozrusznika skraca się, stan czynny w jego komórkach występuje częściej i przyspiesza się częstość skurczów serca.
U człowieka w spoczynku zablokowanie farmakologiczne receptorów cholinergicznych wywołuje przyspieszenie częstości skurczów serca. Analogicznie po zablokowaniu receptorów adrenergicznych częstość skurczów serca ulega zwolnieniu. Po farmakologicznym zablokowaniu obu receptorów, cholinergicznych i adrenergicznych, częstość skurczów serca przyspiesza się w porównaniu do częstości występującej w spoczynku, ponieważ przeważa oddziaływanie na serce układu przywspółczulnego w stosunku do układu wspołczulnego.
== Zaburzenia rytmu pracy układu ==
W warunkach chorobowych, gdy szlaki przewodzenia układu są uszkodzone, następne (niższe) piętro przejmuje funkcję rozrusznika i nadaje kontrolowanym przez niego partiom serca własny, wolniejszy rytm.
W tym przypadku (''Right Bundle Branch Block'') pobudzenie dociera przez lewą odnogę do lewej komory, następnie przez przegrodę międzykomorową do prawej komory, przez co depolaryzacja komory prawej jest opóźniona.
=== Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia ===
Węzeł zatokowo-przedsionkowy nadaje rytm przedsionkom ale w wyniku przerwania przewodzenia do węzła AV nie jest w stanie go pobudzić. Wtedy samoistne pobudzenia węzła AV nie są już zagłuszane przez wyższe piętro układu, więc uaktywnia się jego wewnętrzna pobudliwość i zaczyna pracować swoim własnym tempem 40-60/min., pobudzając prze tym niższe piętra i komory (komory pracują wtedy wolniej niż przedsionki). Wsteczny blok przewodzenia chroni przedsionki przed pobudzeniami z niżej położonego rozrusznika (nie zawsze → patrz [[#Zespół Wolffa-Parkinsona-White'a|zespół WPW]] niżej).
=== Zespół Wolffa-Parkinsona-White'a ===
Zespół WPW to jeden z tzw. [[zespół preekscytacji|zespołów preekscytacji]], spowodowanych przewodzeniem pobudzeń z przedsionków do komór dodatkowymi drogami (omijając całkowicie lub częściowo fizjologiczną drogę). Usposabia to do [[zaburzenia rytmu serca|zaburzeń rytmu]], zwłaszcza [[napadowy częstoskurcz|napadowego częstoskurczu]] powstającego w mechanizmie ''reentry'' (''ponowne wejśćie''). W zespole WPW dodatkowa droga (tzw. ''pęczek Kenta'') łączy bezpośrednio przedsionek z komorą. Część mięśnia komory depolaryzowana jest wcześniej dodatkową drogą, a pozostała część drogą fizjologiczną.
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}
{{Cytuj książkę | nazwisko = Traczyk | imię = Władysław Zygmunt | autor link = Władysław Zygmunt Traczyk | tytuł = Fizjologia człowieka w zarysie | data = 2002 | wydanie = 7 | wydawca = Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce = Warszawa | isbn = 83-200-2694-6 | strony = 113-114 }}
[http://www.docedu.klrwp.pl/index.php?lang=pl&kat=172&id=77 Zaburzenia rytmu i przewodzenia]
{{Bibliografia stop}}
* [http://www.mercksource.com/pp/us/cns/cns_hl_adam.jspzQzpgzEzzSzppdocszSzuszSzcnszSzcontentzSzadamzSzimagepageszSz18052zPzhtm Conduction system of the heart]
| |||