Wersja z 15:22, 27 gru 2011 edytuj 7puritan (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 5603 edycje od nowa ← poprzednia edycja		Wersja z 18:33, 27 gru 2011 edytuj anuluj edycję Yarpen Zirgin (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 1578 edycji m Wycofano edycje użytkownika 7puritan (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Leszek Jańczuk. następna edycja →
Linia 1: {{Dopracować}} {{Chrześcijaństwo}} ~~{{Stary Testament}}~~ '''Księgi deuterokanoniczne (wtórnokanoniczne)''' (przez [[protestantyzm\|Kościoły protestanckie]] określane jako '''apokryfy''' - tylko odnośnie do Starego Testamentu) to księgi [[Biblia\|Pisma Świętego]], których [[Kanon Biblii\|kanoniczność]] była kwestionowana w odróżnieniu od [[księgi protokanoniczne\|ksiąg protokanonicznych]]. Określenie ''księgi deuterokanoniczne'' pochodzi od istnienia dwóch kanonów ksiąg Starego Testamentu funkcjonujących równolegle w pierwszych wiekach chrześcijaństwa: pierwszy kanon stanowiły księgi uznawane za natchnione przez [[faryzeusz]]ów, natomiast drugi kanon stanowiły księgi tzw. kanonu aleksandryjskiego, czyli [[Septuaginta]].<ref>[http://biblijna.strona.pl/teksty/ks_deutero.htm Księgi deuterokanoniczne]</ref> Dlatego, wbrew spotykanemu przekonaniu, określenie ''księga deuterokanoniczna'' nie oznacza, że została ona uznana za natchnioną w "drugim rzucie", ale wskazuje na pochodzenie z kanonu Septuaginty. '''Księgi deuterokanoniczne (wtórnokanoniczne)''' – termin używany w [[katolicyzm]]ie i [[prawosławie\|prawosławiu]] na określenie tych spośród ksiąg [[Biblia\|Pisma Świętego]] [[Stary Testament\|Starego Testamentu]] funkcjonujących w kanonie tych wyznań, których nie zawiera [[Tanach\|Biblia hebrajska]]. Samo określenie ''deuterokanoniczne'' nawiązuje do kwestionowania kanoniczności tychże ksiąg w odróżnieniu od [[księgi protokanoniczne\|ksiąg protokanonicznych]], które uznaje za natchnione zarówno [[judaizm]], jak i całe [[chrześcijaństwo]]. Kwestionowanie ksiąg deuterokanonicznych wynika z istnienia dwóch różnych kanonów ksiąg Starego Testamentu funkcjonujących równolegle w pierwszych wiekach chrześcijaństwa: pierwszy kanon stanowiły księgi uznawane za natchnione przez Żydów żyjących na terenie Palestyny (Biblia hebrajska), natomiast drugi kanon stanowiły księgi tzw. kanonu aleksandryjskiego, czyli zawarte w [[Septuaginta\|Septuagincie]], którymi posługiwali się Żydzi żyjący w diasporze, poza swoją ojczyzną<ref>[http://biblijna.strona.pl/teksty/ks_deutero.htm Księgi deuterokanoniczne]</ref>. Judaizm nie uznaje ksiąg deuterokanonicznych za natchnione. Kościół katolicki uznał za natchnione część spośród ksiąg znajdujących się w kanonie aleksandryjskim. Niemal w całości przyjęła je [[Cerkiew prawosławna]], tymczasem [[Protestantyzm\|Kościoły protestanckie]] odrzuciły wszystkie księgi zawarte w Spetuagincie, których nie zawierała Biblia hebrajska, zakładając tożsamość między Biblią Hebrajską, jaką posługiwali się Żydzi palestyńscy, a chrześcijańskim Starym Testamentem. Stąd też w protestantyzmie nie istnieje oddzielne pojęcie ''ksiąg deuterokanonicznych'', które wraz z innymi spoza kanonu włączone są do zbioru [[Apokryfy\|apokryfów]]. == Księgi deuterokanoniczne w Starym Testamencie == ~~=== Historia ===~~ Księgi wtórnokanoniczne, z wyjątkiem [[Mądrość