Wyborg: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
→‎Historia: drobne merytoryczne
Linia 42:
== Historia ==
[[Plik:Vyborg castle.jpg|thumb|left|Wyborg. Zamek z XIII w.]]
Obecnie istniejące istniało już w [[X wiek]]u, jako mała rybacka wioska zamieszkana przez Karelów. W niedługim czasie po wybudowaniu tam fortu, stało się ważnym ośrodkiem handlowym w księstwie [[Karelia (kraina)|Karelii]]. W [[XII wiek]]u po raz pierwszy było wzmiankowane. W [[1293]] roku wraz z przyłączeniem księstwa przez [[Torgils Knutsson|Tyrgilsa Knutssona]] do królestwa [[Szwecja|Szwecji]], został wybudowany zamek. Od [[XIV wiek]]u Viipuri (Wyborg) należało do [[Hanza|Hanzy]]. Miasto było położone na terenach spornych między Szwecją, a Rosją. W [[XVII wiek]]u miasto podupadło i straciło nieco na znaczeniu. W [[1721]] roku w wyniku traktatu w Uusikaupunki przeszło w ręce Rosji.

Od [[1809]] roku wróciło do Wielkiego Księstwa Finlandii. Wraz z wybudowaniem do miasta linii kolejowej w [[1869]] roku, zaczął rozwijać się przemysł.

W latach [[1918]]-[[1940]] miasto należało do niepodległej Finlandii. Wjako wynikuViipuri [[wojna(szw. zimowaViborg). 1939-1940|wojnyByło zimowej]]ono [[Finlandia]]drugim utraciłaco miastodo wrazwielkości zmiastem [[PrzesmykFinlandii Karelski|Przesmykiemoraz Karelskim]].ważnym Mieszkającyośrodkiem tamprzemysłowym, [[Finowie]]gospodarczym zostalii ewakuowanikulturalnym. Po95% IImieszkańców wojniestanowili światowejFinowie, przybyłoale tamważnym wieluelementem Rosjan,w ażyciu miastomiejskim znaczniestanowili różne mniejszości, podupadłonp. DoRosjanie, dziśNiemcy, wieleŻydzi budynkówi pozostajeTatarzy woraz fatalnymszwedzkojęzyczni nieodrestaurowanym stanieFinowie.
 
Architekt [[Alvar Aalto]] zaprojektował (1927-1935) w Wyborgu słynną funkcjonalistyczną bibliotekę, która jest uważana za jeden z najważniejszych pomników modernistycznej architektury.
 
W wyniku [[wojna zimowa 1939-1940|wojny zimowej]] [[Finlandia]] utraciła miasto wraz z [[Przesmyk Karelski|Przesmykiem Karelskim]]. Mieszkający w Wyborgu [[Finowie]], którzy stanowili 95% ludności, zostali ewakuowani do pozostałej Finlandii. Latem 1941 roku, po niemieckim ataku na ZSRR sprzymierzona z Niemcami Finlandia opanowała Wyborg ponownie w tzw. [[wojna kontynyacyjna|wojnie kontynuacyjnej]], co pozwoliło na powrót uchodźców.
 
Po zakończeniu wojny Wyborg powrócił do Związku Radzieckiego, a ludność fińska została ponownie repatriowana. Po wysiedleniu Finów miasto zasiedlono osadnikami ze Związku Radzieckiego, przede wszystkim z Rosji.
 
Miasto znacznie podupadło, i do dziś wiele budynków pozostaje w fatalnym, nieodrestaurowanym stanie.
 
== Miasta partnerskie ==