Młyny Rothera: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Próby rewitalizacji: uzupełnienie opisu, dodanie linku zewnetrznego
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 38:
 
== Położenie ==
Młyny Rothera znajdują się w środkowej części [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspy Młyńskiej]] w [[Bydgoszcz]]y, bezpośrednio sąsiadując z nurtem rzeki. Od północy otacza je [[Brda]], a od zachodu kanałKanał zbożowyZbożowy.
 
== Historia ==
[[Plik:Bydgoszcz Młyn Rothera stara pocztówka.jpg|Początek XX wieku|thumb|left|250px]]
Historia młynów Rothera sięga I połowy [[XIX wiek]]u. W początku tego wieku dzięki tranzytowej roli [[Kanał Bydgoski|kanałuKanału bydgoskiegoBydgoskiego]], [[Brda|Brdy]] i [[Wisła|Wisły]] oraz otwarciu perspektywy handlu z zachodem, [[Bydgoszcz]] stała się ośrodkiem handlu zbożem i drewnem<ref>ponownie po okresie staropolskim (XV-XVII w.), kiedy z Bydgoszczy spławiano Wisłą duże ilości zboża do Gdańska</ref>.
Historia młynów Rothera sięga I połowy [[XIX wiek]]u.
W początku tego wieku dzięki tranzytowej roli [[Kanał Bydgoski|kanału bydgoskiego]], [[Brda|Brdy]] i [[Wisła|Wisły]] oraz otwarciu perspektywy handlu z zachodem, [[Bydgoszcz]] stała się ośrodkiem handlu zbożem i drewnem<ref>ponownie po okresie staropolskim (XV-XVII w.), kiedy z Bydgoszczy spławiano Wisłą duże ilości zboża do Gdańska</ref>.
 
Obrót zbożem spowodował powstanie nowych branż, powstawały nowe młyny i piekarnie. Na terenie [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspy]], istniejące młyny w [[1825]] r. przejęło konsorcjum, w skład którego wchodzili m.in. bracia Schickler z [[Berlin]]a. Byli oni znanymi kupcami na terenie miasta, m.in. właścicielami [[Budynek PZU w Bydgoszczy|rafinerii cukru]] urządzonej na terenie [[Zamek w Bydgoszczy|dawnego zamku]]. W [[1826]] r. powołali oni spółkę Bydgoskie Młyny „Herkules”, która produkowała nie tylko na rynek lokalny, lecz także Niemiec, Wielkiej Brytanii, a nawet Brazylii. Przerabiano zboże miejscowe, jak i sprowadzane drogą wodną z [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]].
 
W [[1842]] r. przedsiębiorstwo to przejęło [[Królestwo Prus|państwo pruskie]]. Kompleks został znacznie rozbudowany i przemianowany na '''Młyny Królewskie'''. W obiektach uruchomiono pierwszą w mieście [[Maszyna parowa|maszynę parową]] w [[1846]] r.
 
Natomiast obszar, na którym znajdują się dziś młyny Rothera użytkowane były jako ogrody aż do [[1846]] r. Od [[1818]] r. teren należał do kupca Raubera, od którego w [[1836]] r. przejął Skarb [[Królestwo Prus|państwa pruskiego]]<ref>Jarocińska Anna: Stare młyny. In. Kalendarz Bydgoski 2007</ref>. W latach [[Lata 40. XIX wieku|40. XIX w.]], kiedy zdecydowano o rozbudowie kompleksu młyńskiego, największą inwestycją państwową była budowa obiektu, dzisiaj zwanego '''młynami Rothera''' (1849-1850)<ref>w latach 1859-61 wzniesiono również Młyn Camphausena tzw Czerwony Spichlerz</ref>. Budowa była możliwa dzięki uprzedniej (w latach 20. XIX w.) przebudowie [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspy Młyńskiej]], w tym przekopaniu tzw. Kanału Zbożowego.
W latach 40. XIX w., kiedy zdecydowano o rozbudowie kompleksu młyńskiego, największą inwestycją państwową była budowa obiektu, dzisiaj zwanego '''młynami Rothera''' (1849-1850)<ref>w latach 1859-61 wzniesiono również Młyn Camphausena tzw Czerwony Spichlerz</ref>. Budowa była możliwa dzięki uprzedniej (w latach 20. XIX w.) przebudowie [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspy Młyńskiej]], w tym przekopaniu tzw. kanału zbożowego.
 
Po zakończeniu inwestycji powstał nie tylko masywny młynbudynek produkcyjny, ale również kotłownia i maszynownia z kominem, [[spichlerz]] mączny, przepompownia (dom turbinowy) i przepławki dla ryb. Budynki zostały osadzone na palach odpornych na korozję.
Na styku kanałuKanału i [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówki]] powstał również drewniany most na ceglanych filarach oraz [[Koło wodne|koła wodne]].
 
