Nieśplik japoński: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Andrzej 22 (dyskusja | edycje) →Morfologia: drobne merytoryczne |
m dr red. |
||
Linia 20:
| wikispecies = Eriobotrya japonica
}}
'''Nieśplik japoński''' (''Eriobotrya japonica'' ([[Carl Peter Thunberg|Thunb.]]) [[John Lindley|Lindl.]]) – [[Gatunek (biologia)|gatunek]] [[drzewo|drzew]] z rodziny [[różowate|różowatych]] (''Rosaceae'') rosnący naturalnie w południowo-wschodnich [[Chiny|Chinach]]. W polskiej literaturze określany również nazwami: miszpelnik japoński, groniweł japoński i kosmatka japońska<ref>{{cytuj książkę |autor r= Janina i Szczepan Pieniążkowie| rozdział= Nieśplik| inni= Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.)|tytuł=Słownik botaniczny |wydawca=Wydawnictwo "Wiedza Powszechna" |miejsce= Warszawa|rok= 1993|isbn= 83-214-0140-6}}</ref>. W handlu czasem znany pod nazwą loquat. W przeszłości utożsamiany z gatunkami z rodzaju ''[[Mespilus]]'', szczególnie z ''Mespilus japonica''. W Polsce nie jest uprawiany, sporadycznie można spotkać przetwory z owoców i preparaty lecznicze.
=== Morfologia ===
; Pokrój: Duży krzew lub małe drzewo o kulistej [[Korona drzewa|koronie]]. Drzewo może osiągać 5–10 m wysokości, lecz najczęściej jest mniejsze i ma 3–4 m. [[Pień]] jest krótki a młode gałęzie obficie [[kutner|omszone]].
Linia 28 ⟶ 27:
[[Plik:BlossomingLoquat.jpg|thumb|left|[[Kwiatostan]] nieśplika japońskiego]]
; [[Kwiat]]y: Korona osiąga około 2 cm średnicy, z płatkami barwy białej, działek [[Kielich (botanika)|kielicha]] jest pięć. Kwiaty formują kwiatostan – [[wiecha|wiechę]], składającą się z 3–10 kwiatów. Kwiaty mają słodkawy, ciężki aromat wyczuwalny z dużej odległości, są owadopylne, atrakcyjne dla [[Pszczoła|pszczół]] i [[osa|os]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.floridata.com/ref/e/eriobot.cfm|tytuł= Floridata: Eriobotrya japonica|opublikowany=floridata.com|autor=Jack Scheper|data=1996-09-17|data dostępu=2009-10-26|język=en}}</ref>.
; [[Owoc]]e: Zgrupowane są zwykle po kilka w owocostany, są okrągłego lub owalnego, lekko gruszkowatego kształtu. Mają 3–5 cm długości, są gładkie lub pokryte meszkiem, żółte lub pomarańczowe, czasem z czerwonym [[rumieniec owocu|rumieńcem]]. Soczysty i aromatyczny miąższ, najczęściej żółty, jest słodki z lekko kwaskowatym lub kwaśnym posmakiem. Gniazdo nasienne jest pięciokomorowe, w okresie [[dojrzałość konsumpcyjna|dojrzałości]] zawiera duże, brązowe nasiona
=== Zastosowanie ===
Linia 43 ⟶ 42:
=== Uprawa ===
[[Plik:Eriobotrya japonica (Syria).jpg|thumb|250px|Drzewko nieśplika japońskiego na [[plantacja|plantacji]] w [[Syria|Syrii]]]]
; Historia uprawy: Nieśplik japoński jest łatwy w uprawie, obecny w Chinach i [[Japonia|Japonii]] już od starożytności. Do Europy sprowadzony w 1787<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.biology.pl/projekty_www/aoe/index.php?option=com_content&task=view&id=52&Itemid=2|tytuł=Nieśplik japoński (Citrullus lanatus, Citrullus vulgaris)|opublikowany=Atlas owoców egzotycznych|data dostępu=2011-07-14}}</ref>. W uprawie jako drzewo ozdobne obecny jest w [[Kalifornia|Kalifornii]] od lat siedemdziesiątych XIX wieku. Krótko po sprowadzeniu zaczęto go uprawiać w wilgotnej, południowej części [[Teksas]]u. Gatunek stopniowo rozprzestrzenił się po całym świecie i obecnie można go spotkać we wszystkich krajach basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], na południu Afryki, w Ameryce Południowej, w [[Indie|Indiach]]<ref name=vog>{{cytuj książkę|imię=J.G. |nazwisko=Vaughan |imię2=C.A. |nazwisko2=Geissler |tytuł=Rośliny jadalne |edycja= |miejsce=Warszawa |rok=2001 |wydawca=Prószyński i S-ka |isbn = 83-7255-326-2}}</ref>. W uprawie jest wiele odmian o białym lub pomarańczowym miąższu.
; Wymagania: Drzewo toleruje silne wiatry oraz temperatury do -10C°, lecz kwiaty i owoce uszkadza niewielki przymrozek<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tradewindsfruit.com/loquat.htm|tytuł=Loquat Eriobotrya japonica|opublikowany=tradewindsfruit.com|data dostępu=2009-10-26|język=en}}</ref> ([[strefy mrozoodporności]] 8 – 11<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Wasson | imię = Ernie | tytuł = The Complete Encyclopedia of Trees and Shrubs: Descriptions, Cultivation Requirements, Pruning, Planting | data = 2001 | wydawca = Thunder Bay Press (CA) | miejsce = San Diego | isbn = 1-59223-055-5 | strony =816 }} </ref>. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, choć także toleruje częściowe zacienienie. Najlepiej rośnie na glebach o średniej żyzności, od lekko gliniastych do ciężkich, a nawet kamienistych.
; Rozmnażanie: Najczęściej stosuje się rozmnażanie z siewu. Odmiany uprawne ([[kultywar]]y) rozmnaża się przez szczepienie, gdzie [[podkładka (ogrodnictwo)|podkładką]] są najczęściej dzikie siewki [[jabłoń domowa|jabłoni]], [[grusza pospolita|gruszy]] lub [[Ognik szkarłatny|ognika]]. Dla osłabienia wzrostu jako podkładkę można stosować, podobnie jak dla gruszy, wegetatywnie rozmnażaną [[Pigwa pospolita|pigwę]].
| |||