Nowa Polityka Ekonomiczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Sytuacja po przewrocie: drobne merytoryczne
m brak źródła, jest bibliografia w haśle
Linia 9:
== Przyczyny wprowadzenia NEP-u ==
=== Sytuacja Rosji w przededniu rewolucji październikowej ===
Gdy rozpoczęła się I wojna światowa, [[Imperium Rosyjskie|Rosja]] nie była przygotowana do wojny. Jej [[gospodarka]] potrzebowała [[kapitał (ekonomia)|kapitału]], w dużym stopniu pochodzącego z zagranicznych źródeł. [[Przemysł zbrojeniowy]] zaczął się szybko rozwijać, a [[mobilizacja]] wojsk pogarszała sytuację zacofanej gospodarki, szczególnie w rolnictwie, gdzie najbardziej odczuwano brak rąk do pracy. W efekcie spowodowało to wzrost cen i zaostrzenie konfliktów społecznych w tak już nie najspokojniejszej sytuacji politycznej. Przyniosło to anarchizację gospodarki i coraz częstsze powstania przeciwko władz. Doprowadzono do [[rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej]] i w efekcie powołania pierwszej rosyjskiej republiki z Rządem Tymczasowym na czele. NoweJednak i nowe władze, dokonującnie reformpotrafiły politycznychporadzić isobie gospodarczychz ciągle pogarszającą się sytuacją, rozpoczęłygłównie stabilizacjęz sytuacjipowodu wniewyprowadzenia krajuRosji z wojny. Taka sytuacja nie sprzyjała [[bolszewicy|Rosyjskiej Socjal-Demokratycznej Partii Robotniczej (bolszewików)]], która jeszcze przed rozpoczęciem wojny głosiła hasła [[pacyfizm|pacyfistyczne]] i roztaczała przed społeczeństwem wizję państwa nowego typu. W końcu bolszewicy postanowili zbrojnie obalić władzę, co rozpoczęło [[rewolucja październikowa|rewolucję październikową]].
 
=== Sytuacja po przewrocie ===
[[Plik:Nikolai Buharin.gif|thumb|250px|right|[[Nikołaj Bucharin]]]]
 
Założenia NEP-u były zgodne z tym, co głosił [[Lenin]] i realizował w pierwszych miesiącach po rewolucji ([[dekret]] z dnia 8 listopada 1917 o ziemi, dekret z dnia 27 grudnia 1917 roku o nacjonalizacji banków, dekret z dnia 27 kwietnia 1918 roku o nacjonalizacji handlu zagranicznego, dekret z dnia 2 maja o nacjonalizacji przemysłu cukierniczego, dekret z dnia 28 czerwca o nacjonalizacji dużego przemysłu oraz transportu kolejowego). Jednocześnie dekretem z dnia 15 grudnia 1917 roku powołano do życia Najwyższą Radę Gospodarczą, która odegra kluczową rolę od czerwca 1918 roku, kiedy to zrezygnowano z państwowego kapitalizmu na rzecz [[komunizm wojenny|komunizmu wojennego]]. Komunizm wojenny był konsekwencją zawarcia przez [[Rada Komisarzy Ludowych|rząd]] traktatu pokojowego w [[Brześć|Brześciu]]. Wtedy to tzw. lewicowi komuniści z [[Nikołaj Bucharin|Nikołajem Bucharinem]] i Osinskim na czele postanowili w kwietniu [[1918]] roku przegłosować Lenina i zmienić [[polityka gospodarcza|politykę gospodarczą]].
 
Komunizm wojenny okazał się jednak porażką i po niespełna 30 miesiącach jego trwania radziecka [[gospodarka]] uległa zupełnemu załamaniu. W [[RFSRR|Rosji]] panował [[głód]], nie udało się zapobiec dalszemu spadkowi produkcji przemysłowej i rolnej, wprowadzenie centralnego planowania nie zapobiegło pogłębieniu się chaosu gospodarczemu. Coraz częściej dochodziło do buntów, ponad 200% [[inflacja]] ([[hiperinflacja]]) spowodowała odrzucenie [[pieniądz]]a jaka [[środek płatniczy|środka płatniczego]].