Appian z Aleksandrii: Różnice pomiędzy wersjami

|pseudonim =

|grafika =

|opis grafiki =

|podpis =

|miejsce urodzenia =

|imię przy narodzeniu =

|miejsce śmierci =

|przyczyna śmierci =

|miejsce spoczynku =

|zawód =

|miejsce zamieszkania =

|narodowość =

|tytuł =

|edukacja =

|Alma Mater =

|uczelnia =

|wydział =

|stanowisko =

|pracodawca =

|majątek =

|wzrost =

|masa =

|partia =

|wyznanie =

|rodzice =

|małżeństwo =

|partner =

|partnerka =

|dzieci =

|krewni i powinowaci =

|odznaczenia =

|commons =

|wikiźródła =

|wikicytaty =

|www =

'''Appian z Aleksandrii''' (ur. ok. [[95]] - zm. ok.[[180]] r.; [[łacina|łac.]] Appianus Alexandrinus, [[greka|gr.]] Ἀππιανὸς ὁ Ἀλεξανδρεύς (ur. ok. [[95]], zm. ok.[[180]]) – grecki historyk, urodzony w egipskiej [[Aleksandria|Aleksandrii]], gdzie pełnił wysokie stanowiska urzędnicze<ref>Appian, ''Wstęp'' 14
{{r|Wstęp14.62</ref>}}.

W okresie powstania żydowskiego (za czasów [[Trajan]]a), uciekał z Egiptu przed Żydami<ref>''Wojny z Arabami'', fragment 19. Rękopis paryski ''Suppl. Gr.'' 607A, wyd. M. {{r|Treu, ''Program gimnazjalny'', Oława 1880</ref>}}. Za [[Hadrian]]a był w Rzymie adwokatem cesarskim (''advocatus fisci''), następnie otrzymał w [[Starożytny Egipt|Egipcie]] urząd prokuratora cesarskiego (prawdopodobnie za [[Marek Aureliusz|Marka Aureliusza]] i [[Werus]]a). W tej sprawie pisał do cesarza [[Antoninus Pius|Antoninusa Piusa]] przyjaciel Appiana, [[Marek Korneliusz Fronton|Fronton]]<ref>Appian z Aleksandrii, ''{{r|Historia Rzymska'', Ossolineum, Wrocław 1957, cz. 1, s. VII</ref>RzymskaVII}}<ref group = "uwaga">Fronton w swym liście do cesarza wyjaśnia, że z Appianem łączy go ''stara znajomość i niemal codzienne wspólne studia''. ([Ep. gr. 4, 5; List do Antoninusa 9], Appian z Aleksandrii, ''Historia Rzymska'', Ossolineum, Wrocław 1957, cz. 1, s. IX)</ref>. [[Obywatelstwo rzymskie]] otrzymał prawdopodobnie za czasów [[Trajan]]aTrajana lub Hadriana. Stąd jego łacińskie imię mogło brzmieć ''Ulpius'' lub ''Aelius''<ref>Appian z Aleksandrii, ''{{r|Historia Rzymska'', Ossolineum, Wrocław 1957, cz. 1, s. VIII</ref>RzymskaVIII}}.