Młyny Rothera były największymi obiektami tego typu w [[Bydgoszcz]]y. W II połowie XIX w. istniały ponadto na terenie miasta i okolicy mniejsze młyny: na Czyżkówku<ref>obecnie przebudowany na budynek mieszkalny</ref>, Skrzetusku<ref>[[Młyny Kentzera]], obecnie hotel „Słoneczny Młyn”</ref> i pięć innych obiektów.
 
Od [[1861]] r. młynem zarządzała państwowa spółka ''Die KoniglicheKönigliche Seehandlung Societats zu Berlin''. W [[1886]] r. doprowadzono do młyna energię elektryczną, a w [[1901]] r. cieśla Schmidt zbudował nowe umocnienia wzdłuż nabrzeża.
 
Od [[1919]] r. obiekt przejęła gmina [[Bydgoszcz]], a w [[1921]] r. skarb [[II RP|państwa polskiego]]. Od [[1928]] r. częścią obiektów na [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspie Młyńskiej]] zarządzały Państwowe Zakłady Przemysłowo-Zbożowe.
Od [[1928]] r. częścią obiektów na [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspie Młyńskiej]] zarządzały Państwowe Zakłady Przemysłowo-Zbożowe.
 
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] obiekty młyńskie na [[Wyspa Młyńska w Bydgoszczy|Wyspie]] należały do Państwowego Przedsiębiorstwa Zbożowo-Młynarskiego<ref>w 1974 r. przekazane w dzierżawę przedsiębiorstwu wg: Jarocińska Anna: Stare młyny. In[w.] Kalendarz Bydgoski 2007</ref>.
Jeszcze w latach 60., 70. i 80. XX w. transport zboża do młynów Rothera odbywał się drogą wodną. Barki wpływały do kanałuKanału zbożowegoZbożowego, gdzie za pośrednictwem rury ssącej odbywał się transport zboża do spichlerzy. Kres działalności gospodarczej w młynach Rothera nastąpił w latach [[Lata 90. XX wieku|90. XX w.]] Obiekty zostały wystawione na sprzedaż.
 
Kres działalności gospodarczej w młynach Rothera nastąpił w latach 90. XX w. Obiekty zostały wystawione na sprzedaż.
 
== Próby rewitalizacji ==
Linia 71 ⟶ 66:
Zespół Rothera miał zostać przebudowany na trzygwiazdkowy [[hotel]] z centrum konferencyjnym, restauracją, centrum rekreacyjnym, garażem podziemnym, a także powierzchniami biurowymi do wynajęcia.
 
Rozpoczęte prace budowlane zostały niestetypo kilku miesiącach przerwane w wyniku kłopotów finansowych spółki. Prowizorycznie zabezpieczony obiekt trafił w ręce spółki '''Budopol''', a następnie nowym właścicielem została firma [http://www.nordicdevelopment.pl '''Nordic Development'''.] Nowy właściciel wiązał z obiektem plany inwestycyjne, lecz do 2011 r. nie rozpoczęto jeszcze prac budowlanych. Koncepcja przedstawiona przez Mirosława Nizio z [http://www.nizio.com.pl Nizio Design International] zakłada m.in. część hotelową oraz centrum rozrywkowo-handlowo-kulturalne.
 
W 2011 r. obok obiektu rozpoczęła się budowa przystani jachtowej wraz z [[hotel]]em, przeznaczonej głównie dla wodniaków korzystających z [[E70 (międzynarodowa droga wodna)|międzynarodowej drogi wodnej E-70]]. To czwarty etap rewitalizacji [[Wyspa Młyńska|Wyspy Młyńskiej]] realizowany z udziałem [[Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego|Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego]] (wartość inwestytcji 21 mln zł, dofinansowanie 6,7 mln). Przedsięwzięcie obejmuje również umocnienie nabrzeży [[Brda|Brdy]] i [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówki]] od ul. Focha do Młynów Rottera.
Obecny właściciel wiąże z obiektem ambitne plany inwestycyjne. Koncepcja przedstawiona przez Mirosława Nizio z [http://www.nizio.com.pl Nizio Design International] zakłada m.in. część hotelową oraz centrum rozrywkowo-handlowo-kulturalne. Obok obiektu planowana jest budowa portu jachtowego, największego w rejonie [[Stare Miasto w Bydgoszczy|starówki]]. Wodniacy miejscowi i zagraniczni będą mieli do dyspozycji pełną infrastrukturę oraz miejsca noclegowe w dawnych młynach Rothera.
 
== Architektura<ref>Parucka Krystyna. Zabytki Bydgoszczy – minikatalog. „Tifen” Krystyna Parucka. Bydgoszcz 2008</ref> ==