Wersja z 09:40, 3 mar 2011 edytuj Xqbot (dyskusja \| edycje) Boty 327 495 edycji m robot usuwa: hr:Rasjed San Andreas ← poprzednia edycja		Wersja z 20:59, 30 lip 2011 edytuj anuluj edycję PMG (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Użytkownicy o ukrytej aktywności, Administratorzy 361 047 edycji WP:SK, drobne techniczne następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Sanandreasfault srtm.jpg\|thumb~~\|right~~]] [[Plik:Sanandreas.jpg\|thumb\|Mapa uskoku San Andreas, pokazująca kierunki ruchu obu płyt litosfery.]] '''Uskok San Andreas''' – [[uskok transformacyjny]] przebiegający przez zachodnią i południową [[Kalifornia\|Kalifornię]]. Należy do [[Pacyfik\|pacyficznego]] systemu rozłamów skorupy ziemskiej, ciągnącego się wokół Oceanu Spokojnego. Biegnie od [[Przylądek Mendocino\|Przylądka Mendocino]] na północnym zachodzie po [[Zatoka Kalifornijska\|Zatokę Kalifornijską]] na południowym wschodzie i przedłuża się prawdopodobnie pod wodami Zatoki Kalifornijskiej w kierunku południowo-wschodnim. [[Uskok]] San Andreas oddziela dwie, poruszające się w przeciwnych kierunkach, [[płyta tektoniczna\|płyty litosfery]]: [[Płyta pacyficzna\|pacyficzna]] (po południowo-zachodniej stronie) i [[płyta północnoamerykańska\|północnoamerykańska]] (po północno-wschodniej). Miasto [[San Francisco]] znajduje się na północno-wschodnim skrzydle uskoku, tam, gdzie wychodzi ono w ocean, natomiast miasto [[Los Angeles]] -– na skrzydle południowo-zachodnim (pacyficznym). Na podstawie wieloletnich obserwacji stwierdzono, że w czasach historycznych wzdłuż Uskoku San Andreas zachodzi głównie ruch poziomy -– taki uskok nazywa się przesuwnym. W ciągu ostatnich 30-40 tys. lat przesunięcie to wyniosło ok. 1 km. W całym [[plejstocen]]ie wielkość tego przesunięcia wyniosła 15-30 km. Wielkość przesunięcia dla starszych osadów jest jeszcze większa: osady [[pliocen]]u uległy przesunięciu o 50-70 km, zaś [[Miocen\|mioceńskie]] -– o ok. 100 km<ref>Mizerski Włodzimierz: ''Uskok San Andreas w Kalifornii'', w: "Poznaj Świat" nr 1 (290), Rok XXV, styczeń 1977, s. 33-36</ref>. Płyta pacyficzna przemieszcza się aktualnie na północny zachód, natomiast płyta kontynentalna -– na południowy wschód. Szybkość tego ruchu względnego wynosi obecnie kilka centymetrów na rok. Uskok osiąga 15 [[kilometr\|km]] głębokości, a jego wiek określa się na 20 milionów lat. Uskok San Andreas o długości 1050 km na przeważającym odcinku jest niewidoczny (przykryty przez młode [[skały osadowe\|osady]]), są jednak miejsca, w których pozostawia wyraźne ślady. Ruchy wzdłuż uskoku bywają niekiedy znaczne. Znany jest przypadek, kiedy koryto pewnego [[strumień\|strumienia]], płynącego po jednej stronie rowu, zostało nagle przerwane i przesunięte o 120 [[metr\|m]] na drugą stronę{{fakt\|data=2010-03}}. Z uskokiem San Andreas wiążą się [[trzęsienie ziemi\|trzęsienia ziemi]] nawiedzające Kalifornię, m.in. w [[1906]]. == {{Przypisy ==}} ~~<references/>~~ == Zobacz też ==

San Andreas (uskok): Różnice pomiędzy wersjami