Dość późno (ok. 160 roku) rozpoczął pisanie swego dzieła ''[[Historia rzymska Appiana z Aleksandrii|Historia rzymska]]'' (''Ρωμαικα'') w 24 księgach. Pisał pod wpływem podziwu dla rzymskiego państwa -– jego męstwa, roztropności, wytrwałości, siły, ale także i szczęścia<ref>Tadeusz Sinko, ''Literatura grecka'', T.III cz.1, PAU Kraków 1951, s. 451.</ref>{{r|Sinko451}}. ''Historia'' obejmowała czasy od założenia [[Rzym]]u do czasu mu współczesnych (panowanie [[Trajan]]aTrajana) i opisywała je wgwedług ludów wchodzących w skład [[Imperiumimperium rzymskie]]go. Nie przykładaprzykładał zbytniej uwagi do [[Chronologia|chronologii]] opisywanych wydarzeń, nie jest też ścisły w terminologii wojskowej<ref group = "uwaga">Według Focjusza Appian ''jest w miarę możliwości prawdomówny, w swoim opowiadaniu potrafi lepiej niż ktoś inny wyjaśniać zasady strategiczne'' (''Biblioteka'', Kodeks 57[17a]).</ref> (podobnie jak [[Tytus Liwiusz|Liwiusz]] i [[Dionizjusz z Halikarnasu|Dionizjusz]]), popełniapopełniał błędy w lokalizacji geograficznej ([[Kadyks|Gades]] lokalizuje w Afryce, pisze że [[Ebro]] wpada do [[Morze Północne|morza Północnego]]<ref>Tadeusz Sinko, ''Literatura grecka'', T.III cz.1, PAU Kraków 1951, s. 452.</ref>{{r|Sinko452}}, [[Sagunto|Sagunt]] i [[Kartagena|Nową Kartaginę]] uważa za jedno i to samo miasto<ref>B. Dexter Hoyos, ''Unplanned wars: the origins of the First and Second Punic Wars'', Walter de Gruyter, Berlin 1997, s. 158</ref>{{r|Hoyos158}}). Mimo tego jego dzieło stanowi cenne źródło wiadomości i informacji, których nie można znaleźć u innych starożytnych autorów. W niektórych miejscach jest to źródło jedyne (pomiędzy rokiem 167 a 68 przed n.e. Appian jest źródłem głównym, a przeważnie nawet jedynym)<ref>Appian z Aleksandrii, ''{{r|Historia Rzymska'', Ossolineum, Wrocław 1957, cz. 1, s. XIX</ref>RzymskaXIX}}. Z relacji Appiana najwięcej dowiadujemy się o słynnym powstaniu niewolników pod wodzą [[Spartakus]]a i tylko Appian opisał masową egzekucję powstańców:

{{Cytat|''w rzezi tej zginęło nie dające się policzyć mnóstwo ludzi, podczas gdy Rzymianie stracili do tysiąca żołnierzy; ciała Spartakusa nie zdołano odszukać. Wielka ilość rozbitków, którzy uszli z walki, ukryła się w górach, toteż Krassus ruszył za nimi. Podzieleni na cztery grupy stawiali opór, aż wszyscy wyginęli prócz 6000 ludzi, którzy zostali ujęci i powieszeni wzdłuż całej drogi z Kapui do Rzymu''<ref>Appian z Aleksandrii, ''{{r|Wojny domowe'' I,120 (557nn), PAN 1957</ref>}}}}

Z obszernego ''Wstępu'' do [[Historia rzymska Appiana z Aleksandrii|''Historii rzymskiej'']] dowiadujemy się, że Appian napisał odrębną księgę na temat swojego życia i doświadczeń związanych z pełnionymi funkcjami w administracji państwowej. Dzieło nie zachowało się do naszych czasów<ref>Appian, ''Wstęp'' 15{{r|Wstęp15.62</ref>}}.

{{Przypisy|2}}|przypisy=

* [[{{cytuj książkę | nazwisko = Świderkówna| imię = Anna | autor link = Anna Świderkówna]],| ''tytuł =Słownik pisarzy antycznych'', | wydawca = WP| miejsce = Warszawa| data =1982, s.| strony = 78, 79.}}

* [[{{cytuj książkę | nazwisko = Sinko| imię = Tadeusz | autor link =Tadeusz Sinko]], ''| tytuł = Zarys historii literatury greckiej.''| T. II.wydawca Warszawa:= PWN,| miejsce = Warszawa| data = 1959,| s.strony = 464.| tom = II}}

* {{cytuj książkę | autor = Appian z Aleksandrii, ''|autor2= przeł. Ludwik Piotrowicz| tytuł =Historia Rzymska'' (część 1 i 2),|wydawca =Ossolineum, Wrocław| 1957,miejsce przeł.= LudwikWrocław| Piotrowicz.data = 1957}}