Umysł: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
etymologia/przypisy
m drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 20:
 
== Etymologia ==
Od [[Język prasłowiański|prasłowiańskiego]] [[Rzeczownik odczasownikowy|rzeczownika dewerbalnego]] ''umъ''<ref>Wg [[Max Vasmer|Maksa Vasmera]] ''oumъ''/оумъ, zobacz: [[Max Vasmer]], ''Этимологический словарь русского языка'', hasło: [http://dic.academic.ru/dic.nsf/vasmer/49564/%D1%83%D0%BC ум], {{lang|ru}}</ref> (od ''uměti''<ref>Wg Izabeli Malmor odwrotnie, to ''uměti'' jest czasownikiem odrzeczownikowym i pochodzi od ''umъ'': Izabeli Malmor, ''[http://www.sciaga.pl/slowniki-tematyczne/8618/umiec/ Słownik etymologiczny języka polskiego]'', hasło: umieć.</ref>) zaświadczonego we wszystkich [[Języki słowiańskie|językach słowiańskich]]: [[Język staro-cerkiewno-słowiański|scs.]] ''umъ'' "[[rozum]], umysł, zmysł, myśl", [[Język rosyjski|ros.]] ''um''/ум m.in. "rozum, intelekt", [[Język czeski|cz.]] ''um'' "rozum, myśl", [[Język serbsko-chorwacki|schorw.]] ''um'' "umysł, rozum, pamięć, zmysł", [[Język bułgarski|bułg.]] ''um''/ум "myśl", [[Język ukraiński|ukr.]] ''um''/ум "umysł", ''dumku''/думку "myśl, opinia", w języku polskim zachował się m.in. w wyrazach: '''um'''ysł, roz'''um''', '''um'''iejętność, d'''um'''ać, choć w [[Język staropolski|staropolszczyźnie]] używany w formie podstawowej:
* ''A iacyem bil ustawyczen na swem '''umye''' spomoczѻ pana boga mego, y sebralem k sobye mѻsze ze wszego Izrahela, abi se mnѻ pospolu szly'' (''[[Biblia królowej Zofii]]''; ѻ = [[samogłoska nosowa]]).
* ''O toć Piotr [...] moc swego '''uma''' i swej siły stracił a Jesucrista zaprzał'' (''[[Rozmyślanie przemyskie|Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa]]'', Rozm 693).