Rekonstrukcja (Stany Zjednoczone): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
2
Linia 1:
'''Rekonstrukcja''' – to historyczna dla [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] nazwa okresu odbudowy państwa w latach [[1865]]-[[1877]].
 
Po zakończonej [[Wojna secesyjna|wojnie secesyjnej]] należało ustabilizować trudną sytuację polityczną w kraju dotychczas stanowczo podzielonym. Już od samego zakończenia działań militarnych zaczęły narastać spory co do przyszłych losów pokonanych stanów południa. Radykalni republikanie optowali za modelem zbliżonym do okupacji wojskowej, bardziej koncyliacyjne stanowisko zajmował [[Abraham Lincoln]], który został zastrzelony w kwietniu 1865 a jego politykę w tym zakresie próbował kontynuować kolejny prezydent [[Andrew Johnson]]. Obszar południaCzęsto podzielononie nabył 5 okręgów wojskowych, których dowódcy sprawowali władzę cywilną i wojskową. Byli to najczęściej weterani poprzednich zmagań wojennych przybyli z północy. Gdyjednak w 1869 na czele państwa stanął bohater północy z czasów wojny secesyjnej, Ulysses Grant doszło do zaostrzenia kursu wobec stanów południa, jednakżestanie zprzeciwstawić czasemsię zlikwidowanowiększości przejawydziałań okupacjiRepublikanów.
W 1867 Kongres przegłosował prezydenckie weto w sprawie ustaw o rekonstrukcji w tym ustawy o piastowaniu urzędów (Tenure Office Act). Ustawa ta zabraniała prezydentowi dymisjonować urzędników cywilnych, w tym także członków rządu, bez zgody Senatu. Chodziło o ochronę sekretarza wojny, Edwina Stantona, który reprezentował poglądy partii republikańskiej Gdy Johnson zdymisjonował sekretarza wojny, w przekonaniu o niekonstytucyjności, wszczęto przeciwko niemu procedurę [[Impeachment|impeachmentu]]. Wiosną 1868 roku prezydent był przesłuchiwany przez Senat, lecz do wydania wyroku skazującego zabrakło jednego głosu.
Obszar południa podzielono na 5 okręgów wojskowych,obejmujących 10 stanów południa. Wyjątkiem było Tennesee, które bez oporów ratyfikowało 14 poprawkę.Dowódcy okręgów sprawowali władzę cywilną i wojskową. Byli to najczęściej weterani poprzednich zmagań wojennych przybyli z północy.Przybywali na południe wraz z rzeszami popleczników i działając na pograniczu prawa zbijali oni ogromne majątki, głownie na sprzedaży urzędów i skonfiskowanych ziem. Miejscowa ludność nazywała ich capetbaggerami, ponieważ zjawiali się na południu tylko ze swoimi torbami podróżnymi - napełniając je podczas urzędowania. Gdy w 1869 na czele państwa stanął bohater północy z czasów wojny secesyjnej,republikanin, Ulysses Grant doszło dalszego nasilenia represji wobec mieszkańców południa, gdyż nowy prezydent w przeciwieństwie do poprzednika nie próbował nawet powściągać republikańskiego radykalizmu. Sam na Mocna pozycja partii republikańskiej w tym okresie była wynikiem nie tylko wygranej wojenny, a poparcie murzynów o których prawa wyborcze konsekwentnie walczyli republikanie.
 
Jeszcze w 1865 ogłoszono amnestię dla uczestników Konfederacji, pod warunkiem złożenia przysięgi na wierność Unii. Powołano do życia komórkę Zjednoczonego Komitetu [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu Stanów Zjednoczonych]], w którym obradowały oba "Domy" Republikanów jak i Konfederatów. Komitet zajął się m.in. opracowywaniem [[Rezolucja (polityka)|rezolucji]] nowych [[Konstytucja|konstytucji]] stanowych. Poszczególne stany były przyjmowane do Unii dopiero po ich zaakceptowaniu. Zwycięzcy [[Partia Republikańska (USA)|Republikanie]] całkowicie znieśli prawa wprowadzone i utrzymywane przez [[Skonfederowane Stany Ameryki|Konfederatów]]. Kluczowa w tej sprawie stała się ratyfikowana [[18 grudnia]] [[1865]] roku [[13. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych]] znosząca [[niewolnictwo]]. Jej uchwalenie nie zakończyło całkowicie niedoli czarnej ludności, w tym samym czasie powstał bowiem [[Ku Klux Klan]]. Odpowiedzią legislatur stanowych południa na nowe porządki było uchwalanie tzw. Czarnych Kodeksów ([[Prawa Jima Crowa]]), które dyskryminacyjnie regulowały sytuacje ludności murzyńskiej po odzyskaniu przez nią wolności. W zakresie praw wyborczych kres temu położyła uchwalona w 1868 [[14. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych|14 poprawka do konstytucji]], lecz do całkowitego równouprawnienia droga była jeszcze daleka.
 
Rekonstrukcja nie była okres szczególnej pomyślności. Prezydentura Andrew Johnsona upłynęła pod znakiem sporów między prezydentem demokratą a republikańską większością w kongresie, dotyczących oprócz spraw czysto personalnych polityki wobec pokonanych stanów południa. Czas rządów Ulyssesa Granta kojarzony jest głównie z nieudolnością polityczną byłego wodza naczelnego i aferami, które szczególnie zaważyły na obrazie jego drugiej kadencji. Odbudowa gospodarcza po pierwszej wojnie totalnej, jaką była [[wojna secesyjna]] była procesem długotrwałym, mimo początków dynamicznej industrializacji, dopiero w 1871 zbiory bawełny powróciły do poziomu z przed 10 lat<ref>Historia Powszechna 1789-1870, Mieczysław Żywczyński, Warszawa 1979, str. 501</ref>.
Era rekonstrukcji była okresem również ważnych wydarzeń w USA takich jak ukończenie budowy [[Pierwsza Kolej Transkontynentalna|kolei transkonstyntalnej]], ostanie zwycięstwo Indian nad armią USA, które miało miejsce 25 czerwca 1876 [[Bitwa nad Little Bighorn|nad Little Bighorn]] czy [[zakup Alaski]].
 
Okres rekonstrukcji kończy przyjęcie w 1877 kompromisu, nazwanego później od tej daty [[Kompromis 1877 roku|kompromisem 1877 rroku]]. Było to porozumienie zawarte przed ostatecznym ustaleniem wyników wyborów prezydenckich przeprzez specjalną Komisję Kongresu między przywódcami Partii Demokratycznej i Partii Republikańskiej. Republikanie zobowiązali się do zakończenia okupacji stanów Południa w razie zwycięstwa ich kandydata, [[Rutherford Hayes|Ruthforda Hayesa]] nad demokratą Samuelem Tildem, który w 1876 zdobył przewagę w głosowaniu powszechnym, a mimo to komitet elektorów wybrał na prezydenta Hayesa, który dotrzymał umowy i wycofał wojska okupujące południe.
== Bibliografia ==
* Historia Powszechna 1789-1870, Mieczysław Żywczyński, Warszawa 1979, str 500-501
* Historia Powszechna 1789-1918, Ludwik Bazylow, Warszawa 1981, str 606-609
 
== Zobacz też ==