Wikipedia

Amarylis nadobny: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
520 554 edycje
m r2.7.1) (robot dodaje kk:Амариллис
Nie podano opisu zmian
Znacznik: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć)
Linia 1:
{{TaksonRoślina infobox
| nazwa=Amarylis
| obrazek=Amaryllis belladonna sfbg 1Amarylis3.jpgJPG
| opis obrazka = Kwiaty na bezlistnej łodydze ''Amaryllis''
| system=Reveala
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2009-06-12 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
|domena podkrólestwo=[[eukariontynaczyniowe]]
|królestwo nadgromada=[[roślinynasienne]]
|klasa= gromada=[[okrytonasienne]]▼
|klad1= [[rośliny naczyniowe]]
|klad5= klasa=[[jednoliścienne]]▼
|klad2= ''[[Euphyllophyta]]''
|klad3 rząd= [[rośliny nasienneamarylkowce]]
| rodzina = [[amarylkowate]]▼
▲ |klasa= [[okrytonasienne]]
| rodzaj=amarylisAmarylis▼
▲ |klad5= [[jednoliścienne]]
| łacina=Amaryllis Belladonna▼
| rząd = [[szparagowce]]
|
▲ | rodzina = [[amarylkowate]]
▲ | rodzaj=amarylis
▲ | łacina=Amaryllis
| autor = [[Karol Linneusz|L.]]
| cytat = [[Species Plantarum|Species Plantarum 2 1753]]
| commons = Category:Amaryllis belladonna
| wikispecies = Amaryllis_(Amaryllidaceae)
}}
'''Amarylis''' (''Amaryllis Belladonna'') [[roślina]] pochodzi z [[Afryka|Afryki Południowej]], wyglądem bardzo przypomina i jest częsoto mylona ze [[Zwartnica|Zwartnicą]](Hippeastrum), której rodzinnym [[kontynent]]em jest [[Ameryka Północna]]
[[Plik:Amaryllis belladonna sfbg 2.jpg|thumb|250px|Kwiaty]]
'''Amarylis''' (''Amaryllis'') – [[takson monotypowy|monotypowy]] [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[roślina|roślin]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[amarylkowate|amarylkowatych]]. Należy do niego 1 gatunek – ''Amaryllis belladonna'' pochodzący z [[Afryka Południowa|Afryki Południowej]]<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxgenform.pl?language=en |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2010-03-01}}</ref> .
 
=== Nazewnictwo ===
Nazwę rodzajową tej rośliny wziął [[Karol Linneusz]] od imienia kobiety, nazwa gatunkowa (''belladonna'') oznacza piękną kobietę. W języku polskim ma nazwę '''amarylis nadobny''' lub '''amarylis piękny'''. Wyglądem przypomina i jest często mylona ze [[zwartnica|zwartnicą]] (''Hippeastrum''), pochodzącej z [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]]. Na początku XX wieku botanicy spierali się, której z tych roślin należy się nazwa ''Amaryllis'', gdyż Linneusz nie sprecyzował tego dokładnie. Ostatecznie przyznano ją rodzajowi pochodzącemu z Afryki Południowej.
=== Systematyka i zmienność ===
; Pozycja i podział wg [[System APG II|systemu APG II]] (2003) i [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (2001...):
Rodzaj należy do rodziny [[amarylkowate|amarylkowatych]] (''Amaryllidaceae'' J. St.-Hil.}, która wraz z [[grupa siostrzana|grupę siostrzaną]] [[czosnkowate|czosnkowatych]] ''Alliaceae'' tworzą grupę siostrzaną [[agapantowate|agapantowatych]] ''Agapanhaceae''. Wszystkie trzy rodziny stanowią jedną z linii rozwojowych grupy określanej pomocniczo rangą rzędu jako [[szparagowce]] ''Asparagales'' w obrębie kladu [[jednoliścienne|jednoliściennych]]<ref name=apweb/><ref name=grin/>.
; Zmienność:
Tworzy [[mieszaniec|mieszańce]] międzyrodzajowe ze spokrewnionymi rodzajami, np. z ''[[Crinum]]'' (o nazwie ×''Amarcrinum''), z ''[[Brunsvigia]]'' (o nazwie ×''Amarygia'').
=== Morfologia ===
Amarylis ma długie, ciemnozielone, sztywne [[Liść|liście]]. Na wysokiej [[Łodyga|łodydze]] pojawiają się latem wielkie białe, czerwone lub różowe [[kwiat]]y. [[Roślina]] ta ma jedne z największych kwiatów z roślin domowych. Liście nie usychają, dlatego roślina może być uprawiana cały rok.
; Pokrój: Roślina z [[cebula (botanika)|cebulami]] osiągającymi 5-10 cm średnicy.
 
