Gnieszowice (województwo świętokrzyskie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 28:
www=|
}}
'''Gnieszowice''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] (status [[sołectwo|sołectwa]]) położona w [[województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]], w [[powiat sandomierski|powiecie sandomierskim]], w [[gmina Koprzywnica|gminie Koprzywnica]]; [[parafia Koprzywnica]] pw. Św. Floriana.
 
[[Podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość położona była w [[województwo tarnobrzeskie|województwie tarnobrzeskim]].
Linia 35:
 
==Historia==
Wieś Gnieszowice w źródłach średniowiecznychhistorycznych nosi nazwę: ''Gnieschowicze'', ''Gniessowice'', ''Gnieszowicze'', ''Gniewoszyce'', ''Gnyeschouicze'' i ''Gnyeschowycze''. Forma Gnieszowice jest utworzona od skróconej postaci imienia: Gniesz, n. os. Gniewosz. Historia wsi Gnieszowice sięga początków państwowości polskiej. Świadczy o tym odkryte na terenie wsi w [[1932]] r. [[cmentarzysko]] pochodzące z okresu wczesnośredniowiecznego (prawdopodobnie z połowy [[XI wiek]]u). Na terenie [[Grodzisko (archeologia)|grodziska]] zwanego Szwedzką Górą i w jego pobliżu dokonano odkrycia wykopaliska składającego się z 9 grobów. Prace badawcze, a zarazem ratownicze przeprowadzał mgr Kazimierz Salewicz. Ponadto w [[1934]] (10 sierpnia) na polu (piaszczystym pagórku) Stanisława Focha wyorano naczynia ze skarbem srebrnym złożonym z kawałków lanego srebra, połamanych ozdób i monet z [[XI wiek]]u.
 
W [[XII wiek]]u Gnieszowice były własnością Pawła Skotnickiego [[herb Bogoria|herbu Bogoria]]. Część wsi w [[1185]] r. [[komes]] [[Mikołaj Bogoria]] darował klasztorowi koprzywnickiemu.
W drugiej połowie [[XIV wiek]]u na terenie Gnieszowic dononano licznych transancji nieruchomościami. Około [[1360]] r. część wsi była nadal własnością Bogoriów; władali nią: wdowy po szlachetnym Piotrze oraz jakimś niedziałem (ojcowskim lub braterskim) Mikołaj i Wojciech. Ci ostatni [[zastaw]]ili (na upad) swoją nieruchomość za 50 grzywien opatowi koprzywnickiemu, a w 1370 r. klasztor przejął te dobra na własność, dopłacając wzmiankowanej wdowie 54 grzywny. Natomiast w [[1363]] r. szlachetni bracia Olbracht (Albert) i Mikołaj wygrali przed sądem ziemskim sandomierskim sprawę o młyn na rzece Koprzywiance z dziedzicami (siedmioma) Byszowa (Byszowskimi). W [[1370]] r. ci sami bracia wykupili część wsi Gnieszowice od Bogoriów, a w [[1374]] r. sprzedali całe swoje dobra opatowi koprzywnickiemu - Konradowią za cenę 500 grzywien, ustanawiajac prawo dożywocia (na dwóch działach - ''sortes'') siostrze Wichnie (wdowie po szlachetnym Parkoszu). 2 lata później Wichna z synem Paskiem (dziedzicem Skotnik) zawarła z opactwem koprzywnickim ugodę, na mocy której pozwoliła opatowi odbudować i użytkować rowy po obu brzegach rzeki Koprzywianki (poczynając od młynów w Gnieszowicach aż do wsi Beszyce). Po śmierci Wichny, klasztor objął we władanie niemal całą wieś, a jego folwark nazywany był "''curia"''.
Niemniej w latach [[1377]]-[[1391]] Skotniccy herby Bogoria władali w Gnieszowicach młynem wodnym (zwany Tuczman) nad rzeką Koprzywianką; sprzedali go ostatecznie opatowi za 50 grzywien.
 
Linia 48:
 
W [[1787]] r. wieś miała 311 mieszkańców, w tym 5 Żydów, a w [[1827]] r. 41 domy i 252 mieszkańców. W [[1884]] r. Gnieszowice miałya 56 domów i 336 mieszkańców, oraz 624 morgi ziemi włościańskiej.
 
Na przełomie [[XIX]] i [[XX wiek]]u mieszkańcy wsi emigrowali w poszukiwaniu zajęcia zarobkowego do Zachodniej Europy (głównie Francja), Argentyny i Stanów Zjednoczonych.
 
W [[1929]] r. Gnieszowice miały 62 domy i 424 mieszkańców; były dwie klasy Powszechnej Szkoły Publicznej.
 
W czasie II wojny światowej kilkoro mieszkańców wsi działało w lokalnym ruchu oporu. Natomiast Żydzi z Gnieszowic zginęli w obozach koncentracyjnych.
 
W Gnieszowicach znajduje się obecnie Szkoła Podstawowa i jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej (z własnym, nowym budynkiem).