Tarcza (uzbrojenie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dodanie zdjęcia do artykułu
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Hungarian-style shield 1.jpg|thumb|110px|right|tarczaTarcza rycerskahusrska z XVI w.]]
[[Plik:Australian Aboriginal shield.JPG|thumb|110px|right|tarczeTarcze [[Aborygeni australijscy|aborygenów]]]]
 
'''Tarcza''' - obronna część [[uzbrojenie|uzbrojenia]], wyrabiana z drewna, kory, [[wiklina|wikliny]] lub [[skóra|skóry]] a z czasem głównie z drewna powlekanego skórą, często obijanego metalem lub skórą, później także w całości z metalu, współcześnie także z tworzyw sztucznych. Była używana co najmniej od okresu brązu, w [[starożytność|starożytności]] i w [[średniowiecze|średniowieczu]], tracąc na znaczeniu po wprowadzeniu [[broń palna|broni palnej]] przez [[piechota|piechotę]] i [[jazda|jazdę]], stosowana w specjalnych sytuacjach także współcześnie. Występowała w różnych kształtach i rozmiarach.
Linia 9:
* parma
 
Wielkie tarcze germańskie, drewniane lub plecione z [[wiklina|wikliny]], były najczęściej czworokątne i pokryte [[skóra|skórą]]. Przypuszcza się, że kształt wczesnych tarcz miał związek z taktyką walki. Europejscy wojownicy piesi stosowali zazwyczaj tarcze okrągłe, wyposażone w [[umbo]] chroniące znajdującą się za nim dłoń<ref>[http://www.muzarp.poznan.pl/muzeum/muz_pol/Wyst_czas/sl_wik/index_slwik.html Muzeum Archeologiczne w Poznaniu: ''Świat Słowian i Wikingów'']</ref>, jeźdźcy używali raczej tarcz dłuższych, owalnych, później migdałowatych, lepiej chroniących sylwetkę konnego wojownika<ref>[http://www.gazetarycerska.pl/readarticle.php?article_id=68&rowstart=1 ''Gazeta Rycerska'']</ref>. Znane z licznych i dość dobrze zachowanych wykopalisk tarcze skandynawskie z początków naszej ery i wczesnośredniowieczne tarcze wikińskie były zazwyczaj okrągłe, wykonane z kilku desek różnego rodzaju drewna, najczęściej wyposażone w umbo, wzmacniane drobnymi okuciami, niekiedy z okutym rantem. Niektóre egzemplarze były oklejane jednostronnie, obustronnie lub na krawędziach skórą, o średnicy od ok. 80 cm do 100 cm<ref>[http://www.platnerz.com/platnerz-com/scriptorium/tarczaprzeworska/tarczap.html ''Tarcza przeworska'']</ref>. Tarcze wikińskie były z reguły malowane<ref>[http://members.ozemail.com.au/~chrisandpeter/shield/shield.html ''Viking shields'']</ref>. Tarcze słowiańskie z tego okresu, zwane szczytami były często tarczami jeźdźców, wydłużonymi pionowo, do formy owalu. Zabytki ikonograficzne pokazują, że stosowanie tych typów tarcz nie było regułą, m.in. pruscy wojownicy piesi na [[Drzwi Gnieźnieńskie|Drzwiach Gnieźnieńskich]] przedstawieni są z tarczami owalnymi. W [[XII wiek|XII]] i [[XIII wiek|XIII]] w Zachodniej Europie popularne stają się tarcze normandzkie, spiczaste u dołu (wysokości. od ok. 120 cm do 180 cm, szerokości ok. 80 cm do 90 cm), zdobione jaskrawymi malowidłami, często o motywach fantastycznych zwierząt, znane m.in. z [[KobierzecTkanina królowejz MatyldyBayeux|Kobiercatkaninya królowejz MatyldyBayeux]]. Z czasem tarcze zaczęły się zmniejszać, przybierając kształt zbliżony do trójkąta.
 
Od [[XVI wiek]]u, wraz z rozwojem i zmianami w uzbrojeniu tarcza traciła stopniowo na znaczeniu.
Linia 15:
Współcześnie tarcza używana jest niekiedy przez siły porządkowe: [[policja|policję]] i [[milicja|milicję]].
 
[[FilePlik:Tarcze rycerskie.jpg|thumb|Repliki tarcz średniowiecznych]]
 
{{przypisy}}
Linia 30:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = | tytuł = Słownik terminologiczny sztuk pięknych | data = 1969 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | isbn = | strony =}}
 
 
[[Kategoria:Tarcze| !]]