Ankylozaury (rodzina): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.1) (robot poprawia: sk:Pravé ankylosaury |
drobne merytoryczne |
||
Linia 22:
'''Ankylozaury''' (Ankylosauridae) – [[rodzina (biologia)|rodzina]] [[dinozaury|dinozaurów]] z podrzędu [[tyreofory|tyreoforów]]. Pojawiły się w środkowej [[jura|jurze]], a szczytowy okres rozwoju przeżywały w [[kreda (okres)|kredzie]], aż do końca [[mezozoik|ery mezozoicznej]]. Według definicji [[Paul Sereno|Sereno]] (1998) Ankylosauridae to [[klad]] obejmujący zwierzęta bliżej spokrewnione z [[ankylozaur]]em niż z [[panoplozaur]]em<ref name=Sereno>{{Cytuj pismo |nazwisko=Sereno |imię=Paul C. |rok=1998 |tytuł=A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria |czasopismo=Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen |wolumin=210 |wydanie=1 |strony=41–83 |język=en}}</ref>. [[Matthew Vickaryous]], [[Teresa Maryańska]] i [[David B. Weishampel]] w 2004 przedstawili identyczną definicję. Cechą charakterystyczną ankylozaurydów była obecność [[maczuga ogonowa|kostnej buławy]] na końcu ogona, służącej prawdopodobnie do obrony, oraz zbudowany z [[osteodermy|osteoderm]] pancerz<ref name=Dinos2>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Vickaryous |imię r=Matthew K. |imię2 r=Teresa |nazwisko2 r=Maryańska |imię3 r=David B. |nazwisko3 r=Weishampel |rozdział=Ankylosauria |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=drugie |wydawca=University of California Press |miejsce=Berkeley |rok=2004 |strony=363–392 |isbn=0-520-24209-2}}</ref>.
Niektórzy naukowcy dzielą Ankylosauridae na podrodziny [[ankylozaury (podrodzina)|Ankylosaurinae]] i [[Polacanthinae]], inni, jak np. [[Kenneth Carpenter]], podnoszą Polacanthinae do rangi odrębnej rodziny, stanowiącej [[grupa siostrzana|grupę siostrzaną]] Ankylosauridae<ref name=KC>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Carpenter |imię r=Kenneth |rozdział=Phylogenetic Analysis of the Ankylosauria |tytuł=The Armoured Dinosaurs |nazwisko=Carpenter (red.) |imię=Kenneth |strony=455–456 |miejsce=Bloomington |wydawca=Indiana University Press |rok=2001 |isbn=0-253-33964-2}}</ref>. Jednak bliższe pokrewieństwo rodzajów zaliczanych do Polacanthinae/Polacanthidae z Ankylosauridae niż z [[Nodozaury|Nodosauridae]] nie jest pewne; z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Richarda Thompsona i współpracowników (2011) wynika ich przynależność do Nodosauridae<ref name=Thompsonetal>{{cytuj pismo |autor=Richard S. Thompson, Jolyon C. Parish, Susannah C. R. Maidment i Paul M. Barrett |tytuł=Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)|czasopismo=Journal of Systematic Palaeontology |wolumin= |strony= |język=en |doi=10.1080/14772019.2011.569091 |data=2011}}</ref>. Oprócz [[takson]]ów przedstawionych na kladogramie do Ankylosauridae należą także z pewnością ''[[nodocefalozaur|Nodocephalosaurus]]''<ref name=Dinos2/>
Generalnie uważa się, że maczugi ogonowe, występujące u wielu przedstawicieli Ankylosauridae, były aktywnie używane jako broń<ref name=plos>{{Cytuj pismo |imię=Victoria Megan |nazwisko=Arbour |tytuł=Estimating Impact Forces of Tail Club Strikes by Ankylosaurid Dinosaurs |czasopismo=PLoS ONE |wolumin=4 |wydanie=8 |strony=e6738 |rok=2009 |doi=10.1371/journal.pone.0006738 |język=en}}</ref>. Badania [[metoda elementów skończonych|metodą elementów skończonych]] sugerują, że ankylozaury mające duże maczugi ogonowe potrafiły silnym uderzeniem łamać kości, podczas gdy te z małymi i średniej wielkości – nie<ref name=AnatRec>{{Cytuj pismo |nazwisko=Arbour |imię=Victoria Megan |nazwisko2=Snively |imię2=Eric |tytuł=Finite Element Analyses of Ankylosaurid Dinosaur Tail Club Impacts |czasopismo=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology |wolumin=292 |wydanie=9 |strony=1412–1426 |rok=2009 |doi=10.1002/ar.20987 |język=en}}</ref>. Pozostaje niejasne, czy maczugi były wykorzystywane do obrony międzygatunkowej, walk wewnątrzgatunkowych, czy do obydwu tych celów<ref name=plos/>.
|