; [[Liść|Liście]]: Charakterystyczną cechą tej rośliny jest to, że liście pojawiają się dopiero po przekwitnieniu rośliny. Językowate, stojące liście osiągają 30-50 cm długości i 2-3 cm szerokości.
 
; [[Łodyga]]: Wiosną lub latem z każdej cebuli wyrastają 1-2 nagie łodygi o fioletowym zabarwieniu i wysokości 30-60 cm.
=== Zastosowanie ===
; [[Kwiat]]y: Skupienie 2-12 lejkowatych i pachnących kwiatów pojawia się na szczycie łodyg. Okwiat ma 6-10 cm średnicy i tworzony jest przez 6 listków w dwóch okółkach. Barwa listków jest zwykle biała z różowym żyłkowaniem, zdarzają się jednak także kwiaty różowe lub purpurowe, gardziel zwykle żółta.
Amarylis jest doskonałą [[Roślina ozdobna|rośliną zdobiącą]] nasze mieszkania, balkony i parapety. Ma wielkie piękne [[Kwiat|kwiaty]], które cieszą wzrok przez miesiące. Kwitnąca doskonale nadaje się do ozdoby pomieszczeń, ciesząc swoim pięknem.
 
=== Uprawa ===
Roślina uprawiana jako roślina ozdobna, choć tylko w łagodnym klimacie (strefy 8-11), w ostrzejszych warunkach klimatycznych można próbować uprawy pod osłoną południowej ściany, lub wykopywać cebule na zimę i przechowywać w pomieszczeniu w temp. 5-10<sup>o</sup>C. Wymaga przepuszczalnej gleby i zacisznego, słonecznego stanowiska. Cebule sadzi się zagłębione na 8 cm w glebie. Rozmnażanie przez podział cebul wiosną, po obumarciu liści ew. późnym latem, przed rozpoczęciem kwitnienia, po kilku latach uprawy wytwarza bowiem cebule przybyszowe. Z łatwością można ją uprawiać również z nasion. Po przekwitnieniu pęd kwiatowy usuwa się.
 
{{Przypisy|stopień= ===}}
=== Bibliografia ===
{{Bibliografia start}}
# {{cytuj książkę |nazwisko=Brickell |imię=Christopher |tytuł=Wielka Encyklopedia Roślin |rok=1993 |wydawca=Muza S.A. |miejsce=Warszawa |isbn = 8370791573}}
# {{Cytuj książkę |nazwisko=zbiorowe |tytuł=Rośliny ogrodowe |wydawca=Könemann |miejsce= |data=2005 |isbn=978-3-8331-1916-3}}
{{Bibliografia stop}}
 
[[Kategoria:Amarylkowate]]
[[Kategoria:Ozdobne byliny ogrodowe]]
 
[[bg:Амарилис]]
[[ca:Amaril·lis]]
[[cs:Amaryllis]]
[[de:Amaryllis (Gattung)]]
[[et:Amarüll]]
[[en:Amaryllis]]
[[es:Amaryllis]]
[[fr:Amaryllis (plante)]]
[[ko:아마릴리스]]
[[hsb:Amarylis]]
[[it:Amaryllis]]
[[he:אמריליס יפהפה]]
[[ka:ამარილისი]]
[[kk:Амариллис]]
[[hu:Amaryllis]]
[[nl:Amaryllis (geslacht)]]
[[ja:アマリリス]]
Linia 71 ⟶ 42:
[[fi:Amaryllis]]
[[sv:Amaryllis]]
[[uk:Амариліс]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Amarylis_nadobny”