Bazylika Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
plac kościelny |
m Popups: Ujednoznacznienie linku z Ambona na ambona (architektura), WP:SK, lit., lit. |
||
Linia 73:
}}
'''Bazylika Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej''' − świątynia [[kościół łaciński|rzymskokatolicka]], będąca [[kościół parafialny|kościołem parafialnym]] [[Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej|parafii Matki Bożej Bolesnej w Limanowej]]. W 1991 została podniesiona przez papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] do rangi [[bazylika mniejsza|bazyliki mniejszej]]. Jest [[sanktuarium]], w którym szczególnym kultem otaczana jest łaskami słynąca [[Pieta Limanowska|figura Matki Bożej Bolesnej]].
== Historia ==
=== Poprzednie świątynie ===
W 1513 właściciel miasteczka Limanowa ufundował na swoich ziemiach niewielką drewnianą świątynię, która stała się pierwszym kościołem parafialnym miejscowej parafii. Była on wzniesiona na planie krzyża z wieżą od strony zachodniej. Jej patronem był św. Mikołaj. Kościół rozbudowano na początku XVII wieku, dodając dwie kaplice, podcienia i wieżę. Kościół spłonął w
W latach 1776-1791 wzniesiono na miejscu pogorzelska nową świątynię - również drewnianą, jednonawową, z pojedynczą wieżą. Poświęcił ją 12 maja 1825 biskup Tomasz Ziegler. Przetrwała jedynie do 1909, kiedy to została rozebrana, aby zrobić miejsce pod budowę obecnej bazyliki, która miała sprostać nasilającemu się ruchowi pielgrzymkowemu.
=== Historia bazyliki limanowskiej ===
Świątynia została wybudowana w latach 1910<ref>za: [http://www.limanowa.tarnow.opoka.org.pl/ Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej] (inne źródła jako datę rozpoczęcia budowy podają lata 1912 i 1914)</ref> - 1918 jako [[dar wotywny|wotum]] na 100. rocznicę [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]], z inicjatywy ówczesnego [[proboszcz]]a parafii limanowskiej, ks. Kazimierza Łazarskiego, według projektu [[Zdzisław Mączeński|Zdzisława Mączeńskiego]]. [[kościół (budynek)|Kościół]] został [[konsekracja kościoła|konsekrowany]] 6 października 1921 roku przez [[biskupi tarnowscy|biskupa tarnowskiego]] [[Leon Wałęga|Leona Wałęgę]].
3 maja 1991, w rocznicę uchwalenia [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 Maja]], papież [[Jan Paweł II]] podniósł kościół w Limanowej do rangi bazyliki mniejszej.
== Opis
=== Architektura ===
Kościół Matki Boskiej Bolesnej jest [[secesja (sztuka)|secesyjną]], murowaną, trójnawową [[bazylika|bazyliką]] o ścianach zewnętrznych wyłożonych kamieniem. Został zaprojektowany z wykorzystaniem motywów drewnianego budownictwa okolic [[Beskid Wyspowy|Beskidu Wyspowego]]. Wysoka wieża przy [[fasada|fasadzie]] zwieńczona jest [[architektura neobarokowa|neobarokowym]] [[dach hełmowy|hełmem]]. U [[szczyt (budownictwo)|szczytu]] fasady znajduje się rzeźba [[Jezus Chrystus#Pojmanie, męczeńska śmierć i zmartwychwstanie|Ukrzyżowania]] a poniżej niej [[godło Polski|polski orzeł]] i daty 1791 - 1891.
Linia 88:
Wnętrze bazyliki zdobią dekoracje figuralne, wykonane m.in. z masy betonowej. Na każdym kroku uwagę przyciągają liczne polichromie, witraże, rzeźby i mozaiki. Autorem polichromii jest [[Adam Miksza]]. Wyróżnia się zwłaszcza kompozycja ''Od powietrza, głodu, ognia i wojny wybaw nas Panie''.
