Sola scriptura: Różnice pomiędzy wersjami

Zasadniczo w protestantyzmie występują dwa poglądy dotyczące natchnienia Biblii. Większość współczesnych teologów ewangelickich i adwentystów dnia siódmego<ref name="lb1.2009">{{Cytuj pismo|nazwisko=Pfandl|imię=Gerhard|autor=Gerhard Pfandl|tytuł=Natchnienie werbalne czy natchnienie myśli?|czasopismo=Lekcje biblijne: Dar proroctwa w Biblii i historii adwentyzmu|wolumin=1/2009|strony=39|wydawca=[[Chrześcijański Instytut Wydawniczy "Znaki Czasu"|Chrześcijański Instytut Wydawniczy „Znaki Czasu”]]|miejsce=[[Warszawa]]|issn=0239-359X}}</ref> opowiada się za koncepcją natchnienia myśli, podczas gdy konserwatywni protestanci, w tym zarówno część wyznań pierwszej reformacji (m.in. [[Międzynarodowa Rada Luterańska|luteranie wyznający]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.lcms.org/pages/internal.asp?NavID=563|tytuł=Of the Holy Scriptures. W: ''A Brief Statement of the Doctrinal Position of the Missouri Synod [Adopted 1932]''|data dostępu=2009-08-29|język=en}}</ref>, konserwatywni [[prezbiterianizm|prezbiterianie]]), jak i [[ewangelikalizm|ewangelikalne]] wyznania tzw. drugiej reformacji uznają, że natchnienie Pisma Świętego miało charakter werbalny. Biblia zatem nie tylko zawiera [[Słowo Boże]], ale faktycznie nim jest<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Engelder|imię=Theodore E. W.|autor=Theodore E. W. Engelder|tytuł=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture|strony=26|rok=[[1934]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref>. Natchnienie werbalne zakłada, że Duch Święty w sposób bezpośredni kierował doborem poszczególnych słów przez biblijnych pisarzy, uwzględniając jednak wszelkie aspekty ich człowieczeństwa, w tym styl, indywidualność, czy sposób wyrazu<ref>por. {{Cytuj stronę|url=http://kech.pl/zw.php|tytuł=Pismo Święte. W: ''Zasady wiary Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan w RP''|data dostępu=2009-08-29|język=pl}}</ref>. Koncepcja natchnienia myśli zakłada natomiast, iż otrzymane od Boga objawienie zostało spisane przez autora jego własnymi słowami. Nie przeczy to jakkolwiek nieomylności Biblii, zgodnie z przekonaniem, iż w procesie natchnienia Duch Święty czuwał, aby używane przez pisarza słowa poprawnie wyrażały przekazaną w objawieniu myśl<ref name="lb1.2009"/>. Pochodzące z [[IV wiek]]u [[nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary]] podkreśla boski autorytet objawienia upatrując w tym, co przekazywali prorocy, głosu samego Boga: „Wierzę w Ducha Świętego [...] który mówił przez proroków”<ref>{{cytuj książkę|tytuł=[[Śpiewnik Ewangelicki|Śpiewnik Ewangelicki. Codzienna modlitwa, pieśń, medytacja, nabożeństwo]]|część=IV|tytuł części=Życie chrześcijańskie|rozdział=Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary|strony=1630–1631|rok=[[2002]]|miejsce=[[Bielsko-Biała]]|wydawca=[[Augustana|Wydawnictwo „Augustana”]]|isbn=83-88941-19-4}}</ref>. Na potwierdzenie natchnienia Biblii protestantyzm odwołuje się do następujących fragmentów Pisma Świętego:<ref>Jeżeli nie oznaczono inaczej, wersety biblijne przytoczono z [[Biblia Warszawska|Biblii Warszawskiej]].</ref>

 

 

=== Autorytatywność Biblii ===

Pismo Święte w opinii protestantów posiada boski autorytet wynikający z faktu uznania go za Słowo Boże. Dlatego też każde pojedyncze stwierdzenie biblijne musi być bezwarunkowo przyjęte przez Kościół jako prawda<ref name="ps27">{{cytuj książkę|nazwisko=Engelder|imię=Theodore E. W.|autor=Theodore E. W. Engelder|tytuł=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture|strony=27|rok=[[1934]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref><ref name="odt89">{{cytuj książkę|nazwisko=Graebner|imię=Augustus Lawrence|autor=Augustus Lawrence Graebner|tytuł=Outlines of Doctrinal Theology|strony=8–9|rok=[[1910]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref>. Tym bardziej każda doktryna zawarta w Piśmie Świętym musi spotkać się z pełnym przyjęciem ze strony Kościoła<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Graebner|imię=Augustus Lawrence|autor=Augustus Lawrence Graebner|tytuł=Outlines of Doctrinal Theology|strony=8–10|rok=[[1910]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref>. Także każda obietnica i proroctwo zawarte w Biblii są godne stałej i niezachwianej wiary w ich wypełnienie<ref name="odt89"/>, a obowiązkiem każdego chrześcijanina jest zachowywanie wszystkich wskazań zawartych w tej księdze<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Graebner|imię=Augustus Lawrence|autor=Augustus Lawrence Graebner|tytuł=Outlines of Doctrinal Theology|strony=8–11|rok=[[1910]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref>. Nauka o bezwzględnej autorytatywności oparta jest o następujące fragmenty Biblii:

 

 

=== Nieomylność Biblii ===

 

