Tajny związek: Różnice pomiędzy wersjami

'''Tajny związek''' - w [[Etnologia|etnologii]] termin określający różnego rodzaju stowarzyszenia o działalności skrywanej przed niewtajemniczonymi.

 

    a) istnienie wewnętrzej struktury opartej na systemie stopni i

    c) często też istnienie tajemnego języka.

 

Najczęstszymi związkami tego typu były stowarzyszenia męskie, choć spotyka się też kobiece.

 

Fenomen tajnych związków od dawna interesował badaczy. Na temat ich powstania wysunięto dwa rodzaje teorii: społeczną i religijną.

 

Pochodzenie społeczne wysuwali między innymi: [[Ludwik Krzywicki]], [[Hutton Webster]], E.M. Loeb. Badacze ci wskazywali na liczny udział mężczyzn w tego typu organizacjach, co miało wskazywać na powiązanie tych stowarzyszeń z inicjacją młodzieży. Według Webstera istnienie określonej hierarchii w tajnych związkach miało związek z ''grupami wieku''. Uważał on, że inicjacja plemienna i związkowa mają wiele cech wspólnych, jak izolacja, nauka wiedzy tajemnej i posłuszeństwo wobec starszych. Powstanie żeńskich stowarzyszeń jest według niego dowodem rozkładu stowarzyszeń<ref>zob.: {{cytuj książkę |nazwisko=Webster |imię=Hutton |tytuł=Primitive Secret Societes |wydawca=The Macmillan Co. |miejsce=New York |rok=1932}}</ref>.

 

 

Religijne pochodzenie tajnych związków wysuwali: [[Leo Frobenius]], S.A.Tokariew i [[Mircea Eliade]]. Zdaniem Frobeniusa powstanie tych organizacji miało swe źródło w kulcie zmarłych i boskich przodków.

Eliade podkreśla natomiast misteryjne podłoże obrzędu inicjacji związkowej oraz ich podobieństwo z obrzędami dojrzałości. Według niego celem tego obrzędu miała być symboliczna śmierć i narodziny oraz nadanie nowego, znanego tylko wtajemniczonym imienia, dzięki czemu neofita stawał się nowym człowiekiem.

 

Głównymi obszarami występowania tego typu organizacji były [[Afryka]] zachodnia i [[Melanezja]]. W Nowym Świecie istniały one przeważnie w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]], głównie na wybrzeżu Pacyfiku.

 

W [[Melanezja|Melanezji]] tajne związki były zjawiskiem niemal powszechnym. Część z nich, jak np. związek [[Sukwe]] z [[Wyspy Banksa|Wysp Banksa]] przekształciła się w kluby męskie, do których mógł należeć każdy dorosły mężczyzna, lecz dostęp do najwyższych stopni wymagał wielkich opłat<ref>zob. Wach J., "Socjologia religii", s.135.</ref>. Inne zaś, jak związek [[Duk-Duk]] z [[Nowa Brytania|Nowej Brytanii]], pełniły funkcje policyjne, choć nieraz także terroryzowały miejscową ludność.

 

 

 

 

* {{cytuj książkę |nazwisko=Birket-Smith |imię=Kaj |tytuł=Ścieżki kultury |wydawca=Wiedza Powszechna |miejsce=Warszawa |rok=1974}}

* {{cytuj książkę |nazwisko=Eliade |imię=Mircea |tytuł=Mity,sny i misteria |wydawca=Wydawnictwo KR |miejsce=Warszawa |rok=1994}}

 

== Bibliografia obca ==

 

 

 

[[ar:تنظيم سري]]