Syracha\|księgi Syracha]] oraz [[2 Księga Machabejska\|2 Księgi Machabejskiej]], powstawały w [[język hebrajski\|języku hebrajskim]] lub [[język aramejski\|aramejskim]]. Do XX wieku znane były jedynie ich greckie przekłady, pochodzące z [[Septuaginta\|Septuaginty]] (III-I wiek p.n.e.). Odkrycia archeologiczne (m.in. w [[Rękopisy z Qumran\|Qumran]]) pozwoliły określić fragmenty oryginałów. Część Ojców Kościoła działających na Wschodzie odrzucała księgi deuterokanoniczne jako natchnione. [[Orygenes]] w swej analizie wskazywał na różnicę pomiędzy księgami wtórnokanonicznymi a kanonem. [[Atanazy]], [[Cyryl z Jerozolimy]] i [[Grzegorz z Nazjanzu]], przygotowując katalog pism albo pomijali w ogóle te księgi, albo je włączali jako dodatki, Kościół Zachodu jednak uważał te księgi za kanoniczne. Ponieważ na skutek tego w II i III wieku doszło do kilku sporów związanych z używanym kanonem Starego Testamentu, w IV wieku podczas synodu w Hipponie i 3. synodu w Kartaginie orzeczono równoprawność ksiąg pierwszego i drugiego kanonu ("protokanonicznych" i "deuterokanonicznych"). Ostatecznie również Kościół na Wschodzie przyjął poglądy Zachodu i w roku 692 na synodzie trullańskim uznał autentyczność ksiąg deuterokanonicznych. Księgi deuterokanoniczne (wtórnokanoniczne) Starego Testamentu: ~~===Prawosławie===~~ ~~[[Cerkiew prawosławna]] uznaje niemal cały kanon aleksandryjski występujący w Septuagincie, z wyjątkiem [[4 Księga Machabejska\|4 Księgi Machabejskiej]], czyli:~~ * [[1 Księga Machabejska]] (1 Mch); * [[2 Księga Machabejska]] (2 Mch); * [[3 Księga Machabejska]] (3 Mch); * [[Księga Mądrości]] (Mdr); * ~~[[Mądrość Syracha\|~~Mądrość Syracha (Eklezjastyk)]] (Syr); * [[Księga Tobiasza]] (Tb); * [[Księga Judyty]] (Jdt); * [[Księga Barucha]] (Bar);. * [[3 Księga Ezdrasza]] (3 Ezd); * [[Modlitwa Manassesa]] (MM); * [[Psalm 151]] (Ps 151). ~~Ponadto fragmenty uznawane za deuterokanoniczne:~~ * z [[Księga Daniela\|księgi Daniela]]: modlitwa Azariasza (Dn 3,34-90) i dwa ostatnie rozdziały (Dn 13-14); * fragmenty [[Księga Estery\|Księgi Estery]] w języku greckim * fragmenty Księgi Jeremiasza i Hioba obecne tylko w Septuagincie ~~===Katolicyzm===~~ ~~Kościół katolicki uznał za natchnione część spośród ksiąg zawartych w kanonie aleksandryjskim (Septuagincie), a nie występujących w Biblii hebrajskiej. Są to:~~ * 1 Księga Machabejska (1 Mch); * 2 Księga Machabejska (2 Mch); * Księga Mądrości (Mdr); * Mądrość Syracha (Eklezjastyk) (Syr); * Księga Tobiasza (Tb); * Księga Judyty (Jdt); * Księga Barucha (Bar). Fragmenty uznawane za deuterokanoniczne: * z [[Księga Daniela\|księgi Daniela]]: modlitwa Azariasza (Dn 3,34-90) i dwa ostatnie rozdziały (Dn 13-14); * fragmenty [[Księga Estery\|Księgi Estery]] w języku greckim Niektórzy włączają do powyższego spisu fragmenty Księgi Jeremiasza i Hioba, obecne tylko w Septuagincie. Księgi deuterokanoniczne Starego Testamentu są określane przez [[Protestantyzm\|protestantów]] mianem apokryfów (a księgi, które katolicy nazywają [[apokryf]]ami, protestanci określają jako "[[pseudoepigrafy]]"). == Księgi deuterokanoniczne w Nowym Testamencie == Niekiedy sformułowania "deuterokanoniczne" używa się w stosunku do 7 ksiąg [[Nowy Testament\|Nowego Testamentu]]: * [[2 List Piotra]] (2P);

Księgi deuterokanoniczne: Różnice pomiędzy wersjami