{{CytatD|Uwierz Pismu, ono cię nie okłamie.|[[Marcin Luter]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Luter|imię=Marcin|autor link=Marcin Luter|autor=Marcin Luter|tytuł=Duży Katechizm|część=V|tytuł części=O Sakramencie Ołtarza|seria=Biblioteka Klasyki Ewangelickiej|strony=143|rok=[[2000]]|miejsce=[[Bielsko-Biała]]|wydawca=[[Augustana|Wydawnictwo „Augustana”]]|isbn=83-85970-82-7}}</ref>}}

Na potwierdzenie tej nauki przytacza się następujące wersety biblijne:

 

 

=== Jasność Biblii ===

Protestantyzm naucza, że wszystkie doktryny i przykazania obowiązujące chrześcijanina są w sposób jasny i niedwuznaczny przedstawione w Biblii<ref name=autonazwa1 /><ref name="odt1112">{{cytuj książkę|nazwisko=Graebner|imię=Augustus Lawrence|autor=Augustus Lawrence Graebner|tytuł=Outlines of Doctrinal Theology|strony=11–12|rok=[[1910]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref>. Implikacja tej tezy prowadzi do negacji konieczności istnienia innych interpretatorów Pisma Świętego poza samą Biblią (z [[łacina|łac.]] ''Scriptura scripturam interpretatur'' – „Pismo wyjaśnia Pismo”), w myśl przekonania, iż wystarczająca jasność Biblii wyklucza nawet taką potrzebę. Boże Słowo jest zatem na tyle jasne, że pozostaje zrozumiałe dla każdego człowieka, o ile tylko przedstawione jest mu w języku, którym się on posługuje. Stąd też wielkie zaangażowanie protestantów w zagadnienie [[przekłady Biblii|tłumaczenia Biblii]] na różne języki świata i powołanie w tym celu [[towarzystwa biblijne|towarzystw biblijnych]]. Zrozumienie Pisma Świętego przez człowieka nie wymaga zatem żadnych szczególnych predyspozycji, jak np. wykształcenia [[teologia|teologicznego]] i pozostaje dostępne dla każdego<ref name="odt11">{{cytuj książkę|nazwisko=Graebner|imię=Augustus Lawrence|autor=Augustus Lawrence Graebner|tytuł=Outlines of Doctrinal Theology|strony=11|rok=[[1910]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref><ref name="ps28">{{cytuj książkę|nazwisko=Engelder|imię=Theodore E. W.|autor=Theodore E. W. Engelder|tytuł=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture|strony=28|rok=[[1934]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref>. Jasność Biblii wyklucza również potrzebę wyjaśniania rzekomo rzeczywistego bądź ukrytego znaczenia niektórych jej fragmentów przez instytucje kościelne, jak hierarchia, [[papież]], czy [[sobór powszechny]]<ref name="ps28"/>. Choć protestanci odrzucają potrzebę istnienia duchowego autorytetu objaśniającego znaczenie Biblii, zasadniczo nie negują istnienia niejasności gramatycznych w tekście biblijnym, dostrzegając potrzebę korzystania z aparatu naukowego. W obronie nauki o jasności Biblii protestanci powołują się na następujące jej fragmenty:

 

 

=== Skuteczność Biblii ===

W opinii protestantów Pismo Święte jest zjednoczone z mocą Ducha Świętego, aby stworzyć w Kościele akceptację dla wyrażonego w nim nauczania<ref name="odt11"/><ref name="ps27"/>. Dlatego też nie stanowi ono martwego przekazu, lecz gdy jest zwiastowane, czytane lub słuchane, zawsze towarzyszy mu moc Boża<ref name="odt1112"/><ref name="ps28"/>. Jego nauczanie rodzi w społeczności wierzących wiarę i posłuszeństwo. W zgodzie z zasadą ''[[solum Verbum]]'', Słowo Boże jest jedynym środkiem łaski Bożej i dlatego też posiada moc prowadzącą człowieka do [[usprawiedliwienie|usprawiedliwienia]], duchowego odrodzenia i świętości. W obronie nauki o skuteczności Biblii protestanci odwołują się do następujących fragmentów Pisma Świętego:

 

 

=== Samowystarczalność Biblii ===

Samowystarczalność Biblii według protestantów wynika z faktu, iż Słowo Boże zawiera wszystko, co Bóg chciał objawić swojemu Kościołowi<ref name="ps28"/>. Skoro zatem przekaz Boży jest pełny pod względem zawartej w nim wiedzy o zbawieniu i życiu chrześcijańskim, którą Bóg postanowił objawić, wyklucza to możliwość istnienia jakichkolwiek luk w Słowie Bożym, których obecność pociągałaby za sobą potrzebę uzupełnienia spisanego objawienia poprzez tradycję, [[dogmat]]y, postanowienia soborów, autorytet papieży, nowe objawienia czy też inne środki umożliwiające wprowadzanie innowacji doktrynalnych do nauki Kościoła<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Graebner|imię=Augustus Lawrence|autor=Augustus Lawrence Graebner|tytuł=Outlines of Doctrinal Theology|strony=13|rok=[[1910]]|miejsce=[[Saint Louis]]|wydawca=Concordia Publishing House}}</ref><ref name="ps28"/>. Najczęściej w obronie nauki o wystarczalności Biblii, obok fragmentów dotyczących doskonałości Słowa Bożego, przytacza się następujące wersety biblijne:

 

 

== ''Sola scriptura'' a autorytet Kościoła ==