==== Ołtarze ====
; ołtarz główny: wykonany został w 1920 według projektu Zdzisława Mączeńskiego, a w 1965 przebudowany według projektu Zbigniewa Wzorka. W jego centralnej części znajduje się [[Pieta Limanowska|rzeźba Matki Boskiej Bolesnej]], wykonana z drewna lipowego, pochodząca z XIV wieku. W 1753 roku przeniesiono ją z [[Kaplica Łask|kaplicy w Mordarce]] do ówczesnego, drewnianego kościoła parafialnego w Limanowej. 11 września 1966 roku, w ramach [[milenium chrztu Polski|obchodów milenijnych]] pieta została [[koronacja|ukoronowana]] przez [[biskupi krakowscy|metropolitę krakowskiego]] Karola Wojtyłę. On też 22 czerwca 1983 roku, już jako papież Jan Paweł II, powtórnie koronował w Krakowie rzeźbę po kradzieży (w 1981 roku) poprzedniej korony.
{{main|Pieta Limanowska}}
Pieta otoczona jest licznymi darami wotywnymi. Posiada dwie zasuwy w formie obrazów: ''Ukrzyżowanie'' ze scenami z życia Jezusa oraz ''Koronacja Najświętszej Maryi Panny''.
W zwieńczeniu ołtarza znajduje się obraz ''Proroctwo Symeona'', namalowany przez [[Maria Ritter|Marię Ritter]]. Poniżej wnęki, w której umieszczono Pietę, znajduje się [[tabernakulum]], ozdobione scenami Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i Zmartwychwstania Chrystusa.
; ołtarze boczne: wykonał je w latach 1920-1930 [[Wojciech Durek]]. Zdobią je potężne kompozycje figuralne:
* ołtarz Matki Bożej Różańcowej - z obrazem ''Matka Boża Ostrobramska''
* ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa - w jego centrum znajduje się figura Jezusa, adorowana przez anioły, rolnika i księdza
* ołtarz Relikwii Świętych i Błogosławionych - spoczywają w nim relikwiarze ze szczątkami m.in. św. Antoniego Puscci, św. Jana Bosko oraz św. Jadwigi
* ołtarz św. Józefa - zdobi go dekoracja rzeźbiarska przedstawiająca niewiernego Tomasza oraz wizerunek św. Urszuli Ledóchowskiej
* ołtarz w kaplicy św. Antoniego
==== Witraże ====
Do wnętrza bazyliki światło pada przez liczne barwne witraże, wśród których są m.in.:
* ''Wizja i cud Jana z Mathy'' oraz ''Adoracja Chrystusa Ukrzyżowanego przez św. Kazimierza'' - wykonane przez [[Konrad Krzyżanowski|Konrada Krzyżanowskiego]],
* ''św. Walenty'' i inne okrągłe witraże - projektu [[Józef Mehoffer|Józefa Mehoffera]],
* ''Polonia Rediviva'' oraz ''Siewca'' - autorstwa [[Wincenty Gawron|Wincentego Gawrona]].
==== Wyposażenie ====
* drewniana późnogotycka [[chrzcielnica]] z 1527, ocalona z pożaru;
* złocona [[ambona (architektura)|ambona]], ozdobiona figurkami Ewangelistów i zwieńczona figurą Chrystusa Zmartwychwstałego;
* stacje Drogi Krzyżowej, wykonanej w 1924 przez [[Wojciech Durek|Wojciecha Durka]]
== Plac Kościelny ==
Wokół kościoła w Limanowej rozciąga się rozległy plac kościelny - miejsce, gdzie pielgrzymi mogą spokojnie odpocząć i pomodlić się.
* Mała Kalwaria Limanowska - zaprojektowana przez [[Julian Klimek|Juliana Klimka]]. W jej skład wchodzą:
** krużganki - otaczają cały plac. Zdobi je kolekcja figurek Matki Boskiej, przywiezionych z różnych stron świata. Znajdują się tu również stacje Drogi Krzyżowej, wykonane przez [[Szczepan Szubryt|Szczepana Szubryta]].
** Grota Matki Bożej z Lourdes - prowadzą do niej schody z wbudowanymi kamieniami z Drogi Krzyżowej w Jerozolimie.
** ołtarz polowy - zbudowany w 1982
* Pomnik Jana Pawła II, zaprojektowany przez [[Czesław Dźwigaj|Czesława Dźwigaja]]. Pomnik został poświęcony 20 czerwca 1998 przez trzech biskupów: [[Wiktor Skworc|Wiktora Skworca]], [[Piotr Bednarczyk|Piotra Bednarczyka]] oraz [[Damian Zimoń|Damiana Zimonia]].
* Carillon - zespół dziewiętnastu dzwonów, wygrywających melodie religijne.
{{Przypisy}}
| |||