Stara Konfederacja Szwajcarska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
VanWiel (dyskusja | edycje)
na stronę dyskusji
poprawa linków, infobox, lit.
Linia 88:
|mapa_obraz = Historische Karte CH 18 Jh.png
|uwagi = Mapa Republiki Helweckiej w XVIII wieku
|commons = Category:Alte Eidgenossenschaft
}}
'''Stara Konfederacja Szwajcarska''' – określenie [[Szwajcaria|państwa szwajcarskiego]] w okresie pomiędzy utworzeniem państwa a początkiem okupacji francuskiej i wprowadzeniem przez przez [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] drastycznych zmian ustrojowych, gdy kraj nazywano [[Republika Helwecka|Republiką Helwecką]].
 
== Historia ==
Za początek istnienia Szwajcarii uważa się [[Akt Konfederacji Szwajcarskiej]], czyli sojusz pomiędzy kantonami [[Uri (kanton)|Uri]], [[Schwyz (kanton)|Schwyz]] i [[Unterwalden]] z 1291 roku, choć podobne sojusze były pomiędzy gminami alpejskimi zawierane już wcześniej. Z czasem obszar konfederacji rozszrzałrozszerzał się poprzez akcesję miast [[Lucerna]], [[Zurych]] i [[Berno]]. Sojusz tych miast z gminami wiejskimi nie oznaczał jeszcze uzyskania formalnej niezależności, ponieważ każde z terytoriów pozostawało [[Wasalwasal|lennikiem]] [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego]] i znajdowało się w strefie zainteresowania polityki [[Habsburgowie|Habsburgów]], którzy starali się odzyskać władzę nad tymi terytoriami. Pomimo tychwarunkówtych warunków, Szwajcarzy w kilku bitwach zdołali pobić HabsurgówHabsburgów i rozszerzyć terytorium o [[Glarus (kanton)|Glarus]] i [[Zug (kanton)|Zug]], które przyjęto do konfederacji.
 
Pomiędzy 1353 i 1481 rokiem konfederacja ośmiu kantonów, znana jako ''Acht Alte Orte'', umacniała swoją pozycję. Poszczególni członkowie, głównie miasta, rozszerzały obszar swego władztwa aż do granic sąsiednich księstw, głównie na mocy zakupów, ale okresowo także za pomocą podboju. [[Argowia]] została podbita w 1415 roku, [[Turgowia]] w 1460. W obu wypadkach podboje przeprowadzono wykorzystując słabość Habsburgów. Na południu ekspansję prowadził kanton Uri, któremu do 1515 roku udało się podbić [[Ticino]].
 
Jednocześnie kantony zwiększały indywidualnie swoje wpływy w sąsiednich regionach. Część z nich indywidualnie zawierała pakty z miastami takimi jak [[Fryburg (miasto w Szwajcarii)|Fryburg]], [[Appenzell (miasto)|Appenzell]], [[Szafuza]], [[Sankt Gallen]], [[Biel (miasto)|Biel]], [[Rottweil]], [[Miluza]]. Sojusze te nazywano ''ZugewandteZugewandter OrteOrt'', a ich członkowie pozostawali w bliskich relacjach ze Szwajcarią, choć nie byli członkami konfedereacjikonfederacji.
 
[[Wojna szwajcarsko-burgundzka|Wojny burgundzkie]] pozwoliły SzwjacariiSzwajcarii na przyłączenie do konfederacji nowych członków, w 1481 roku oficjalnie zaakceptowano włączenie Fryburga i [[Solura (miasto)|Solothurn]]. W [[Wojna austriacko-szwajcarska (1499)|wojnie przeciw Austrii z 1499 roku]] SzwjacarzySzwajcarzy odnieśli kolejne zwycięstwo i wywalczyli wyłączenie spod cesarskiego zwierzchnictwa. Do tej pory stowarzyszone miasta [[Bazylea]] i Szafuza przyłączyły się natomiast oficjalnie do konfederacji. Appenzell w 1513 roku stało się trzynastym członkiem unii. Tak ukształtowana unia trzynastu kantonów (''Die Dreizehn Alten Orte'') dotrwała do najazdu napoleońskiego w 1798 roku.
 
[[Kategoria:Historia Szwajcarii]]