Łoniów (gmina): Różnice pomiędzy wersjami

{{Cytat|Ludwik Wolski, ''Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi'', t. I.|''Jeziora w Królestwie Polskiém. (...) Jeziora Gubernii Radomskiéj. (...) Powiat Sandomierski.''<br /> Wszystkie jeziora powiatu tego leżą nad samą rzeką Wisłą<ref name="bw-lw"/> lub w niewielkiéj od niéj odległości<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Kolber | imię = Oskar | inni = Materyjały do etnografii słowiańskiéj | tytuł = Dzieła wszystkie. Sandomierskie | wydawca = W drukarni Jana Jaworskiego, Krakowskie-Przedmieście Nr. 415 | miejsce = Warszawa | rok = 1865 | tom = 2 |tytuł tomu = Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. Serya 1. Sandomierskie | strony = 281}}</ref>.<br /> (...) W dobrach Swiniary znajdujemy jezioro nazwane ''Zadnie''. Położone na płaszczyźnie rozległéj, w miejscu otwartém, wśród gruntów urodzajnych, więcéj długie a wązkie, ma obszerności morgów 11, głębokości stóp 12. Przez jezioro to przepływa strumień idący od wsi okolicznych i następnie wpada do Wisły. W czasie spadnięcia nawalnych deszczów i stopnienia śniegów wody jeziora tego cokolwiek podnoszą się, lecz z lądów nie występują. Kommunikacyi podziemnéj i źródeł mineralnych nie ma. Woda czysta, cokolwiek zarośnięta trzciną. Poławiają się szczupaki, okunie, karasie, liny i płotki, z czego dochód na rok wynosi rubli srébrem 30. Spławy nie istnieją żadne.<br /> W tychże dobrach Swiniary jeszcze trzy jeziora: ''Kamień'', ''Żurawskie'', ''Olesna''.<br /> ''Jezioro Kamień''. Z trzech jego stron rozciąga się rozległa płaszczyzna, a od zachodu wzgórze na 5 stóp wysokie. Grunta nadbrzeżne urodzajne, twarde. Obszerność jeziora morgów 4, głębokość stóp 12. Do tego jeziora żadna rzeka ani przypływa, ani odpływa; woda w niém zupełnie stojąca. Kommunikacyi podziemnych ani źródeł mineralnych nie ma żadnych. Woda nigdy nie wzbiera, zawsze poziom stale utrzymuje, czysta, słodka, nieco trzciną zarosła. Ryby poławiają się w małéj ilości, z czego dochód na rok wynosi najwięcéj rubli srébrem 3.<br /> ''Jezioro Żurawskie'' położone wśród rozległéj płaszczyzny, grunta jego nadbrzeżne są po części piasczyste, wszelako urodzajne. Obszerność tego jeziora dochodzi 15 morgów, a głębokość do 16 stóp. Woda stojąca, znikąd nie przypływa i nigdy nie podnosi się; czysta, smaczna. Kommunikacyj podziemnych i źródeł mineralnych nie ma. Brzegi zarośnięte trzciną i trawą. W ryby mało obfituje; z rybołóstwarybołówstwa na rok najwięcéj rubli srébrem 2 dochodu miéć można. Spławy na tém jeziorze nie odbywają się.<br /> ''Jezioro Olesna''. Grunta nadbrzeżne od strony wschodniéj są twarde; z trzech stron pozostałych, bagna i trzęsawiska. Obszerność jeziora morgów 12, głębokość stóp 18. Do jeziora tego żadna woda nie przypływa, ani też z niego odpływa. Woda w jeziorze tém jest brudna, błotem czuć się dająca, trzciną, łozami i innemi chwastami po brzegach zarosła. Kommunikacyi podziemnéj, ani źródeł mineralnych nie ma. W ryby zupełnie nie obfituje. Spławy żadne.<br /> We wsi i gminie Chodków znajduje się jezioro pod nazwiskiem ''Łacha''. Położone na płaszczyźnie rozległéj, w miejscu otwartém, ma obszerności morgów 3, głębokości stóp 12. Grunta nadbrzeżne są urodzajne, twarde. Kommunikacyą ma z rzeką Wisłą, od któréj tylko o kilkanaście kroków jest oddalone. Źródeł mineralnych nie ma. Woda czysta, słodka. Użytków z jeziora żadnych, gdyż połów ryb z powodu wielkiéj głębokości wody i znajdujących się w niéj drzew, przez powodzie naniesionych, jest niepodobny.<br /> ''Jezioro Słoniawa'', w dobrach Przewłoka, położone częścią na płaszczyźnie a częścią w miejscu lesistém. Grunta nadbrzeżne są twarde, urodzajne. Obszerność morgów 30, głębokość stóp 15. Po spadnięciu deszczów ulewnych, lub stopnieniu śniegów na wiosnę, woda cokolwiek podnosi się, jest czysta, słodka, za poruszeniem dna wydaje odór nieprzyjemny, podobny do siarki. Zdaje się, że ma ono podziemną kommunikacyą z rzeką Wisłą, która tylko o pół wiorsty od niego płynie. Ryb w jeziorze tém łowić nie można, gdyż woda jest zarośnięta trzciną i innemi chwastami, i dlatego właściciel żadnych korzyści nie odnosi.<br /> Znajdujące się w tychże dobrach Przewłoka ''jezioro Przewłockie'', obecnie zmieniło się w bagna zarosłe trzciną i chwastami; pod spodem ich jest woda, téj jednak głębokości oznaczyć nie można z przyczyny pływających po niéj kęp zarośli i trzciny. Obszerność wynosi morgów 30. Czy jest rybne, nie wiadomo, gdyż wielkie szuwary, sprawdzić tego nie dozwalają.<br /> (...) Z wyliczenia takowego wypada, że w gubernii radomskiéj jest w ogóle jezior 59, rozległość ich włók 15, morgów 27; w tym: w powiecie sandomierskim jezior 31, rozległość ich włók 11, morgów 7. Wszystko to są jeziora mniejszéj wielkości; największe z nich ''Kozłowy dół'' ma obszerności morgów 70, po nim idzie ''Krzcińskie'' — morgów 50, daléj ''Słoniawa'' i ''Przewłockie'' po morgów 30; inne coraz mniejsze<ref name="bw-lw">{{Cytuj pismo | nazwisko = Wolski | imię = Ludwik | tytuł = Jeziora w Królestwie Polskiém | czasopismo = Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi. 1851 | oznaczenie = Tom piérwszy. Ogólnego zbioru tom XLI | miejsce = Warszawa | wydawca = W Drukarni Stanisława Strąbskiego, przy ulicy Daniłowiczowskiéj Nr. 617, w dawnej Bibliotece Załuskich | rok = 1851 | strony = 46, 48, 57-58, 63}}</ref>.}}