Gutejowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m interwiki |
m drobne |
||
Linia 1:
'''Gutejowie''' (Gutejczycy, Gutowie) - starożytny górski lud wywodzący się z zachodniego [[Iran]]u. Pod koniec [[III tysiąclecie p.n.e.|III tysiąclecia p.n.e.]] doprowadził on do upadku [[imperium akadyjskie]] i uzyskał dominację na ponad wiek na terenach
Najazdy Gutejów na Mezopotamię zaznaczyły się już w okresie szczytowym istnienia imperium akadyjskiego za czasów króla [[Naramsin]]a, a wzmogły się znacząco za czasów jego następców. Ok. [[XXIII wiek p.n.e.|2230 p.n.e.]] opanowali oni znaczne połacie środkowej i południowej Mezopotamii, marginalizując resztki państwa akadyjskiego do okolic jego stolicy w [[Akad (miasto)|Akadzie]]. Dawne imperium akadyjskie dogorywało pod rządami swych ostatnich władców aż do jego całkowitej likwidacji przez Gutejów ok. [[XXII wiek p.n.e.|2159 r. p.n.e.]] Odtąd sprawowali oni hegemonię w południowej Mezopotamii niepodzielnie
Okres panowania Gutejów w Mezopotamii jest mało znany dla współczesnych badaczy, co jest wynikiem szczupłości źródeł dotyczących zarówno samego ludu, jak i okresu w którym przebywali na tych terenach. Oni sami, gdy pojawili się jako najeźdźcy na terenie Sumeru i Akadu, nie reprezentowali swoją kulturą wysokiego poziomu - stanowli federację luźno związanych plemion. Stosunkowo szybko jednak ulegli asymilacji, przyjmując język i panteon podbitych ludów (zwłaszcza [[Akadowie|Akadów]], których byli bezpośrednimi następcami), a także strukturę władzy. Stworzyli własną dynastię władców, której listę otwiera niejaki Erridupizir (ok. 2225 p.n.e.), a zamyka, pokonany przez [[Utuhengal]]a z [[Uruk]], Tirikan (zm.ok. 2116 p.n.e.).
Wg obecnego stanu badań panuje opinia, że kulturalnie Gutejowie stali na dość niskim poziomie i nie pozostawili po sobie ani dzieł piśmiennych, ani żadnych znaczących wytworów sztuki (przynajmniej do tej pory takowych nie znamy), ograniczając się tylko do biernego przejmowania tradycji sumero-akadyjskiej. Z drugiej jednak strony rządy Gutejów charakteryzują się sporą dozą liberalizmu w Mezopotamii w stosunku do istniejących wtedy miast-państw. Wiele ośrodków sumeryjskich znakomicie się rozwijało, zarówno gospodarczo, jak i kulturalnie, przeżywając okres względnego dobrobytu. Być może za ich panowania w Mezopotamii zaczęto używać koni. Władza Gutejów upadła w wyniku akcji zbrojnej wielu sumeryjskich miast-państw pod przewodnictwem władcy Uruk Utuhengala
| |||