Krzyż pokutny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Therud (dyskusja | edycje)
→‎Linki zewnętrzne: usunięcie wygasłych i poprawa zmienionych adresów
lit
Linia 1:
[[Plik:Staragrd Krzyż pokutny.JPG|thumb|[[Krzyż pokutny w Stargardzie Szczecińskim]] (największy w Europie)]]
'''Krzyże pokutne''' to monolityczne, proste i surowe kamienne formy w kształcie [[krzyż]]a wznoszone przez zabójców w miejscu, w którym dokonało się morderstwo. Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu, a panował w niej prawdopodobnie od [[XIII wiek|XIII]] w. do poł. [[XIX wiek|XIX]] w. Na przestrzeni wieków krzyże zmieniały swój wygląd oraz formę. Obszar ich występowania sięga od północy [[Włochy|Włoch]] po [[Skandynawia|Skandynawię]]. W Europie występuje ok. 7000 krzyży, w tym. ok. 4000 w [[Niemcy|Niemczech]]. Największym tego typu obiektem w Europie jest [[krzyż pokutny w Stargardzie Szczecińskim]]<ref>Michał Rembas: ''Zachodniopomorskie tajemnice'', Walkowska Wydawnictwo/Jeż, Szczecin 2011 ISBN 978-83-61805-30-4</ref>. Niektóre źródła podają informacje o rzekomych trzech tysiącach zaginionych krzyży. CześćCzęść została zniszczona podczas wojen oraz w wyniku kradzieży, zaniedbania i wandalizmu. Krzyże były również używane jako materiał budowlany. Na terenie samej [[Polska|Polski]] znajduje się ok. 600 krzyży, w większości [[średniowiecze|średniowiecznych]], choć zdarzają się także [[XVII wiek|XVII-wieczne]]. Około 400 krzyży umiejscowionych jest na terenie [[Województwo dolnośląskie|województwa dolnośląskiego]], a największy spośród nich to [[Krzyż pokutny w Kijowicach]]. Pozostałe są w województwach [[Województwo lubuskie|lubuskim]], [[Województwo opolskie|opolskim]] i [[Województwo śląskie|śląskim]]. W województwach [[Województwo pomorskie|pomorskim]], [[Województwo świętokrzyskie|świętokrzyskim]], [[Województwo wielkopolskie|wielkopolskim]] i [[Województwo zachodniopomorskie|zachodniopomorskim]] są pojedyncze sztuki. Krzyże były również przenoszone ze swoich pierwotnych miejsc na cmentarze, do parków, ogrodów i innych miejsc<ref>[http://www.wprost.pl/ar/176782/Pokutnym-szlakiem/?I=1398 Wprost 24 - Pokutnym szlakiem<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
Morderca, oprócz wzniesienia krzyża, był również zobowiązany pokryć koszty pogrzebu i przewodu sądowego. Winien również łożyć na utrzymanie rodziny zabitego. Był zobowiązany wobec [[Kościół (organizacja)|Kościoła]], np. musiał zakupić świece. Następnie powinien odbyć boso pieszą [[pielgrzymka|pielgrzymkę]] do świętego miejsca. Wystawienie krzyża stanowiło ostatni punkt [[Sakrament pokuty i pojednania|pokuty]]. Krzyż był jej wyrazem zadośćuczynienia. Stawiano go ku pamięci, uwadze i przestrodze potomnych. Miał również skłaniać przechodnich do modlitwy za dusze: [[Zabójstwo|zabójcy]] i [[Ofiara (osoba)|ofiary]]. Przy krzyżu następowało pojednanie zabójcy z rodziną ofiary.