Okres klasyczny (starożytna Grecja): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.6.4) (robot poprawia es:Grecia clásica |
m drobne techniczne |
||
Linia 7:
== Dzieje polityczne ==
Po wyeliminowaniu zagrożenia ze strony Persji rozpoczął się w Grecji okres dążeń poszczególnych poleis do hegemonii - dominacji nad jak największą liczbą innych miast. Atenom, potędze morskiej i handlowej, udało się skupić wiele poleis w kontrolowanym przez siebie [[Ateński Związek Morski|Związku Morskim]] (powstałym w [[478 p.n.e.]]) i tym samym wydatnie umocnić swoją pozycję polityczną, militarną i ekonomiczną (największy rozkwit przeżywały za rządów [[Perykles]]a). To doprowadziło do konfliktu z kierującą [[Związek Peloponeski|Związkiem Peloponeskim]] Spartą. Wybuchły dwie [[wojny peloponeskie]] (w latach [[459 p.n.e.|459]]-[[446 p.n.e.]] i [[431 p.n.e.|431]]-[[404 p.n.e.]]), z których [[II wojna peloponeska|druga]] zakończyła się zwycięstwem Sparty (przy wsparciu Persów) i uzyskaniem przez nią hegemonii. Jednak już kilka lat później wojna koryncka ([[395 p.n.e.|395]]-[[387 p.n.e.]]) osłabiła jej pozycję (pozwoliła także Persom ponownie odzyskać kontrolę nad Jonią), a porażka [[Bitwa pod Leuktrami|pod Leuktrami]] w [[371 p.n.e.]] z Tebami zepchnęła Spartę do drugorzędnej roli. Druga połowa [[IV wiek p.n.e.|IV wieku p.n.e.]] to stopniowy wzrost znaczenia zreformowanej przez [[Filip II Macedoński|Filipa II]] [[Starożytna Macedonia|Macedonii]], uwieńczony pokonaniem w [[338 p.n.e.]] [[bitwa pod Cheroneją|pod Cheroneją]] połączonych sił Aten i Teb. Utworzony potem przez Filipa [[Związek Koryncki]], zrzeszający zdecydowaną większość poleis (poza Spartą), był w rzeczywistości narzędziem macedońskiej dominacji w Grecji. Śmierć Filipa w [[336 p.n.e.]] wywołała bunt w Grecji, szybko jednak uśmierzony przez jego syna [[Aleksander Macedoński|Aleksandra]], który następnie w [[334 p.n.e.]] rozpoczął wojnę z Persją, zakończoną całkowitym podbojem ogromnego imperium Achemenidów (oraz [[Starożytny Egipt|Egiptu]] i części [[Indie|Indii]]). Śmierć Aleksandra, nazwanego Wielkim, w 323 p.n.e. pozostawiła rozległe państwo bez wyraźnego następcy.
== Ustrój i armia ==
Linia 14:
== Rozwój sztuki ==
{{main|Sztuka grecka w okresie klasycznym}}
Znacząco rozwinęła się [[sztuka grecka w okresie klasycznym|sztuka]], głównym jej ośrodkiem w świecie greckim stały się Ateny. W architekturze szeroko stosowano [[porządek joński]] (m.in. w budowlach powstałych na [[Akropol]]u w Atenach), później [[porządek koryncki|koryncki]], budowle stały się bardziej monumentalne, powstały pierwsze kamienne [[teatr grecki|teatry]]. Rzeźby (i płaskorzeźby) zyskały na realizmie, dynamice przedstawianych scen i postaci, poziomie szczegółowości. Rozwinęło się malarstwo, a pod jego wpływem sztuka [[mozaika]]rska. Rozkwit przeżywała literatura szczególnie poezja i dramat ([[Ajschylos]], [[Eurypides]], [[Sofokles]]), także historiografia ([[Herodot]], [[Tukidydes]], [[Ksenofont]]).
{{Przypisy}}
|