Rajtaria: Różnice pomiędzy wersjami

Rajtarzy uzbrojeni byli najczęściej w dwa kołowe pistolety typu [[puffer]] (ewentualnie trzeci noszono za cholewą buta) oraz [[rapier]] lub [[pałasz waloński]]. Niekiedy uzbrojenia dopełniała broń długa, najczęściej w postaci [[bandolet]]u, choć niekiedy zdarzały się [[karabin]]y.

 

Typowa zbroja rajtarska - w postaci [[hełm]]u typu [[szturmak]] lub [[pappenheimer]] (rzadziej [[morion (hełm)|morion]]) oraz [[kirys]]u niekiedy z naramiennikami, nałokietnikami, parą zarękawi, folgowanymi nabiodrkami i parą nakolanków - chroniła cały korpus, przy czym ochrona w żadnym miejscu nie była dostateczna (grubość napierśnika nie przekraczała 3 mm), a sama zbroja znacznie cięższa np. od [[husaria|husarskiej]].

 

 

W walce rajtaria stosowała taktykę zwaną [[karakol]]em. Król szwedzki [[Gustaw II Adolf]] po doświadczeniach w walce z husarią polską jako pierwszy użył rajtarii na dużą skalę w roli typowej dla kawalerii, stosując gwałtowne uderzenie zwartej masy rajtarów walczących rapierami i pistoletami w bezpośrednim zwarciu z przeciwnikiem ([[szarża]]). Od tego czasu rajtaria szwedzka, a następnie także innych państw, stosowała oba rodzaje taktyki (karakol i szarżę).

 

 

Lekka rajtaria była używana zarówno w walce, jak i do zadań łupieżczo-pacyfikacyjnych w większości armii zachodnioeuropejskich. Stąd po okresie wojen polsko-szwedzkich w połowie [[XVII wiek]]u słowo "rajtar" stało się w [[Polska|Polsce]] synonimem rabusia, grabieżcy.

Rajtaria nigdy nie uchodziła za typowo polski rodzaj jazdy, jednak polscy rajtarzy wielokrotnie odznaczyli się w toczonych przez Rzeczpospolitą wojnach. Na przykład, w [[Bitwa pod Gniewem|bitwie pod Gniewem]] piękną kartę zapisał regiment rajtarów litewskich, dowodzony przez wojewodzica smoleńskiego [[Mikołaj Abramowicz (wojewoda trocki)|Mikołaja Abrahamowicza]]. Był on zresztą dość nietypowy, został bowiem zaciągnięty systemem towarzyskim, a ponieważ jego żołnierze nosili zbroje husarskie, regiment ten niekiedy był brany za jednostkę husarii. W [[Bitwa pod Chocimiem|bitwie pod Chocimiem]] w 1621 r. rajtarzy salwą swych pistoletów odpierali atak Turków na szańce polskich wojsk, a pod [[Bitwa pod Kircholmem|Kircholmem]] rajtarzy kurlandzcy dowodzeni osobiście przez księcia [[Fryderyk Kettler|Fryderyka Kettlera]] pomagali husarzom w zwalczaniu piechoty szwedzkiej w centrum bitwy.

 

 

 

Żyjący później w epoce romantyzmu [[Aleksander Orłowski (malarz)|Aleksander Orłowski]] namalował obraz pt. ''[[Rajtar na białym koniu]]''.