Brandenburgia-Prusy: Różnice pomiędzy wersjami

▲'''Brandenburgia-Prusy''' (niem. ''Brandenburg-Preußen'') – jest to upowszechnione w [[historiografia|historiografii]] określenie, używane w odniesieniu do [[Historia nowożytna|wczesnonowożytnego]] państwa [[Marchia Brandenburska|brandenburskiej]] dynastii [[Hohenzollernowie|Hohenzollerów]] istniejącego w l. [[1618]]–[[1701]]. Rządząca w [[Elektorat Brandenburgii|elektoracie Brandenburgii]] główna linia Hohenzollernów wżeniła się w młodszą linią panującą w [[Prusy Książęce|księstwie pruskim]], czym zagwarantowała sobie sukcesję w Prusach, po wymarciu tamtejszej gałęzi w [[1618]] roku. Inną konsekwencją polityki małżeńskiej była inkorporacja władztw [[Ren|dolnoreńskich]] księstwa [[Księstwo Kleve|Cleve]] oraz hrabstw [[Hrabstwo Mark|Mark]] i [[Hrabstwo Ravensberg|Ravensberg]], na mocy [[Traktat z Xanten (1614)|traktatu z Xanten]] z [[1614]] roku.

▲[[Pokój westfalski]], kończący [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]], z [[1648]] roku przyłączał do Brandenburgii [[Biskupstwo Minden|Minden]] i [[Księstwo Halbestadt|Halberstadt]], a także sukcesję w [[Pomorze Tylne|Pomorzu Tylnym]] (inkorporowane w [[1653]], na mocy układów szczecińskich) i w [[Księstwo Magdeburga|księstwie magdeburskim]] (inkorporowane w [[1680]]). [[Traktaty welawsko-bydgoskie|Układy welawsko-bydgoskie]] z roku [[1657]] zwalniały Prusy książęce z zależności wasalnej od Polski oraz oddawały elektorom tereny wokół [[Lębork]]a i [[Bytów|Bytowa]] jako lenno oraz [[Stare Drawsko|Drahim]] tytułem zastawu. Traktat z [[Saint-Germain-en-Laye]] z [[1679]] roku powiększały obszar brandenburskiego Pomorza w kierunku dolnej [[Odra|Odry]].

▲Druga połowa [[XVII wiek]]u położył podstawy ku temu by Prusy stały się jednym z mocarstw europejskich. Zwiększenie potencjału wojskowego państwa, oparte na wprowadzonej w [[1653]] roku stałej armii, przyniosło głośne zwycięstwa w bitwie warszawskiej ([[1656]]) i pod Fehrbellin ([[1675]]) oraz ''Great Sleigh Drive'' ([[1678]]). Władcy Brandenburgii-Prus nie zaniedbywali również spraw morskich, na ten okres datuje się powstanie pruskiej marynarki, a także skolonizowanie obszaru brandenburskiego złotego wybrzeża oraz Arguin. Fryderyk Wilhelm, znany jako „Wielki Elektor” otwarł granice pruskie dla imigracji protestanckiej, wysiedlanie z wielu miejsc w Europie, największe imigracja francuskich Hugenotów przybyła do jego państwa po wydaniu edyktu poczdamskiego. Fryderyk Wilhelm poczynił również wielkie kroki w kierunku centralizacji administracji oraz ograniczenia roli stanów.

▲W [[1701]] roku [[Fryderyk I Pruski]] przybrał tytuł ''[[Król w Prusiech|Króla w Prusiech]]''. Było to możliwe z powodu statusu księstwa pruskiego, które nie wchodziła w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a także dzięki aprobacie cesarza z rodu Habsburgów oraz innych dworów europejskich, czemu podstawę dał system sojuszów w Europie ogarniętej wojnami o hiszpańską sukcesję i Wielką wojnę północną. Odtąd Brandenburgia-Prusy były powszechnie określane, jako [[Królestwo Prus]], lub po prostu [[Prusy (państwo)|Prusy]]. Fryderyk i jego następcy kontynuowali politykę centralizacji i ekspansji zewnętrznej, przekształcili [[Unia personalna|unię personalną]] luźno łączącą porozrzucane księstwa wchodzące w skład Brandenburgii-Prus w system prowincji zarządzany centralnie z [[Berlin]]a.