Bitwy pod Barfleur i La Hougue: Różnice pomiędzy wersjami

'''Bitwy morskie pod Barfleur i La Hougue''' – dwa powiązane starcia morskie [[Wojna Francji z Ligą Augsburską|wojny palatynackiej]] stoczone między [[29 maja]] a [[3 czerwca]] [[1692]] (19-23 maja według [[kalendarz juliański|kalendarza juliańskiego]]) koło [[Barfleur]] i [[Saint-Vaast-la-Hougue|La Hougue]] na półwyspie [[Półwysep Cotentin |Cotentin]] w [[Normandia|Normandii]], między marynarką francuską a sprzymierzoną angielsko-holenderską. Była to decydująca bitwa morska w [[Wojna Francji z Ligą Augsburską|wojnie palatynackiej]]

W maju 1692 [[Francja|francuska]] flota złożona z 44 [[Okręt liniowy|okrętów liniowych]] (3142 działa) pod wodzą [[Anne Hilarion de Tourville]]'a przeprowadzała transport francusko-irlandzkiej armii inwazyjnej, której celem była restauracja panowania [[Jakub II (król Anglii i Szkocji)Stuart|Jakuba II]] na angielskim tronie. Zwycięstwo Francuzów pod [[Bitwa morska pod Beachy Head|Beachy Head]] przed dwoma laty, w czerwcu [[1690]], otworzyło możliwość zniszczenia floty sprzymierzonych i przeprowadzenia lądowania armii inwazyjnej.

Król Francji [[Ludwik XIV]] oraz jego minister do spraw morskich Pontchartrain zaplanowali lądowanie 30-tysięcznej armii marszałka de Bellefondsa w [[Anglia|Anglii]] w celu odzyskania tronu dla [[Jakub II (król Anglii i Szkocji)Stuart|Jakuba II]]. Początkowo inwazję zamierzano przeprowadzić bezpośrednio po zimowej przerwie, w kwietniu [[1692]], zanim Anglicy i [[Holandia|Holendrzy]] wyjdą w morze i połączą się<ref name=olender>Piotr Olender, ''Bitwy pod Barfleur i pod La Hogue, czyli koniec francuskiego snu o panowaniu na morzach'' w: Morze, Statki i Okręty nr 12/2008, s.64-71</ref>. Piechota zbierała się w [[Saint-Vaast-la-Hougue]], natomiast jazdę i działa ładowano na transportowce w [[Hawr]]ze. Tourville miał przyprowadzić główne siły floty z [[Brest]]u, eskortować transporty wojska do Anglii, następnie odeprzeć angielską flotę. Wyprawa opóźniła się o miesiąc, gdyż transporty nie były jeszcze gotowe, ponadto z opóźnieniem 12 maja przybyła eskadra okrętów z [[Rochefort (Charente-Maritime)|Rochefort]], którą dowodził Villette-Mursay<ref name=olender/>. Wciąż nie było jednak eskadry 13 okrętów liniowych z [[Tulon]]u dowodzonej przez D'Estréesa. Francuskie okręty w Breście ponadto cierpiały na brak wystarczającej ilości wyposażenia oraz załóg. Z tego powodu gotowość osiągnęły tylko 44 okręty liniowe, a dalsze 20 musiało pozostać w bazie. Wobec jednak stanowczych rozkazów Pontchartraina, zaaprobowanych osobiście przez króla, Tourville nie mógł już dłużej czekać i 26 maja wyszedł z Brestu w morze<ref name=olender/>.

[[30 maja]] francuski odwrót był utrudniony z powodu niepomyślnego wiatru oraz wysokich fal (z powodu oszczędności Ministra do Spraw Morskich kotwice wielu francuskich okrętów były nieodpowiednie do warunków panujących na kanale La Manche){{fakt|data=2011-02}}. Dał się we znaki także brak ufortyfikowanej przystani w [[Cherbourg]]u. Tourville próbował ocalić swój okręt flagowy [[Soleil Royal (1670)|''Soleil Royal'']], jednak w końcu zdał sobie sprawę z beznadziejności tych wysiłków i przeniósł się na ''Ambitieux''. 31 maja Tourville odesłał trzy najciężej uszkodzone okręty liniowe ''Soleil Royal'', ''Admirable'' i ''Triomphant'' do Cherbourga, gdzie osadzono je na mieliźnie pod osłoną baterii nabrzeżnej<ref name=olender/>. Tam 1 i 2 czerwca były ostrzeliwane przez angielski zespół wiceadmirała Ralpha Delavala, lecz bez rezultatów. W końcu, 2 czerwca zostały spalone (wraz z trzema mniejszymi jednostkami) przez angielskie [[brander]]y<ref name=olender/>. 22 okręty francuskie uszły na zachód, ścigane przez cieśninę [[Alderney]], znajdując schronienie w [[Saint-Malo]], 3 odeszły w kierunku północno-zachodnim, po czym po złapaniu sprzyjającego wiatru odeszły do [[Brest]]u. Dziesięć poważnie uszkodzonych okrętów, pod wodzą Tourville'a, nie podejmując ryzykownego rejsu przez cieśninę koło Alderney, zawinęło do zatoki [[Saint-Vaast-la-Hougue|La Hougue]], na południe od Barfleur<ref name=olender/>. Sześć okrętów pod wodzą Nesmonda ruszyło na wschód, z tego dwa osiągnęły [[Hawr|Le Havre]], dwa uszkodzone zdryfowały do zatoki La Hougue, dwóm pozostałym udało się uratować przez okrążenie całej [[Brytania|Brytanii]].

* [[Konflikty zbrojne w dziejach ludzkości|słynne bitwy]]