Armand-Emmanuel du Plessis: Różnice pomiędzy wersjami

|poprzednik = [[Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord]], [[Élie de Decazes|Elie de Decazes]]

'''Armand Emmanuel Sophie Septemanie du Plessis''', książę de Richelieu, de Fronsac i hrabia de Chinon ([[26 września]] [[1766]] - [[17 maja]] [[1822]]) – był prominentnym [[francja|francuskim]] [[polityka|politykiem]] okresu restauracji. Jako wierny [[król]]owi szlachcic walczył po "białej" stronie w czasie rewolucji francuskiej i w [[Armia Imperium Rosyjskiego|armii Imperium Rosyjskiego]] podczas najazdu [[Napoleon IBonaparte|Napoleona]] na [[Rosja|Rosję]].

Urodzony w [[Paryż]]u jako syn Louisa Antoine du Plessis, księcia de Fronsac i wnuk jednej z wielu faworyt króla [[Ludwik XV Burbon|Ludwika XV]]. Otrzymał tytuł hrabiego de Chinon, a już w 1782 ożenił się z [[Rosalie de Rochechouart]] posiadającą 12 rodzeństwa. W podróży poślubnej Armand zabrał żonę do [[Genua|Genui]], [[Genewa|Genewy]], [[Florencja|Florencji]] i [[Wiedeń|Wiednia]]. Po trzech latach podróży królowa Maria Antonina powierzyła mu dowództwo nad regimentem [[Dragoni (wojsko)|dragonów]], a w następnym roku został doradcą króla [[Ludwik XVI|Ludwika XVI]], który zamiast słuchać swego doradcy wolał grać w karty. W 1788 roku młody Richelieu został głową swego rodu (ojciec był już niesprawny psychicznie do spełniania tych obowiązków).

W 1789 roku kiedy rozpoczęła się rewolucja był dowódcą oddziału [[Huzarzy|huzarów]]. Richelieu wiele razy organizował ucieczki osób spokrewnionych z królem. Jego największym osiągnięciem było ocalenie życia jednej z księżniczek. Jego [[Jazda|kawaleria]] brała udział w wielu walkach, ale bohaterstwo i talent dowódczy nie mogły sprostać 10-krotnej przewadze republikanów.

Po śmierci ojca otrzymał najważniejszy tytuł - księcia de Richelieu. Wtedy w jego głowie narodziła się szatańska myśl. Próbował wcielić ją w życie... Próbował ocalić rodzinę królewską ale w [[Varennes-en-Argonne|Varennes]] król został rozpoznany i część eksodusu idąca za nim została zmuszona do powrotu. Ludwikowi XVIII poszło lepiej - ewakuował się do [[Westfalia|Westfalii]]. Za to wszystko Iwan Martos postawił mu pomnik na [[Krym]]ie.

Richelieu wrócił do Francji w 1814 roku towarzysząc królowi [[Ludwik XVIII|Ludwikowi XVIII]]. Został właśnie zwolniony z armii rosyjskiej by mógł wrócić do kraju i "poskładać go". Książę wierzył, ze car będzie wspomagać nowego króla. Nie zawiódł się. Jednak "[[korsyka]]ński potwór" powrócił. Richelieu rzucił przeciw niemu [[Marszałkowie Francji|marszałka]] [[Michel Ney|Neya]] ale on zdradził. W nocy z 19 na 20 marca Ludwik XVIII i cała rodzina królewska uciekli z Paryża. Nie jest to jednak potajemna ucieczka pogardzanego króla. W [[Abbeville (Francja)|Abbeville]] 20 marca o 17:00 król witany jest owacjami i płaczem. 21 marca o 4:00 wita go [[Béthune|Bethune]]. Lille 22 marca zgotowało Ludwikowi iście królewskie powitanie. Powodzenie jest jednak na razie po stronie cesarza. Wieczorem 20 marca wkracza on do Paryża entuzjastycznie witany przez jego mieszkańców. Następnie przystępuje do odbudowy armii. 15 czerwca wkracza do [[Belgia|Belgii]] z zamiarem pokonania wojsk pruskich Blüchera i brytyjskich [[Arthur Wellesley, 1. książę Wellington|Wellingtona]]. Plan się jednak nie powiódł. Blücher został wprawdzie pokonany 16 czerwca pod [[Bitwa pod Ligny|Ligny]], ale nie rozbity. 18 czerwca Napoleon zmierzył się z Wellingtonem pod [[Bitwa pod Waterloo|Waterloo]], ale nie zdołał go pokonać do czasu nadejścia Prusaków. Bitwa skończyła się klęską cesarza, która przypieczętowała jego upadek. Zesłany na wyspę św. Heleny umrze tam w 1821 r.

Początkowo powracających Burbonów popierała dawna arystokracja i dawne klasy posiadające. Jednak polityka protekcjonizmu ekonomicznego sprawiła, że siły rojalistów powiększyły się o burżuazję, przemysłowców, producentów zboża i hodowców. Jednak wynikający z tej polityki zastój w handlu zagranicznym oraz wzrost cen rujnował niższe warstwy społeczne. Bogaciły się natomiast wyższe warstwy, które miały ponadto pełnię praw politycznych. Długi okres pokoju jaki przeżywała wówczas Francja sprawił, że kraj stał się zamożny i ludny. Nie przywrócono wielkiej przedrewolucyjnej własności ziemskiej, wzrastała natomiast liczna gospodarstw średnich i drobnych. Rozwijała się nauka ([[André Marie Ampère]], [[Jean Baptiste Fournier]]), filozofia ([[Henri Saint-Simon]]) i romantyczna literatura ([[Alphonse de Lamartine]], [[François -René de Chateaubriand]], [[Victor Hugo]], [[Alfred de Vigny]]). Zwiększało się również bogactwo burżuazji spowodowane wzrostem produkcji przemysłowej. Odbył się on jednak kosztem wyzysku robotników. W fabrykach pracowały również kobiety i dzieci, pracowano również nocą, łączny czas pracy wynosił 13-16 godzin dziennie. Robotnicy żyli w skandalicznych warunkach bytowych. W [[1816]] roku premier zajął 16 fotel w akademii francuskiej.